တစ္ပတ္ရစ္ဆပ္ျပာ

ဟိုတယ္တစ္ခုမွာ တည္းလိုက္တိုင္း ေရခ်ဳိးခန္းထဲမွာ အဆင္သင့္ ခ်ေပးထားတတ္တဲ့ ဆပ္ျပာခဲ ေမႊးေမႊးေလးေတြကို ေတြ႔မိမွာပါ။ ဆပ္ျပာအခြံကို ဖယ္လိုက္ၿပီး ဆပ္ျပာ တိုက္ၿပီးတာနဲ႔ ျပန္တင္ထား လိုက္တာပါပဲ။ အခန္းရွင္းတဲ့ ဟိုတယ္ ဝန္ထမ္းကလည္း သုံးၿပီးသား ဒီဆပ္ျပာခဲေလးေတြကို သိမ္းသြားလိုက္ၿပီး ဆပ္ျပာ အသစ္ေတြ ျပန္တင္ေပးသြားပါတယ္။ ေနာက္ တစ္ႀကိမ္သုံးေတာ့ အေမႊးခဲ အသစ္ေလးေတြကို အမႈမဲ့ အမွတ္မဲ့ပဲ ေဖာက္ၿပီး ျပန္သုံးလိုက္ၾကတာေပါ့။
ဒါေပမဲ့ ဒီဆပ္ျပာခဲေလးေတြကို ဟိုတယ္ေတြကေန တစ္ရက္ကို ဘယ္ေလာက္အထိ အပိုအျဖစ္ သိမ္းဆည္း ေနရတယ္ ဆိုတာကို သင္သိရင္ အံ့ၾသသြားမွာပါ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကမၻာမွာ လက္ကို သန္႔ရွင္းေအာင္ ေဆးေၾကာႏိုင္ခြင့္ မရလို႔ ကေလးငယ္ေတြ ႏွစ္စဥ္ ဘယ္ေလာက္ေသေနရတယ္ ဆိုတာကို သင္သိရင္ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္ အံ့ၾသသြားပါ လိမ့္ဦးမယ္။

ဒါးရက္ကာယြန္ဂိုသည္ ယင္းကိန္းဂဏန္းမ်ား ေၾကာင့္ ေသြးလန္႔ခဲ့ရသည့္ လူတစ္ဦးျဖစ္သည္။ ၄င္းႏွင့္ ၄င္း၏ အေပါင္းအပါမ်ား ဦးစီးသည့္ ကမၻာလုံးဆပ္ျပာ စီမံကိန္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တစ္ေလွ်ာက္မွာ ရွိသည့္ ဟိုတယ္မ်ားထံက သုံးၿပီးသား ဆပ္ျပာေတြ လိုက္ေကာက္ၾကသည္။ ယင္းဆပ္ျပာမ်ားကို မ်ဳိးတူစု၍ ဆပ္ျပာအသစ္ ျပန္ခ်က္ျပန္လုပ္ၿပီး ေဟတီ၊ ယူဂႏၶာ၊ ကင္ညာ၊ ဆြာဇီလန္ စသည့္ ဆပ္ျပာ ဝယ္မသုံးႏိုင္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားက ကေလးမ်ားအတြက္ အခမဲ့ ျပန္လွဴေပးျခင္း ျဖစ္သည္။
“တစ္ေန႔ကို ဆပ္ျပာေတြ ဘယ္ေလာက္ လႊင့္ပစ္ေနရတယ္ ဆိုတာ သိလိုက္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္ ေသြးလန္႔သြားတယ္” ဟု ကာယြန္ဂိုက ဆိုသည္။ ႏွစ္စဥ္ ေျမာက္အေမရိကေဒသ တစ္ခုတည္းမွာပင္ နည္းနည္းသာ အသုံးျပဳရေသးေသာ ဆပ္ျပာတုံး သန္းရာေပါင္းမ်ားစြာ အလကား ျဖစ္ေနရသည္။

“ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဆပ္ျပာေတြကို ဒီအတိုင္း လႊင့္ပစ္ေနၿပီး တခ်ဳိ႕ေတြက ဆပ္ျပာကို သုံးစရာမရွိဘူး ဆိုရင္ အဲဒါ မဟုတ္ေသးဘူးဗ်”ဟု ကာယြန္ဂိုက ေျပာၾကားသည္။
ထို အေတြးအျမင္ကို စေတြးမိသည္က ၁၉၉၀ အေစာပိုင္း သူအေမရိကကို ပထမဆုံးေရာက္လာ တုန္းက ဖီလာဒဲလ္ဖီးယား ဟိုတယ္တစ္ခုမွာ တည္းစဥ္ကျဖစ္သည္။ ကာယြန္ဂိုသည္လည္း အာဖရိကႏြယ္ဖြား ယူဂႏၶာ ဇာတိသား ျဖစ္သည္။ သူဟိုတယ္မွာ တည္းေနတုန္း ဆပ္ျပာေတြ ေန႔တိုင္း အသစ္လာ လဲေပးေနတာကို သူ သတိထားမိ သြားသည္။
“ကြၽန္ေတာ္ ဆပ္ျပာအသစ္ကို သြားျပန္ေပး လိုက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဟိုတယ္က လူတိုင္းကို ဆပ္ျပာ တစ္ရက္သုံးၿပီးတိုင္း အသစ္လဲေပးေနတယ္လို႔ ေျပာတာေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္ ယုံေတာင္မယုံႏိုင္ဘူး” ဟု ကာယြန္ဂို က ေျပာျပသည္။ သူ႔အေဖက ယူဂႏၶာတြင္ ဆပ္ျပာလုပ္သူ ျဖစ္သည္။ သူ အေမရိကမွာ ႀကံဳခဲ့ရတာကို သူ႔အေဖကို ေျပာျပလိုက္သည္။
ေလလြင့္ေနေသာ အပိုျဖစ္ေနသည့္ ဆပ္ျပာမ်ားကို လိုက္အလွဴခံၿပီး ဆပ္ျပာအသစ္ ျပန္လုပ္မည္ ဆိုပါက ဆပ္ျပာမဝယ္ႏိုင္ေသာ ကေလးငယ္မ်ားကို အခမဲ့ ဆပ္ျပာေပးႏိုင္မည္ ဟုလည္း အႀကံရလာသည္။
ယင္းေၾကာင့္ပင္ ကမၻာအႏွံ႔ မသန္႔ရွင္းသည့္ လက္ေၾကာင့္ ေသဆုံးေနရသည့္ ကေလးငယ္မ်ား အတြက္ သူပထမဆုံး လုပ္သည္မွာ ဟိုတယ္မ်ားဆီက သုံးၿပီးသား ဆပ္ျပာမ်ား လိုက္ေတာင္းျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ မသန္႔ရွင္းမႈႏွင့္ ဆက္စပ္သည့္ ေရာဂါျဖစ္ေသာ ကာလ ဝမ္းေရာဂါေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္ ကေလးႏွစ္သန္းခန္႔ ေသဆုံးေနရ၏။ ႏွစ္သန္းဆိုသည့္ ပမာဏသည္ ၿမဳိ႕ခပ္လတ္လတ္ တစ္ၿမဳိ႕စာေလာက္ ျဖစ္သည္။ “ဒီလိုေသဆုံးမႈ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ဝင္ေငြ နည္းနိမ့္က်တဲ့ ႏိုင္ငံေတြပါ” ဟု ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ WHO က ဆိုသည္။
“ျပႆနာက ဆပ္ျပာမရွိတာ မဟုတ္ဘူးဗ်။ ေဈးႏႈန္းကို မတတ္ႏိုင္တာ” ဟု ကာယြန္ဂိုက ဆိုသည္။ တစ္ရက္မွာ တစ္ေဒၚလာေလာက္ ဝင္ေငြ ရသည့္ေနရာ မ်ားတြင္ ဆပ္ျပာအတြက္ ၂၅ ဆင့္ခန္႔ကို မသုံးႏိုင္ တာမ်ဳိးရွိသည္ဟုလည္း ၄င္းက ေထာက္ျပေသးသည္။
အသက္ ၄၁ ေက်ာ္လာၿပီျဖစ္ေသာ ကာယြန္ဂို ကေတာ့ ဆင္းရဲမႈ၊ ေနရာ ေရႊ႕ေျပာင္းရမႈတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္လာရသည့္ ဘဝဒဏ္မ်ားကို ေကာင္းေကာင္း ကိုယ္ခ်င္းစာႏိုင္သည္။ ယခင္ ယူဂႏၶာ စစ္အာဏာရွင္ အိုင္ဒီအမင္၏ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္း၊ ႏွိပ္စက္ျခင္းတို႔ ဒဏ္ေၾကာင့္ ယူဂႏၶာကေန ထြက္ေျပးလာ ခဲ့ရသည္။
သူႀကံဳခဲ့ရသည့္ ဘဝ အခက္အခဲမ်ားက သူ႔အေပၚ လႊမ္းမိုးမႈ ရွိေသာေၾကာင့္ သူအေမရိကေရာက္ၿပီး ႏိုင္ငံသား ျဖစ္ေနခ်ိန္တြင္ပင္ ဘဝတူမ်ားကို မည္သို႔ကူညီ ေပးရမည္ကို အၿမဲစဥ္းစားေနခဲ့သည္။
“ဆယ္ႏွစ္သားေလး တစ္ေယာက္ဘဝမွာ အေလာင္းေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ေက်ာင္းကေန အိမ္ျပန္ရတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳကေတာ့ တယ္မနိပ္ဘူး ခင္ဗ်” ဟု အဆိုပါ ကေလးမ်ားအတြက္ ဆပ္ျပာခ်က္သူႀကီးက သူ႔ဘဝ ေနာက္ေၾကာင္းကို ေျပာျပသည္။ ေနာက္ေတာ့ ဒုကၡသည္ စခန္းမွာ ေျပာင္းၿပီး ေနခဲ့ရသည္။ ဒုကၡဆင္းရဲ ခံခဲ့ရသည္။ အရာရာ အလြန္ရွားပါးသည္။ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္စရာ ဆပ္ျပာလည္းမရွိေပ။
ခုေတာ့ သူ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသား ျဖစ္လာၿပီး အတန္အသင့္ အဆင္ေျပလာသည္။ ေကာလိပ္ေက်ာင္း ၿပီးလို႔ ဘြဲ႕ရပညာတတ္ပင္ ျဖစ္ေနၿပီ။ သူ႔ေနရပ္ကိုေတာ့ သူမေမ့ပါ။ ႀကံဳခဲ့ရသည့္ ဒုကၡမ်ားကိုလည္း မေမ့ခဲ့ပါ။ အာဖရိက အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေရႏွင့္သန္႔ရွင္းေရး အတြက္ လိုအပ္ခ်က္ မ်ားစြာ ရွိေနေသးသည့္ ပုံရိပ္မ်ား လည္း သူ႔အာ႐ုံထဲမွ ေပ်ာက္မသြားခဲ့ပါ။
သူ႔ဇနီး၊ ေဒသခံ သူငယ္ခ်င္းမ်ား၊ အတၱလႏၲာ ေဒသမွ ဟိုတယ္မ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ ကမၻာလုံး ဆပ္ျပာ စီမံကိန္းကို ၂၀၀၉ တြင္ စတင္ခဲ့သည္။
ယခုဆိုလွ်င္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ ဟိုတယ္ေပါင္း သုံးရာေလာက္က သူ႔စီမံကိန္းအတြက္ တစ္ပတ္ရစ္ဆပ္ျပာမ်ား လွဴဒါန္းေပးေနၿပီး ထိုဆပ္ျပာမ်ားမွ ဆပ္ျပာခဲ အသစ္မ်ား ျပန္ထုတ္၍ အာဖရိကႏွင့္ လိုအပ္သည့္ ေနရာမ်ားကို လွမ္းပို႔ေနသည္မွာ တန္တစ္ရာေက်ာ္ပင္ ရွိေပၿပီ။ အခ်ဳိ႕ဟိုတယ္မ်ားဆိုလွ်င္ သုံးၿပီးသား ဆပ္ျပာမ်ားသာမက တစ္ေတာင့္ လွ်င္ ၂၇ ေဒၚလာတန္ ေၾကးရွိေသာ တန္ဖိုးႀကီး ဆပ္ျပာမ်ားကိုပင္ လွဴေပးၾကသည္။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တစ္ဝန္းလံုးရွိ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းမ်ားက ဟိုတယ္မ်ား၏ စြန္႔ပစ္ ဆပ္ျပာမ်ားကို လိုက္ေတာင္းေပးၾကၿပီး အတၱလႏၲာၿမဳိ႕မွာ ရွိသည့္ ကာယြန္ဂိုတို႔ ဂိုေဒါင္ကို လွမ္းပို႔ေပးၾကသည္။ စေနေန႔တိုင္း အတၱလႏၲာဂိုေဒါင္မွာ ကာယြန္ဂိုႏွင့္ မိတ္ေဆြ မ်ားစုေဝးၾကၿပီး သုံးၿပီးသား ဆပ္ျပာေတြကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္၊ ျပန္ထုတ္၍ ဆပ္ျပာေတာင့္မ်ားကို ထုပ္ပိုးၾကသည္။
“ကြၽန္ေတာ္တို႔က ဆပ္ျပာေတြကို မေရာလိုက္ဘူးဗ်။ သူတို႔ စံစနစ္ေတြကလည္း တူၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ အနံ႔ေတြ အေရာင္ေတြလည္း မတူၾကဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ျပန္ၿပီး အရည္က်ဳိပစ္တယ္၊ ဆပ္ျပာအသစ္ ျပန္ထုတ္ၾကၿပီး ဆပ္ျပာေတာင့္ေတြ ျပန္လွီးၿပီး အသစ္လုပ္ၾကတယ္” ဟု ၄င္းက လုပ္ငန္းစဥ္ကို ရွင္းျပသည္။
ေနာက္ဆုံးရလာသည့္ ဆပ္ျပာကို လြတ္လပ္ၿပီး အမွီအခို ကင္းမဲ့သည့္ ဓာတ္ခြဲခန္းမ်ားတြင္ သြားစစ္ ေဆးၿပီး အသုံးျပဳရန္ သင့္ေလ်ာ္သည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳ သည့္အခါတြင္ေတာ့ လိုအပ္ေနသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားကို သေဘၤာျဖင့္ တင္ပို႔ေပးသည္။
လက္ခံသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ေဝျခမ္းေရး၊ ဖြံ႕ၿဖဳိးေရး လုပ္ေဆာင္ေနသည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားက တစ္ဆင့္ ျပန္လွဴၾကျခင္းျဖစ္သည္။ သူမ်ားသုံးၿပီးသား လႊင့္ပစ္ရမည့္ ဆပ္ျပာမ်ားကို အခ်ိန္ကုန္ခံ ျပန္အသစ္ထုတ္၍ လွဴဒါန္းခဲ့သည္မွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ကိုးႏိုင္ငံရွိ ႏြမ္းပါးသည့္ ရပ္႐ြာ မ်ားမွ လူပုဂၢဳိလ္မ်ား သန္႔ရွင္းေရးအတြက္ ဆပ္ျပာေတာင့္ သိန္းေက်ာ္ ပို႔ႏိုင္ခဲ့ေလၿပီ။

သန္႔ဇင္စိုး
The Voice Weekly