အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေတြးအျမင္( ေမာင္ေသြးခြၽန္)



"ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား တစ္ေယာက္ေလာက္ ရွိေနေသးတယ္ဆိုရင္ေတာင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားလွတဲ့ ကိန္းဂဏန္းပဲ"

ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံ၌ မိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားေနစဥ္ Photo: AFP စက္တင္ဘာလအတြင္း အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးေခါင္း ေဆာင္မ်ားမွာ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္၊ ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္း၊ ဒီခ်ဳပ္ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ နဲ႔ SNLD ပါတီေခါင္းေဆာင္ ဦးခြန္ထြန္းဦးတို႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး ဇာတ္ခုံေပၚမွာ အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑က ပါ၀င္ကျပေနသူမ်ားလည္း ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးရဲ႕ ထိပ္တန္းအေၾကာင္း အရာမ်ားျဖစ္တဲ့ (၁)တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္အမ်ဳိး သားရင္ၾကားေစ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြး ေႏြးပြဲအေျခအေန (၂) ရခုိင္႐ိုဟင္ဂ်ာအေရး (၃) ျမန္မာျပည္အေပၚ စီးပြား ေရးပိတ္ဆို႔မႈမ်ား ေျဖေလ်ာ့ေရးတို႔ကို အေမရိကန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ေရာ မီဒီယာမ်ားနဲ႔ပါ မုခ်မေသြအေမး အေျဖလုပ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ခုခ်ိန္ထိေတာ့ သမၼတႀကီးလည္း အေမရိကန္ေရာက္ကာစပဲ ရွိေသးေတာ့ သမၼတႀကီးရဲ႕အသံဘာမွမၾကား ရေသးပါဘူး။ ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္းဟာ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတရဲ႕ ခရီးစဥ္ ေအာင္ျမင္ေရးအတြက္ ႀကိဳတင္စီစဥ္ ေဆာင္ရြက္ေနစဥ္မွာပင္ မီဒီယာမ်ားနဲ႔ ေတြ႔ဆုံရာမွာ "ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား" ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို တရား၀င္ သုံးႏႈန္းသြားပါတယ္။ (ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမရွိလို႔ စတင္ေျပာဆိုခဲ့သူ ကေတာ့ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဦး၀ဏၰ ေမာင္လြင္ျဖစ္ၿပီး အစိုးရသစ္တက္ လာကာစက ဂ်နီဗာမွာ ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။)"ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမရွိ" ဆို တဲ့စကားကို ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီး အပါအ၀င္ အစိုးရအဖြဲ႔၀င္ လူႀကီးမ်ားက တညီတညြတ္တည္း ေျပာ ၾကားခဲ့ပါတယ္။ (ႏိုိင္ငံေရး အက်ဥ္း သားဆိုတဲ့ စကားကို "ယုံၾကည္ခ်က္ ေၾကာင့္ အက်ဥ္းက်ခံေနသူ"ဆိုတဲ့ စကားနဲ႔ အစားထိုး အသုံးျပဳခဲ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဟစ္လာရီကလင္တန္ ျမန္မာျပည္လာေရာက္ လည္ပတ္စဥ္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာမွာ ေျပာခဲ့တာေတြထဲက မွတ္သားစရာတစ္ခုကို သတိရေနမိပါတယ္။ "ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား တစ္ေယာက္ေလာက္ ရွိေနေသးတယ္ဆိုရင္ေတာင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားလွတဲ့ ကိန္းဂဏန္းပဲ"တဲ့။အေမရိကန္ ျမန္မာေရႊလမ္းေငြ လမ္းခင္းရာမွာအေမရိကန္အစိုးရက "ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား" ျပန္လႊတ္ ေပးဖို႔ ထည့္သြင္းေတာင္းဆိုေပးခဲ့တဲ့ အတြက္ ေက်းဇူးတင္ရပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္စက္တင္ဘာ ၁၇ ရက္က အက်ဥ္းသား ၅၁၄ဦး ျပန္လႊတ္ေပးရာမွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၁၀၄ ဦးပါတယ္လို႔ ဦးေအာင္မင္းက RFA ႐ုပ္သံအစီအစဥ္တစ္ခုမွာ ထည့္သြင္း ေျပာၾကားသြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ (၂၅-၉-၁၂ ထုတ္ မဇၩိမဂ်ာနယ္) အတုိက္အခံ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားကေတာ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ေထာင္အသီးသီးတြင္က်န္ ရွိေနေသးေၾကာင္း သတင္းထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။ဆရာႀကီး ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္ကေတာ့ "ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ လႊတ္ပုံကလည္း အလီလီအလာလာဗ်ာ၊ ျဗဟၼာျပည္က အပ္တစ္စင္း လူ႔ျပည္က အပ္တစ္စင္းအင္းစိန္ေထာင္  ဘူး၀မွာ တိုးဆုံျခင္းလို႔ ဆိုရမယ့္ကိန္းမ်ဳိးဗ်။ ျပန္ေပးဆြဲထားသူေတြကို ျပန္ေပးသမား လႊတ္ပုံလႊတ္နည္း ေတာင္းစရာေတြေတာင္း၊ တားစရာေတြတား ၿပီးမွ လႊတ္တာမ်ဳိးဗ်၊ သိသာလြန္း တာက ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားလႊတ္ တုိင္းေရာင္ေတာ္ျပန္နဲ႔ ေရာလႊတ္တာျဖစ္ေနတယ္၊ အစိုးရလူႀကီးေတြ မင္းခမ္းမင္းနား ေပၚခ်ိန္မွာ အက်ဥ္းသားလႊတ္တယ္"လို႔ သုံးသပ္ေ၀ ဖန္သြားခဲ့ပါတယ္။ (၂၄-၉-၁၂ ထုတ္ ဒီလႈိင္းစာေစာင္) အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာအစိုးရအေပၚ စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆု႔ိအေရးယူမႈေတြ ေျဖေလွ်ာ့ ႐ုပ္သိမ္းေပးဖို႔ စဥ္းစားရာမွာ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ျပန္လႊတ္ျခင္းနဲ႔ တုိင္းရင္းသားမ်ားနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲၿငိမ္းခ်မ္းျခင္းဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာမ်ားအေပၚ အဓိကထားေစာင့္ ၾကည့္ေနခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရဟာ အေမရိကန္နဲ႔ အေပးအယူ လုပ္တုိင္းမွာ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားကို ဓားစားခံမ်ားသဖြယ္ အသုံးခ်ေနတယ္လို႔ ေ၀ဖန္သံမ်ား ၾကားခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရသစ္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားျဖစ္တဲ့ ေခတ္မီဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ တည္ေဆာက္ေရး၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ ပေပ်ာက္ေရးတို႔အတြက္ အေမရိကန္အစိုးရရဲ႕ စီးပြားေရးအရ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔ အေရးယူမႈေတြ ေျဖေလွ်ာ့႐ုပ္သိမ္းေပးဖို႔ အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနပါတယ္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးကိုလည္း ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ ယုတ္စြအဆုံး Washinton Post သတင္းစာႀကီးနဲ႔ေတြ႔ဆုံစဥ္မွာေတာင္ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးကိုယ္တုိင္ ပန္ၾကားေတာင္းဆိုခဲ့ရတဲ့ အထိပါပဲ။ "လက္ရွိအေနအထားအရတုိင္း ျပည္မွာအလုပ္အကုိင္ အခြင့္အလမ္းေတြ အင္မတန္နည္းပါးပါတယ္။ သူမ်ားတုိင္းျပည္ေတြမွာ သြားၿပီး အလုပ္လုပ္ေနရတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းအလုပ္သမား ၃ သန္းေက်ာ္ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာလည္း ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈႏႈန္းဟာ ၂၆ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလာက္ရွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔လို႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဆက္ၿပီး က်င့္သုံးေစခ်င္တယ္။ ဒီမိုကေရစီ ဆက္ၿပီး ရွင္သန္ဖြံ႔ၿဖိဳးေစခ်င္တယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ စီးပြားေရး အရ ပိတ္ဆို႔တားဆီးထားမႈေတြကို ေျဖေလွ်ာ့ေပးဖို႔ ခင္ဗ်ားတို႔ ၀ုိင္းၿပီး ေဆာင္ရြက္ေပးသင့္ပါတယ္။ (၂၆ ဇန္န၀ါရီ ၁၂ ထုတ္ ျပည္သူ႔ေခတ္ ဂ်ာနယ္ စာမ်က္ႏွာ ၁၃) Sanction ေၾကာင့္ အစိုးရအေပၚ သက္ေရာက္မႈေတာ့ မရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပည္သူလူထုကေတာ့ ဒုကၡေရာက္ပါတယ္လို႔ သမၼတႀကီးက ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူေတြ ဒုကၡေရာက္ေနၿပီး အစုိးရကေတာ့ ခ်မ္းသာေနၿမဲ၊ ပန္းပန္လ်က္ပဲလို႔ ေျပာခ်င္သလား မသိပါ။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆင္းရဲဒုကၡကို မၾကည့္ရက္တဲ့အတြက္ ျပည္သူ႔အတြက္ေတာင္းဆိုေပးတဲ့ သမၼတႀကီးကို ေက်းဇူးတင္ရမွာပါ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ "ျမန္မာစီးပြားေရး ခြၽတ္ၿခဳံက်ရတာ Sanction ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ညံ့ဖ်င္းျခင္း mismanagement ေၾကာင့္ပါ"လို႔ CNNသတင္းဌာနနဲ႔ ေတြ႔ဆုံစဥ္မွာ ေ၀ဖန္ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ (၂၇-၉-၁၂ ထုတ္ ျမန္မာနယူးစ္၀ိခ္ဂ်ာနယ္ စာ-၁၉) Sanction ေၾကာင့္ အစိုးရအေပၚ သက္ေရာက္မႈေတာ့ မရွိဘူး။ ဒါေပမဲ့ ျပည္သူလူထုကေတာ့ ဒုကၡေရာက္ပါတယ္လို႔ သမၼတႀကီးက ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ ျပည္သူေတြ ဒုကၡေရာက္ေနၿပီး အစုိးရကေတာ့ ခ်မ္းသာေနၿမဲ၊ ပန္းပန္လ်က္ပဲလို႔ ေျပာခ်င္သလား မသိပါ။ မည္သို႔ပင္ ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ဆင္းရဲဒုကၡကို မၾကည့္ရက္တဲ့အတြက္ ျပည္သူ႔အတြက္ ေတာင္းဆိုေပးတဲ့  . . . ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြအေပၚ ကြၽန္မအေတာ္ေလး သေဘာက်ပါတယ္"လို႔ CNN ကိုေျပာခဲ့တာကို စက္တင္ဘာလ ၂၇ရက္၊ ေအာက္တုိဘာလ ၃ ရက္ ၂၀၁၂ထုတ္ "ရန္ကုန္တုိင္းမ္"ဂ်ာနယ္က မ်က္ႏွာဖုံးမွာ စာလုံးႀကီးႀကီးနဲ႔ အလြန္ထင္ရွားစြာ ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ စက္တင္ဘာ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္ခန္းမ၌ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ား၊ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔ေတြ႕ဆံုၿပီး ေမးခြန္းေတြေျဖဆို ခဲ့ရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္မ်ားက ေနအိမ္တြင္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ၁၅ ႏွစ္ ခန္႔ထားခဲ့သျဖင့္ "စစ္တပ္ကို မုန္းပါသလား" ဆိုတဲ့ေမးခြန္းမ်ဳိးလည္း ပါ၀င္သည္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က မည္သည့္ အခါမွ် စစ္တပ္ကို မမုန္းခဲ့ပါေၾကာင္း ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ တပ္မေတာ္သား ဗိုလ္ခ်ဳပ္အခ်ဳိ႕၏ လုပ္ရပ္အေပၚ မုန္းတီးစိတ္ျဖစ္မိေသာ္လည္း တပ္မေတာ္သားမ်ားကို မုန္းတီးျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္ႏိုင္မွာမဟုတ္ေၾကာင္း ထည့္သြင္းေျပာဆိုခဲ့သည္။ (၂၇-၉-၂၀၁၂ ထုတ္ ျမန္မာနယူးစ္၀ိခ္ စာ-၂၂) စက္တင္ဘာ ၁၈ရက္ေန႔ ဗြီအိုေအ(VOA)နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခန္းမွာ ဦးေက်ာ္ဇံသာက ဒီလိုေမးခဲ့ပါတယ္။ "ေနာက္တစ္ခုက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္တုန္းက အဓိကရည္ ရြယ္ခ်က္သံုးခုျဖစ္တဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ျပင္မယ္၊စစ္တပ္ရဲ႕ပါ၀င္မႈကို တျဖည္းျဖည္း ဖယ္ရွားႏိုင္ေအာင္ ႀကိဳးစားရမယ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးရႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားမယ္ဆိုတာ အဲ့ဒီကိစၥေတြကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ေအာင္ႀကိဳးစားဖို႔ ကိစၥေရာ အေတာ္ ခရီးေ၀းပါေသးသလား။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကဒီလို ေျဖခဲ့ပါတယ္။ "ကြၽန္မတို႔ နည္းနည္းျပင္မယ္၊ ကြၽန္မတို႔ ပထမဆံုးတရားဥပေဒစိုး မိုးေရးလို႔ေျပာပါတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့မွ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ၿပီးေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ စိုးမိုးေရး၊ အဲ့ဒီမွာ ကြၽန္မတို႔အဓိကက ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒစိုးမိုးေရး ျပဳျပင္ေရးေပါ့ေနာ္။ ျပဳျပင္ေရးမွာ တပ္ကိုဖယ္ရွားမယ္ဆိုတာ အဓိက မဟုတ္ပါဘူး။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒက ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းစံထားေတြနဲ႔ကိုက္ ညီေအာင္လုပ္ဖို႔ပါပဲတဲ့။" (၂၄-၉-၂၀၁၂ ထုတ္ဒီလိႈင္းစာေစာင္စာ-၁၄) ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ တရားေသ မဟုတ္ဘူး၊ အေျခအေနအခ်ိန္အခါ ေနရာေဒသအားေလ်ာ္စြာ ျပင္ရမယ္ဆိုတာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သင္ခန္းစာေပးသြားပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းစံထားဆိုတာ ျပည္သူ ေတြရဲ႕ မဲဆႏၵနဲ႔တက္လာတဲ့ အစိုးရ၊ ျပည္သူက ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ျခင္းမရွိဘဲ လႊတ္ေတာ္ထဲ အလိုအေလ်ာက္ေရာက္လာတဲ့ ၂၅ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလွယ္ႀကီးမ်ားအတြက္ ဖြဲ႔စည္းပံုျပဳျပင္ေရးမွာ တပ္ကို ဖယ္ရွားမယ္ဆိုတာ အဓိက မဟုတ္ပါဘူး"လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အာမခံခ်က္ေပးလိုက္ၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ျပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔အတြက္ ၀င္ေရာက္ကူညီေစခ်င္ရင္ အခ်ိန္မေရြး အဆင္သင့္ပါပဲလို႔လည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာၾကားသြားခဲ့ပါတယ္။ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ အဓိကထားၿပီး ေျပာေရးဆိုခြင့္ေပးရမွာက တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကန္ေရာက္ (SNLD) ပါတီရဲ႕ ရွမ္းအမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ ဦးခြန္ထြန္းဦးနဲ႔ ဗြီအိုေအေတြ႔ဆံုခန္းကို ၂၃ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၂ ည ၉ နာရီ အစီအစဥ္မွာ ထုတ္လႊင့္သြားခဲ့ပါတယ္။ (ဦးခြန္ထြန္းဦး အင္တာဗ်ဴးကို ဂ်ာနယ္ ၁၀ ေစာင္ေလာက္မွာ ကြၽန္ေတာ္လိုက္ရွာေသာ္လည္း မေတြ႔ခဲ့ပါ။ ေရဒီယိုက နားေထာင္ခဲ့ရတာ ေတြထဲက ေကာက္ႏႈတ္ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။) "ျပည္တြင္းစစ္ရပ္စဲေရးမွာအစိုးရ ရဲ႕လုပ္နည္းလုပ္ဟန္က လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ ၅၀ ကလုပ္နည္းကို ဆက္က်င့္သံုးေနတယ္။ အေရးႀကီးတာက အစိုးရသည္ ကတိသစၥာတည္ရမယ္၊ ႐ိုးသားေျဖာင့္ မတ္ရမယ္၊ ခုလုပ္ေနတာက တစ္ေက်ာင္းတစ္ဂါထာ၊ တစ္ရြာ တစ္ပုဒ္ဆန္းျဖစ္ေနတယ္။ ရွမ္းအဖြဲ႔ေတြ SSA ကိုျပည္သူ႔စစ္ဖြဲ႕ဖို႔ ေျပာတယ္၊ SSA နဲ႔ SURA ကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးတယ္၊ ၿပီး ေတာ့ အစိုးရဘက္မွာေအာက္ေျခ တပ္ကသေဘာတစ္မ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္"လို႔ ရွင္းျပရင္း စစ္တပ္နဲ႔ သမၼတသဟ ဇာတမျဖစ္ေၾကာင္းကိုလည္း ထည့္သြင္းေျပာၾကားသြားပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ လုပ္နည္းအမွန္က သံုးပြင့္ဆိုင္ေဆြး ေႏြးေရးပဲျဖစ္တယ္လို႔ ဦးခြန္ထြန္းဦးက အခိုင္အမာေျပာ ဆိုပါတယ္။ ဒီေန႔ အစိုးရဟာ တိုင္းရင္းသားေတြအေပၚ စနစ္မ်ဳိးစံုသံုးၿပီး ဆက္ဆံေနေၾကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားခ်င္း ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ ရွိေၾကာင္း၊ ဒီလိုခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ ရွိေနသမွ် ၿငိမ္းခ်မ္းေရး မရႏိုင္ဘဲ ဒံုရင္းျပန္သြားႏိုင္ေၾကာင္း၊ ဦးသိန္းေဇာ္နဲ႔ ဦးေအာင္မင္းေတာင္မွ တစ္ေျပးညီ မက်ေၾကာင္း၊ ဒါ့ေၾကာင့္ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနေၾကာင္း၊ တစ္စားပြဲတည္း ထိုင္ၿပီး လြတ္လပ္စြာ ေဆြးေႏြးမွ အေျဖေပၚမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ...။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပြဲရဲ႕အေျဖကို လႊတ္ေတာ္မွာ လံုး၀မရႏိုင္ေၾကာင္း၊ စစ္မွန္တဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုဆိုတာ ခြဲထြက္ဖို႔ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြမွာ တိုင္းရင္းသား ေတြဘက္က ႏွစ္ဆယ္...သံုးဆယ္ ေလာက္အစပိုင္းမွာ ရေအာင္ယူၿပီး ငါးဆယ္ရရင္ အျမတ္ပဲလို႔ ဦးခြန္ထြန္းဦးက ပြင့္လင္းျမင္သာရွင္းလင္းစြာ အေျဖေပးခဲ့ပါတယ္။ ဦးခြန္ထြန္းဦး ေျပာခဲ့တာေတြကို ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရဲ႕အေျခခံမူအျဖစ္ ေလးနက္စဥ္းစားသံုးသပ္ၿပီး အေျဖရွာသင့္ၾကပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားအေရးမွာ အေရး ႀကီးလွတဲ့ "ရခိုင္ဋိပကၡ"ကို ဦးေက်ာ္ဇံသာ(ဗြီအိုေအ)က ထည့္သြင္းေမးျမန္းရာမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အေျဖကို ဦးခြန္ထြန္းဦးရဲ႕ သံုးသပ္ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားနဲ႔ၫွိႏိႈင္းတိုက္ဆိုင္ ၾကည့္သင့္တယ္။ "... အခု အခ်ိန္အခါမွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရေအာင္လို႔ ပဋိပကၡေတြ ၿငိမ္းေအာင္လို႔ လုပ္ေနတာဟာ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းက လုပ္ေနတာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔က လုပ္ေနတာ၊ အဲ့ဒီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔က လုပ္ေနတဲ့ကိစၥေတြကိုလည္း ကြၽန္မတို႔က ထိခိုက္ေအာင္ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ တကယ္ပဲ တစ္ခုခု လုပ္ႏိုင္လို႔ရွိလို႔ရွိရင္ ကြၽန္မတို႔ လုပ္ေပးမယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္က မလုပ္ႏိုင္ဘဲနဲ႔ သက္သက္ေ၀ဖန္တဲ့ အလုပ္ေတြလည္း ကြၽန္မတို႔ မလုပ္ခ်င္ဘူး။" (၂၄-၉-၂၀၁၂ထုတ္ ဒီလႈိင္း) ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ ၂၁ ရက္ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ Queen's College မွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ဒီလိုေျပာခဲ့ျပန္ပါတယ္။ ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ....."တခ်ဳိ႕က ကြၽန္မကို မေက်နပ္ၾကဘူး။ တစ္ဖက္ကို ဘာျဖစ္လို႔ တင္းတင္းမာမာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ မေျပာတာလဲဆိုၿပီးေတာ့ မေက်နပ္တာေတြ ရွိၾကပါတယ္။ တစ္ဖက္ကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေျပာရင္ ဟိုတစ္ဖက္က ေက်နပ္မွာမဟုတ္ဘူး။ အဲ့ဒီေတာ့ အခ်င္းခ်င္း  ပဋိပကၡေတြပိုၿပီးေတာ့ ၾကီသြားမယ္။ "ကြၽန္မတို႔အားလံုး ၀ိုင္း၀န္းစဥ္းစားရမွာက ဒီပဋိပကၡေတြၿငိမ္းသြား ေအာင္ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုတာ စဥ္းစားရမွာပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဇစ္ျမစ္ကိုသြားရမယ္။ အဲ့ဒီျပႆနာရဲ႕ ဇစ္ျမစ္ကိုေလ့လာၿပီးေတာ့မွ ေတြ႔ရွိမွ ဒီျပႆနာကို ဖယ္ရွားႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္"(၂၃-၉-၂၀၁၂ ထုတ္ ေမာ္နီတာဂ်ာနယ္) ရခိုင္နဲ႔ ကခ်င္ပဋိပကၡေတြမွာ အသြင္သ႑ာန္ေရာ အႏွစ္သာရပါ မတူၾကပါဘူး။ ရခိုင္မွာျဖစ္ေနတာက ရခိုင္နဲ႔႐ိုဟင္ဂ်ာ ရြာလံုးကြၽတ္ မီး႐ႈိ႕ လူေတြသတ္၊ နယ္ေျမသိမ္းစသည္။ ကခ်င္မွာျဖစ္ေနတာက ကခ်င္နဲ႔ အစိုးရတပ္မေတာ္ၾကားက လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡ ျပင္းထန္တဲ့တိုက္ပြဲေတြ။ ရခိုင္နဲ႔ကခ်င္မတူညီတဲ့ ျပႆနာႏွစ္ခုကို လံုးေထြးၿပီး တစ္ပံုစံတည္း ေျပာသြားလို႔ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ေဒၚစုကျပႆနာရဲ႕ ဇစ္ျမစ္ကို ေလ့လာရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဇစ္ျမစ္ဆိုတာ "သမိုင္း ေၾကာင္း" ကိုေျပာတာ၊ ရခိုင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ (ဘဂၤါလီ) ပဋိပကၡက ကိုလိုနီေခတ္ကတည္းက စတာ၊ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားတို႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္က ၁၉၄၇ ပင္လံုစာခ်ဳပ္ကတည္းက စတာ။ ျပႆနာကအနာလည္း သိေဆးလည္းရွိပါလ်က္ ေရာဂါကို ေမြးထားတဲ့အတြက္ အသက္ထြက္လုမတတ္ ခံစားေနရတဲ့ လူနာအတြက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ၾကိဳးစားၿပီး အသက္ကယ္တဲ့အလုပ္ကို လုပ္ၾကမွာပါ။ ကခ်င္အေရးကိုပဲ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္...စက္တင္ဘာ ၂၁ရက္ ကမၻာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေန႔မွာေတာင္ အပစ္အခတ္မရပ္စဲထား ႏိုင္ဘဲ တစ္ေန႔လံုးတစ္ညလံုး ပစ္ခတ္ေနလိုက္ၾကတာတဲ့။ ကခ်င္ျပည္ နယ္ႀကီး တစ္ခုလံုးရဲ႕ ၉၅ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ဟာ စစ္ေျမျပင္ႀကီး ျဖစ္ေန ၿပီတဲ့။ (စက္တင္ဘာ ၂၇၊ေအာက္တို ဘဘာ၂၃/၂၀၁၂ ရန္ကုန္တိုင္းစာ၁၂) ရခိုင္မွာဆိုရင္ေတာ့ ဒီလထဲမွာပဲ ရခိုင္တစ္ေယာက္ လည္လွီးသတ္တာ ခံလိုက္ရေၾကာင္း ဂ်ာနယ္ပါသတင္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။ သမၼတႀကီးကိုယ္တိုင္က ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ျပည္ေထာင္စု ဖြားတိုင္းရင္းသား မဟုတ္ေၾကာင္းနဲ႔ တတိယႏိုင္ငံတစ္ခုခုမွာ သြားေနသင့္ေၾကာင္း အမွန္တရားဘက္က ရပ္တည္ေျပာဆိုခဲ့တဲ့အတြက္ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ယံုၾကည္ေထာက္ခံမႈကို ပိုၿပီးေတာ့ ရခဲ့ပါတယ္။ ၂၅-၉-၂၀၁၂ ကရေသ့ေတာင္ အလိုေတာ္ျပည့္ေက်ာင္းတိုက္မွာရခိုင္ လူထုအစည္းအေ၀းပြဲႀကီး က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ရခိုင္ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြက ဦးေဆာင္က်င္းပတာ မဟုတ္ဘဲ ရပ္မိရပ္ဖေတြက ဦးေဆာင္ခဲ့တာပါ။ ႏွစ္ရက္ၾကာ အစည္းအေ၀းပြဲႀကီးရဲ႕ ရလာဒ္အေျဖကေတာ့ "ရခိုင္နဲ႔႐ိုဟင္ဂ်ာ" အတူယွဥ္တြဲၿပီး မေနႏိုင္ေတာ့ဘူးတဲ့။ ျပႆနာေတြက အဲ့ဒီေလာက္ ထိႀကီးမားျပင္းထန္ေနပါၿပီ။ (၂၅-၉-၂၀၁၂ ည ဘီဘီစီသတင္း) ရခိုင္အေရး ကခ်င္အေရးေတြမွာ ဘယ္ဘက္ကမွမပါဘဲ လက္ပိုက္ၾကည့္ေနသူေတြ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာပဲ "ကြၽန္ေတာ္မ်ား "၀" ဒီမိုကရက္တစ္ပါတီက ရခိုင္ျပည္နယ္သူ /သားမ်ားႏွင့္ ထပ္တူထပ္မွ် ယူႀကံဳးမရ ၀မ္းနည္းပါေၾကာင္းႏွင့္ ေနာင္အခါ အလားတူ မလိုလားအပ္တဲ့ အၾကမ္းဖက္ျဖစ္ပြားမႈမ်ဳိး မေပၚေပါက္ရေလေအာင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တိုင္းရင္းသားမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားအား အခိုင္အမာ အကာအကြယ္ေပးႏိုင္သည့္ ဥပေဒမ်ားျပဌာန္းရန္ႏွင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ ခ်ဳိးေဖာက္သူမ်ားကို စံနမူနာအျဖစ္ ေဖာ္ထုတ္၍ ထိေရာက္စြာ အျပစ္ေပး အေရးယူေဆာင္ရြက္ရန္ တိုက္တြန္းပါသည္"ဆိုတဲ့ ေၾကာ္ျငာခ်က္ စာတမ္းတစ္ေစာင္ ၁၅-၉-၂၀၁၂ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဒီမိုကေရစီေန႔ အခမ္းအနားမွာ ထုတ္ျပန္တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ (၂၄-၉-၁၂ ထုတ္ လႊတ္ေတာ္ဂ်ာနယ္) ၀ တိုင္းရင္းသားမ်ားက ကခ်င္အေရးကိုလည္း ေမ့မခ်န္ထားပါဘူး။ ကခ်င္ေဒသ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔ ဒီမိုကေရစီေန႔မွာ အေလးအနက္ေတာင္း ဆိုသြားပါတယ္။ "ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာဆိုရင္ အေရးႀကီးဆံုးကိစၥတစ္ခုက ...တာ၀န္ယူမႈ (accountahility) ေပါ့။ ျမင္သာမႈ (transperency) ေပါ့။ အဲဒါေတြရွိ ရမယ္"လို႔ ၂၉ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၁ ထုတ္ ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္ အင္တာဗ်ဴးမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာခဲ့တာေတြ ကြၽန္ေတာ္ ျပန္သတိရေနပါတယ္။ (ခုဆိုဗ်ဴးႏွစ္ပတ္လည္ေပါ့) တာ၀န္ယူမႈဆိုတာ ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္အတြက္ ပိုၿပီးအေရးႀကီးလွပါတယ္။ EMG