တရုတ္ႏွင့္ အိႏၵိယ ေပါင္းကာ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး တယ္လီစကုပ္တီထြင္

တရုတ္ႏုိင္ငံႏႇင့္ အိႏၵိယႏုိင္ငံတို့ ပူးေပါင္း၍ကမၻာ့ အႀကီးဆံုးတယ္လီ စကုပ္အားယခု ဆယ္စုႏႇစ္အကုန္တြင္ တည္ေဆာက္ရန္ စီစဥ္လ်က္ရႇိသည္။ အဆိုပါတယ္လီစကုပ္ တည္ေဆာက္ရန္ ကုန္က်မည့္ အေမရိကန္ ေဒၚလာသန္း ၁၀၀၀ အား တ႐ုတ္ႏႇင့္အိႏၵိယတို႔ မွ်ေ၀က်ခံမည္ျဖစ္ သည္။ ၎တယ္လီစကုပ္အား ဟာ၀ုိင္အီကြၽန္း Mauna Kea မီးေတာင္ထိပ္ေပၚတြင္ ထားရႇိမည္ျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့ပထမဆံုး ႏႇစ္ႏုိင္ငံ စုေပါင္း၍ ျပဳလုပ္ေသာ အဆင့္ျမင့္ တယ္လီစကုပ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္သည္။

တ႐ုတ္အမ်ဳိးသား နကၡတ္ေဗဒ ေလ့လာေရးပညာရႇင္မ်ားအဖြဲ႔မႇ  ပါေမာကၡ႐ႈေတးေမာ္က ယခုတယ္လီစကုပ္သည္ တ႐ုတ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ကြမ္တမ္နည္းပညာဆိုင္ရာ မဟာခုန္ပ်ံေက်ာ္လႊားမႈျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။  မီတာသံုးဆယ္တယ္လီစကုပ္  (TMT) ဟု အမည္ေပးထားသည့္ အတိုင္း မီတာ ၃၀ (ေပ ၁၀၀ နီးပါး) ရႇည္လ်ားၿပီး ယခုလက္ရႇိကမၻာ့ အႀကီးဆံုးတယ္လီစကုပ္မ်ားထက္ အလင္းစုေဆာင္းအား ကုိးဆရႇိကာ ၾကည္လင္ျပတ္သားမႈသံုးဆပိုေၾကာင္း သိရသည္။ TMT တယ္လီစကုပ္သည္ ေနႏႇင့္ၾကယ္မ်ားကို လႇည့္ပတ္ေနေသာ ၿဂိဳဟ္မ်ားကို ေကာင္းမြန္ရႇင္းလင္စြာ ၾကည့္႐ႈႏုိင္႐ံုသာမက ၿဂိဳဟ္အသစ္မ်ားႏႇင့္ ၾကယ္မ်ား စတင္ျဖစ္ေပၚပံုမ်ားႏႇင့္ တြင္းနက္ႀကီးမ်ား၊ ေနအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ အေမႇာင္ထုမ်ားႏႇင့္ ဆက္စပ္ေသာ ျဖစ္ရပ္မ်ားအားလည္း ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
၂၀၀၉ ခုႏႇစ္ကတည္းက တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသည္ (TMT) ဘုတ္အဖြဲ႕ အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ေနာက္တစ္ႏႇစ္တြင္ အိႏၵိယမႇ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ၎ Mauna Kea  မီးေတာင္၌ပင္ ၈ ဒသမ ၃ မီတာ ရႇည္လ်ားေသာ တယ္လီစကုပ္ပိုင္ဆိုင္သည့္ ဂ်ပန္သည္လည္း(TMT)ဘုတ္အဖြဲ႔၀င္ ျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။
(TMT) တယ္လီစကုပ္သည္ ယခုအခ်ိန္တြင္ ကမၻာအႀကီးဆံုး တယ္လီစကုပ္ျဖစ္ေနေသာ္လည္း ထိုေနရာအား ဥေရာပႏုိင္ငံမ်ားမႇ တီထြင္မည့္ ၄၂ မီတာ (၁၃၈ ေပ)ရႇည္လ်ားေသာ တယ္လီစကုပ္ႀကီးအား လႊဲေပးရဦးမည္ျဖစ္ပါသည္။
ပါေမာကၡ႐ႈေတးေမာ္က ယခု အခ်ိန္တြင္ တ႐ုတ္သည္ သီအိုရီပိုင္းဆိုင္ရာ ထိပ္တန္း အာကာသ႐ူပေဗဒ ပညာရႇင္မ်ားရႇိေနေသာ္လည္း နကၡတ္ေဗဒ ေလ့လာစူးစမ္းမႈနယ္ပယ္တြင္ ေနာက္က်က်န္ေနေသးေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။  သို႔ေသာ TMT တယ္လီစကုပ္အၿပီးတြင္ ယင္းေနာက္က်က်န္ေနသည့္ျဖစ္စဥ္ကို ေက်ာ္လႊားႏုိင္ခဲ့ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေမာ္ကေျပာၾကားခဲ့သည္။' 'တ႐ုတ္က သိပၸံနည္းပညာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ရည္မႇန္းခ်က္ႀကီးႀကီး ထားပါတယ္။ ျမန္ႏုိင္သမ်ျမန္ျမန္ အမီလုိက္သြားမႇာပါ''ဟု ေမာ္ကေျပာ ၾကားခဲ့သည္။
By EMG