လိုင္ဇာခရီး (သို႔မဟုတ္)မုန္လိုင္ခ ကမ္းေပၚမွ ေၾကကြဲပံုရိပ္မ်ား(ျပည္ေသြးႏိုင္)

လာရင္း ဒုကၡသည္ စခန္း

ကခ်င္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကြန္ရက္ (Kachin Peace Network)အစီအစဥ္ ျဖင့္ ဇူလိုင္လ ပထမပတ္ အတြင္းက  ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားသို႔ သြားေရာက္ခြင့္ ရခဲ့သည္။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း တစ္ေက်ာ့ျပန္ တုိက္ပြဲမ်ားေၾကာင့္    ေဒသခံျပည္သူ အမ်ားအျပား ဒုကၡေရာက္ၾကရသည့္ အေၾကာင္း သတင္း၊ မီဒီယာမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ျမင္ရ၊ ၾကားရ၊ ဖတ္႐ႈခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္  မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ မဟုတ္။ ယခု ခရီးစဥ္တြင္ လုိင္ဇာ၊ အင္ေခါင္းပါ၊ မုိင္ဂ်ာယန္ႏွင့္ လားရင္း ေဒသမ်ားရွိ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ ဒုကၡသည္မ်ား၏ ဘဝမ်ားကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရပါၿပီ။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ တာဝန္ယူ ကူညီေစာင့္ေရွာက္ ထားရတာ ဒုကၡသည္ ငါးေသာင္း သံုးေထာင္ေက်ာ္ ရွိတယ္။ အဲဒီအထဲမွာ ေက်ာင္းသား အေရအတြက္က ႏွစ္ေသာင္းဝန္းက်င္ ရွိပါတယ္။ ဒီဒုကၡသည္စခန္းေတြ ေရာက္မွ    ေမြးတဲ့ကေလးက ႏွစ္ရာေက်ာ္သြားၿပီ”ဟု စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး ေကာ္မတီ ဥကၠ႒ ဒြဲပီဆားက ရွင္းျပသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ အေျခအေနကို သူက ဆက္ရွင္းျပျပန္သည္။

“အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ လံုၿခံဳမႈလား။ ပထမပိုင္းေတာ့ ဘာမွ လုပ္မေပးႏိုင္ဘူး၊ ျဖစ္သလိုပဲ။ ခုေတာ့ အမိုးအကာ ေနစရာေတာ့ လုံၿခံဳသြားပါၿပီ၊ အၾကမ္းဖက္ ခံရမႈမ်ိဳးေတာ့ ႀကီးႀကီးမားမား မရွိခဲ့ပါဘူး”။
လားရင္း ဒုကၡသည္စခန္းမွ လြဲ၍ ဤဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသည္ KIO ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေအာက္တြင္ရွိေသာ စခန္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ လားရင္းသည္ လြယ္ဂ်ယ္ၿမိဳ႕ အနီးတြင္ရွိၿပီး တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ထဲတြင္ တည္ရွိသည္။ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားအနက္ အင္ေခါင္းပါသည္ အေခါင္ဆုံးႏွင့္ အခက္အခဲ အမ်ားဆံုး ႀကံဳေနရေသာ စခန္းဟု သိခဲ့ရသည္။ အင္ေခါင္းပါသည္ မိုးေမာက္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ တည္ရွိၿပီး နယ္စပ္ႏွင့္လည္းမနီး၊ ၿမိဳ႕ႏွင့္လည္း ေဝးေသာ အတြင္းပိုင္းက်သည့္ ဒုကၡသည္စခန္း တစ္ခုျဖစ္သည္။ ပထမဆံုးတုိက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားရာေဒသမွ ျပန္သူမ်ားသည္ အင္ေခါင္းပါ အေရာက္ ေလးရက္ခရီးကုိ ေျခလ်င္ႏွင္ခဲ့ၾကရသူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။
စစ္ေဘးဒုကၡသည္မ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရး ေကာ္မတီက သူတို႔ တာဝန္ယူထားရေသာ စခန္းမ်ား အေျခအေနကို ရွင္းျပၿပီးေနာက္ လုိင္ဇာအနီးရွိ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးပါသည္။ ဒုကၡသည္ အေရအတြက္ကလည္း မနည္းမေနာ။ ယခုလို မုိးတြင္းကာလမွာ ေတာင္ေပၚ ေတာၾကား ဘယ္လုိမ်ား ေနထိုင္စားေသာက္ ေနၾကပါလိမ့္။ သိခ်င္၊ ျမင္ခ်င္စိတ္က ေစာေနမိသည္။ သိပ္မေစာင့္လိုက္ရပါ။ မုန္လိုင္ခ ကမ္းေျခေလးအတိုင္း လိုင္ဇာမွ နာရီဝက္ ေက်ာ္ေက်ာ္ ကားစီးၿပီးေနာက္ ဂ်ယ္ယန္းႏွင့္ ဟြမ္လြမ္ယမ္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသို႔ ေရာက္ပါသည္။ ဝါးကပ္ကာ သြပ္မိုးျပာျပာမ်ားႏွင့္ ေတာင္ေျခ၊ ေတာင္ေစာင္းမ်ားတြင္ အစီအရီတည္ ေဆာက္ထားသည့္ ဒုကၡသည္တဲတန္းမ်ား    ေတြ႔ရပါၿပီ။ ဘယ္ဘက္ျခမ္းတြင္ မုန္လိုင္ခေခ်ာင္းေလးက ေက်ာက္တံုး ေက်ာက္ခဲမ်ားေပၚ ျဖတ္သန္းစီးဆင္းတာ ေတြ႕ရသည္။ မုန္လိုင္ခသည္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္ျခားစည္းလည္း ျဖစ္သည္။ ညာဘက္တြင္ ျမင့္မားေသာ အစိမ္းရင့္ေရာင္ ေတာင္တန္းႀကီး၊ မုန္လိုင္ခႏွင့္ ေတာင္တန္းႀကီးၾကား က်ဥ္းေျမာင္းေသာ ကမ္းေျခတြင္ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား တည္ေဆာက္ထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ဂ်ယ္ယန္းစခန္းသည္ လူဦးေရ ၇,ဝဝဝ ေက်ာ္ရွိေသာ စခန္းႀကီးျဖစ္ သည္။ ေက်ာင္းသားဦးေရကပင္ ၁,၈ဝဝ ေက်ာ္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။ စခန္းအတြင္းတြင္ မူလတန္း၊ အလယ္တန္းအဆင့္ထိ ဆရာ၊ ဆရာမ ၅၁ ဦးက တာဝန္ယူ သင္ ၾကားေပးေနသည္။ ဆရာ၊ ဆရာမ မ်ားအားလံုးမွာ Volunteer မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး တစ္ျဖစ္လဲ သင္းအုပ္ဆရာေတာ္က ေျပာျပပါသည္။

မိုင္ဂ်ာယန္ ဒုကၡသည္ စခန္းရွိ စာသင္ခံုမဲ့ မူလတန္းေက်ာင္း ျမင္ကြင္း

“ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး လစာရယ္လုိ႔ တိတိက်က် မရၾကပါဘူး။ ဒီကေလးေတြ ပညာေရးအတြက္ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လုပ္ေပးေနၾကတာပါ။ အခက္အခဲလား၊ အင္း… ေက်ာင္းသံုးစာအုပ္ မလံုေလာက္ဘူး။ ဒီႏွစ္ သူငယ္တန္း ကေလး ၃၅ဝ ရွိတယ္။ Text Book မလံုေလာက္ ဘူး။ သံုးပံုတစ္ပံုေလာက္ပဲ Text Book ရွိတယ္။ ေနာက္ အခက္အခဲ ႀကံဳရတာ ရွိေသးတယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ ကေလး အမ်ားစုက စာထဲမွာ သိပ္စိတ္မဝင္စားၾကဘူး။ သူတို႔မွာ စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ ထိခိုက္မႈေတြ အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္”လုိ႔ ေျပာျပသည့္ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီး၏ အသံက ဝမ္းနည္းသံ တစ္ဝက္၊ ေၾကကြဲသံ တစ္ဝက္လႊမ္း၍ ေနပါသည္။
အထက္တန္းႏွင့္ တကၠသုိလ္ ဝင္တန္း ေက်ာင္းသားမ်ားကို လုိင္ဇာ ႏွင့္ မုိင္ဂ်ာယန္တြင္ ေဘာ္ဒါအျဖစ္ စခန္းသြင္း ထားေၾကာင္း သိရသည္။ ေဘာ္ဒါေက်ာင္းသား ၁,၃ဝဝ ဦးရွိ သည္။ အစိုးရပညာေရးဌာနက ျပ႒ာန္းေသာ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းအတိုင္း သင္ၾကားေပးေနေၾကာင္းသိရသည္။
ဂ်ယ္ယန္းစခန္းႏွင့္မလွမ္းမကမ္းတြင္ ဟြမ္လြမ္ယမ္ ဒုကၡသည္ စခန္း ရွိသည္။ ဟြမ္လြမ္ယမ္စခန္းတြင္ လူဦးေရ ၁,၅၇၉ ေယာက္ရွိၿပီး ေက်ာင္းသားဦးေရမွာ ၄၆ဝ ေက်ာ္ ရွိသည္။ ရြာေပါင္း ၃ဝ ေက်ာ္မွ ရြာသူ ရြာသားမ်ား လာေရာက္ခိုလံႈရာ စခန္းတစ္ခု။ စခန္းအတြင္းမွာ ကေလးမ်ား ႏွင့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားက အမ်ားစုျဖစ္သည္။ ကေလးအခ်ိဳ႕ ေဆာ့ကစားေန တာ ေတြ႕ရသည္။ တခ်ိဳ႕က ေငးေငး ငိုင္ငိုင္၊ တခ်ိဳ႕က ကေလးထိန္းလို႔၊ ေန႔လယ္စာ စားေနေသာ မိသားစု ထမင္းဝိုင္းတခ်ဳိ႕ႏွင့္ ဆံုရသည္။ မွ်စ္၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ႏွင့္ င႐ုတ္သီးဆားေထာင္းက သူတို႔ရဲ႕ ဟင္းလ်ာ၊ အသားဟင္း မေတြ႕ရ၊ ေမးၾကည့္ေတာ့ စခန္း အုပ္ခ်ဳပ္သူတစ္ဦးက “တစ္ပတ္ တစ္ႀကိမ္ အသားဟင္းေကၽြးႏိုင္ဖို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတစ္ရံလည္း မေကၽြးႏိုင္ပါဘူး” ဟု ေျဖသည္။ ထူးျခားသည္မွာ စခန္းအတြင္းတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားကိုသာ အမ်ားစု ေတြ႔ရၿပီး အမ်ိဳးသားမ်ားကိုမူ သိပ္မေတြ႕ရသည့္ အခ်က္ျဖစ္သည္။
ဒုကၡသည္စခန္းမ်ား ေျခရင္းမွ စီးဆင္းေနေသာ မုန္လိုင္ခသည္ တ႐ုတ္-ျမန္မာ နယ္ျခားအမွတ္အသား ျဖစ္သည္။ မုန္လိုင္ခသည္ ေပတစ္ရာ ဝန္းက်င္မွ်သာ က်ယ္ေသာ ေခ်ာင္းကေလးျဖစ္သည္။ ေခ်ာင္းကေလးသာ ျခားေသာ္လည္း ဟိုဘက္ႏွင့္ဒီဘက္ အေျခအေနမ်ား၊ ဘဝမ်ားက ကြာျခားလြန္းလွသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္နည္း။ မၿငိမ္းခ်မ္းမႈႏွင့္ မတည္ၿငိမ္မႈေၾကာင့္ပင္ဟု ဆိုရလိမ့္မည္ထင္ပါသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြန္ေမာ္ က-
“အပစ္အခတ္ရပ္စဲ႐ံုနဲ႔ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးရၿပီလို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ၁၉၉၄ တုန္းကလည္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲခဲ့ၾကဖူးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီကေန႔ တုိက္ပြဲေတြျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပထမအဆင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲၿပီးတာနဲ႔ ေနာက္တစ္ဆင့္မွာ ႏိုင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ လိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သေဘာကေတာ့ ေဆြးေႏြးညိႇႏိႈင္း အေျဖရွာၿပီး ထြက္ေပၚလာတဲ့ ရလဒ္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါပဲ။ ေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းၾကၿပီ ဆိုရင္ေတာ့ အေပးအယူဆိုတာ လုပ္ကို လုပ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္”ဟု သူ႔ သေဘာထားကို ပြင့္လင္းစြာ ထုတ္ေဖာ္ခဲ့တာကို ၾကားခဲ့ရပါသည္။
သို႔ဆိုလွ်င္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈရရွိေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ အေရးႀကီးပါလိမ့္မည္။ တိုင္းရင္းသားညီအစ္ကို အခ်င္းခ်င္း ျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡမ်ား၊ စစ္ပြဲမ်ားရပ္တန္႔ႏိုင္မွသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ေဆာင္ရြက္ၾကရာတြင္ ေဆးၿမီးတို ကုထံုးမ်ားျဖင့္ေတာ့ အလုပ္ျဖစ္လိမ့္မည္ မထင္ပါ။ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ စြဲကပ္လာခ့ဲေသာ နာတာရွည္ေရာဂါ ျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ ေရာဂါ၏ ဇစ္ျမစ္ကို ရွာေဖြကုသႏိုင္မွသာ အမွန္တကယ္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ယင္းသည္ အခ်င္းခ်င္း ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြး အေျဖရွာေရးပင္ ျဖစ္ပါသည္။
Independent News Journal