ေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကားကို အီရန္ ပိတ္ဆုိ႔ႏုိင္ပါသလား(ၾကည္ေန၀င္းမင္း)

အေမရိကန္က အီရတ္စစ္ပြဲကို အဆံုးသတ္လုိက္ သည္မွာ မၾကာေသး၊ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းေဒသတြင္ စစ္ပြဲညာသံမ်ား ညံလို႔လာျပန္ပါၿပီ။ ႏုိင္ငံ၏ ႏ်ဴကလီးယားအစီ အစဥ္ႏွင့္ပတ္သက္၍ အျပည့္အ၀ပြင့္လင္းမႈမရွိဘဲ အီရန္သည္ ႏ်ဴကလီးယားအစီအစဥ္ကိုစစ္လက္နက္မ်ားတြင္ အသံုးျပဳရန္ စီစဥ္ေနသည္ဟူေသာ ေထာက္လွမ္းေရး သတင္းမ်ားထြက္ ေပၚလာမႈႏွင့္အတူ အီရန္အေပၚ အေမရိကန္ႏွင့္ ကုလသမဂ၏ ပိတ္ဆို႔တားဆီးမႈမ်ား ပိုမိုတင္းက်ပ္လာခဲ့သည္။ ယခုေနာက္ဆံုး အီရန္အေပၚ ခ်မွတ္ သည့္ ပိတ္ဆုိ႔တားဆီးမႈမွာ အီရန္စီးပြားေရး၏အဓိကအသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္းျဖစ္ေသာ ေရနံတင္ပို႔မႈကိုပိတ္ဆို႔ တားဆီးေရးျဖစ္သည္။
စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အေရးႀကီးေသာ ေရနံအတြက္ အီရန္ ႏွင့္ အျခားအာရပ္ႏုိင္ငံမ်ားအေပၚ မွီခုိေနရေသာ ဥေရာပသမဂႏုိင္ငံမ်ား ကလည္း တားဆီးပိတ္ဆုိ႔မႈတြင္ ပူးေပါင္းပါ၀င္ၿပီး အီရန္ေရနံတင္သြင္းမႈကို ျဖတ္ေတာက္မည္၊ ဂ်ပန္ႏုိင္ငံကလည္း အီရန္ေရနံတင္သြင္းမႈကို ေလွ်ာ့ခ်မည္၊ အိႏၵိယႏုိင္ငံကလည္း ပူးေပါင္းမည္ဟုဆုိလာ ေသာအခါ
၀င္ေငြ ရေပါက္ရလမ္းအတြက္ ေရနံအေပၚမွီခုိေနရေသာ အီရန္ႏုိင္ငံမွာ လႈပ္ခတ္လာသည္။ အီရန္ေရနံကို အေျမာက္အျမား၀ယ္ယူေနေသာ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံမွ ေခါင္းေဆာင္မ်ားပင္ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းမွ အျခားအာရပ္ႏုိင္ငံ မ်ားသုိ႔ သြားေရာက္၍ စြမ္းအင္ႏွင့္ေရနံကိစၥမ်ား ေျပာဆုိေဆြးေႏြးလာခဲ့ရာ အီရန္ႏုိင္ငံက ေဟာမုဇ္ေရ လက္ၾကားတြင္ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈမ်ားျပဳလုပ္ရင္း ေရလက္ၾကားကိုပိတ္ပစ္မည္ဟု   ၿခိမ္းေျခာက္လာခဲ့သည္။ ထုိ႔အတြက္ အီရန္သည္ ေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကားကို ပိတ္ဆုိ႔ႏုိင္ပါသလား၊ ပိတ္ဆုိ႔ႏုိင္သည့္စြမ္းရည္ရွိပါသလားဟူေသာ ေမးခြန္းမ်ားေပၚထြက္လာသည္။
အတြဲလုိက္ ဒံုးက်ည္ပစ္စင္မ်ား၊ တုိက္ခုိက္ေရးေရယာဥ္အုပ္စုမ်ားႏွင့္ ေရျမႇဳပ္မုိင္း အေျမာက္အျမားပုိင္ဆုိင္ထားေသာ အီရန္ႏုိင္ငံမွာ ေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကား သေဘၤာ ျဖတ္သန္းသြားလာမႈကုိ အေႏွာင့္အယွက္ေပးႏုိင္ေသာ္လည္း ကမၻာ့အေရးပါဆံုး ေရနံလမ္းေၾကာင္းကို လံုး၀ပိတ္ပစ္ ရန္မူ မျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း စစ္ဘက္ေရးရာ ဆန္းစစ္ ေလ့လာသူမ်ားက ေျပာသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဤေနရာတြင္ အီရန္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအတြက္ ေမးခြန္း ထုတ္ရမည့္အခ်က္မွာ တန္ဖုိးႀကီးႀကီးေပးဆပ္ရမည့္ အေျခအေနႏွင့္ တန္ပါ့မလားဆုိသည့္အခ်က္ျဖစ္သည္။ ေရလက္ၾကားအား ပိတ္ဆုိ႔ရန္ႀကိဳးစားျခင္းသည္ ပင္လယ္ေကြ႕တြင္ တပ္စြဲထားေသာ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႕မ်ားက အီရန္ႏုိင္ငံအေပၚ အင္ႏွင့္ အားႏွင့္ တံု႔ျပန္မႈရွိလာႏုိင္ၿပီး အီရန္ႏုိင္ငံ၏ လက္က်န္အနည္းငယ္ေသာ ႏုိင္ငံတကာမဟာမိတ္မ်ားကိုလည္း စိမ္းကားသြားေစႏုိင္သည္။
အီရန္ႏုိင္ငံ၏ ေလးနက္ေသာၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားမွာ ေရနံတင္ပို႔မႈမ်ားအား ပစ္မွတ္ထားမည့္ အေမရိကန္၏ ပိတ္ဆုိ႔တားဆီးမႈမ်ားအေပၚ ၎င္းတို႔၏ ထိတ္လန္႔မႈကို  ျပသ ေနျခင္းလည္းျဖစ္သည္။ အတိတ္ကအေမရိကန္ႏွင့္ ကုလသမဂၢ၏ ပိတ္ဆုိ႔တားဆီးမႈမ်ားစြာကို အီရန္ေခါင္း ေဆာင္မ်ားက ဂ႐ုမစုိက္သလုိေျပာၾကားခဲ့ၿပီးပိတ္ဆုိ႔တားဆီးမႈ မ်ားမွာ ထိေရာက္မႈမရွိဟုပင္ သေရာ္ခ့ဲသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေရနံကို ႏုိင္ငံျခားသုိ႔ တင္ပို႔ေရာင္းခ်ႏုိင္ျခင္းမရွိပါက မူလကပင္ ဒဏ္ရာဗရပြႏွင့္အီရန္စီးပြားေရးမွာေဇာက္ထုိးမုိး ေမွ်ာ္ ျဖစ္သြားႏုိင္စရာရွိသည္။
“ေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကား ေရေၾကာင္းသြားလာမႈကို အခ်ိန္အတန္ၾကာ ပိတ္ဆုိ႔ထားဖုိ႔ဆုိတာေတာင္ အီရန္အတြက္ အလြန္႔အလြန္ကိုခက္ခဲပါလိမ့္မယ္။အီရန္မွာေရလက္ ၾကား ကိုထိထိေရာက္ေရာက္ျဖစ္ေအာင္ ပိတ္ဆုိ႔ထားႏုိင္ တဲ့စြမ္းရည္မရွိပါဘူး”ဟု ၀ါရွင္ တန္အေျခစိုက္ စစ္ပြဲမ်ားကိုေလ့ လာေရးအင္စတီက်ဴဒ္မွ အႀကီးတန္းသုေတသန၊ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာေလ့လာသူ ဂၽြန္နသန္႐ူးကေျပာၾကားသည္။ အီရန္လုပ္ႏုိင္သည္ မွာ ေရနံတင္သေဘၤာမ်ားအား တားဆီးျခင္းမွေန ေပၚေပၚထင္ ထင္တုိက္ခုိက္ျခင္း စသည္တုိ႔ျဖစ္ေၾကာင္း ဂၽြန္နသန္ႏွင့္ အျခား ေလ့လာသံုးသပ္သူမ်ားကေျပာၾကားသည္။ ရည္မွန္းခ်က္မွာ ေရနံေစ်းကြက္မ်ားကို အထိတ္တ လန္႔ျဖစ္ေစၿပီး သေဘၤာ လုပ္ငန္း အာမခံႏႈန္းထားျမင့္တက္လာေစျခင္းႏွင့္အတူ ပိတ္ဆုိ႔တားဆီးမႈမ်ားကို အေမရိကန္က အေလွ်ာ့ေပးလာသည္အထိ ကမၻာ့ေရနံေစ်းႏႈန္းမ်ားျမင့္ တက္လာေစရန္ အေမရိကန္ကို ဖိအားေပးေရးျဖစ္သည္။
ေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကားမွာလည္း အီရန္ႏွင့္ အုိမန္ႏုိင္ငံတုိ႔ၾကား အက်ဥ္းေျမာင္းဆံုးေနရာမွာ ကီလုိမီတာ ၅၀ သာ ကြာေ၀းရာ လြယ္ကူေသာပစ္မွတ္ဟုထင္ရသည္။ ကမၻာ့ေရနံလုိအပ္ခ်က္၏ ေျခာက္ပံုတစ္ပံုကို ပံ့ပိုးေပးေသာ ေရနံတင္သေဘၤာမ်ားမွာ ယင္းေရလက္ၾကားမွ ျဖတ္သန္း ရသည္။ အီရန္ကလည္း မၾကာေသးမီႏွစ္မ်ားအတြင္း ၎င္း၏ ေရတပ္အင္အားကို သိသိသာသာ အင္အားေတာင့္တင္းေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ သည္။ ျမန္ႏႈန္းျမင့္တိုက္ခုိက္ေရးေရယာဥ္မ်ားကို တုိးျမႇင့္ခဲ့သလုိသေဘၤာပစ္ဒံုး က်ည္မ်ား၊ မုိင္းေထာင္သေဘၤာမ်ားကိုလည္း တုိးခ်ဲ႕ခဲ့ သည္။ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာေလ့လာေရးစင္တာမွ မၾကာေသးမီက ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အစီရင္ခံစာအရ အီရန္ႏုိင္ငံ၏ ေတာ္လွန္ေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအထူးတပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ အင္အားအေကာင္းဆံုးေရ တပ္၊ တပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားကိုပုိင္ဆုိင္ထားၿပီး ၎င္းတုိ႔၏အင္အားမွာ ခန္႔မွန္းေျခ အားျဖင့္ ႏွစ္ေသာင္းခန္႔ရွိကာ ကီလုိမီတာ ၁၂၀ အထိ ပစ္ခတ္ႏုိင္သည့္ စီ-၈၀၂ ဒံုးက်ည္မ်ား တပ္ဆင္ထားသည့္ တုိက္ခိုက္ေရးေရယာဥ္ အနည္းဆံုး ၁၀ စီးပိုင္ဆုိင္ထား သည္ဟု ဆုိသည္။
အီရန္ေရတပ္သည္ ေရငုပ္သေဘၤာသံုးစီးကိုလည္း ပုိင္ဆုိင္ၿပီး ေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကားအားအုပ္မုိး၍ ျမင္ႏုိင္ေသာ ၎၏ ကမ္း႐ုိးတန္းတစ္ ေလွ်ာက္တြင္ ကီလုိမီတာ ၁၀၀ အကြာအေ၀းအထိ ပစ္ခတ္ႏုိင္ေသာ ေရယာဥ္ပစ္ဒံုးက်ည္အေျမာက္အျမားခ်ထားၿပီး ယင္းဒံုးက်ည္မ်ားကို ေရြ႕လ်ားယာဥ္မ်ားေပၚတြင္တပ္ဆင္ထား၍ ပစ္မွတ္ထားတုိက္ ခိုက္ ရန္ခက္ခဲသည္ဟုဆုိသည္။ အီရန္၏ေလတပ္မွာ ယင္းသို႔ေသာ အေထာက္အပံ့မ်ား မရရွိေၾကာင္း ဂၽြန္နသန္႐ူးက ေျပာၾကားရင္း ၎င္းတုိ႔၏ ေရတပ္မွာ အေမရိကန္
ႏွင့္ ပင္လယ္ေကြ႕ အာရပ္ႏုိင္ငံမ်ားအား အထိနာေအာင္လုပ္ေဆာင္ရာ တြင္ အေကာင္းဆံုးေရြးခ်ယ္စရာဟု အီရန္က သေဘာေပါက္ပံုရေၾကာင္း ေျပာသည္။
သို႔ႏွင့္တုိင္ ပင္လယ္ေကြ႕ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာဘာရိန္းတြင္ အေမရိကန္၏ အမွတ္ ၅ ေရတပ္အုပ္စုတပ္စြဲထားျခင္းကိုထည့္တြက္ပါက အီရန္တပ္ဖြဲ႕မ်ားမွာေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကား ကို လံုးလံုးလ်ားလ်ား ပိတ္ဆုိ႔ပစ္လုိက္ရန္ လံုေလာက္သည့္အင္အားမရွိေပ။ ဤသို႔ဆုိလွ်င္ ေရလက္ၾကား ၌ ေရျမႇဳပ္မုိင္းအေျမာက္အျမားေထာင္ျခင္းမွာ သီအုိရီအရ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ေရလက္ၾကားတြင္ ေရစီးႏႈန္းျမန္ဆန္ျခင္း မွာအခက္အခဲျဖစ္ႏုိင္သလုိ အေမရိကန္ႏွင့္ ၎င္း၏ ပင္လယ္ေကြ႕ မဟာ
မိတ္ႏုိင္ငံမ်ားက ယင္းေဒသ၌ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာ ေရးစနစ္မ်ား တပ္ဆင္ထားရာ အီရန္အတြက္ ေရျမႇဳပ္မုိင္းေထာင္ေရးမွာထင္သေလာက္ မလြယ္ကူေပ။ ယူေအအီးႏွင့္ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏုိင္ငံမ်ားကလည္းေရျမႇဳပ္မုိင္းတန္ျပန္စြမ္းရည္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ တုိးျမႇင့္ထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း မစၥတာဂၽြန္နသန္က ေျပာသည္။
ထို႔အျပင္ ေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကားမွာ အီရန္ႏွင့္ အုိမန္ႏုိင္ငံတု႔ိ၏ ေရပုိင္နက္ထဲတြင္ပါ၀င္ေသာ္လည္း ႏုိင္ငံတကာႏွင့္သက္ဆုိင္သည့္ ေရလက္ၾကားဟု မွတ္ယူထားၾကရာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ျဖတ္သန္းခြင့္ကို အာမခံရမည္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔အတြက္ မည္သည့္ႏိုင္ငံကမဆုိ ယင္းေရလက္ၾကားကို ပိတ္ဆုိ႔လုိက္ပါက ႏုိင္ငံတကာဥပေဒအရစစ္ပြဲ စတင္ ျခင္းလုပ္ရပ္ဟု ႐ႈျမင္ခံရမည္ျဖစ္သည္။ ေဟာမုဇ္ေရလက္ၾကားကို ပိတ္ဆုိ႔လိုက္ပါက အီရန္ႏုိင္ငံ ကုိယ္တုိင္လည္း အခက္ေတြ႕မည္ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံ၏ ၈၀ ရာခုိင္ႏႈန္း ေသာ၀င္ေငြကို ရွာေဖြေပးေနသည့္ ေရနံကို ႏိုင္ငံျခားသို႔ မတင္ပို႔ႏုိင္႐ံုမွ်မက ၎အတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္ေသာ ဓာတ္ဆီကိုလည္း တင္သြင္းႏုိင္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေပ။ “ေရလက္ၾကားကို အျပည့္အ၀ ပိတ္ပစ္လုိက္ရင္ အီရန္အတြက္ အဆိုးဆံုးအေျခအေနျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဒါဟာ သူတုိ႔အတြက္ ေနာက္ဆံုး က်ည္ဆန္ပါ”ဟု ဆြစ္ဇာလန္ႏိုင္ငံ အေျခစိုက္ ေရနံလုပ္ငန္းေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕ ပက္ထ႐ိုေမးထရစ္မွ အုိလီဗီယာဂ်က္ဘ္ေကာ့ကဆိုသည္။
—Ref: Iran cant'd blockade Hormuz
7DayNews