(ေအာင္မ်ဳိးထက္)
ဘရိတ္အုပ္သံႏွင့္အတူ ယာဥ္ေမာင္း၏ ဆဲဆိုေရ႐ြတ္သံ မ်ားက တစ္ပါတည္း
ထြက္ေပၚလာသည္။ ခ်ဳိးေကြ႕မလိုလို၊ အတည့္ ေမာင္းမလိုလို လုပ္ေနၿပီး ေရွ႕တြင္
ကန္႔လန္႔ခံေနသည့္ တကၠစီယာဥ္ တစ္စီးဆီသို႔ျဖစ္၏။ ယာဥ္ခ်င္း ထိမိျခင္း
မရွိခဲ့ေသာ္လည္း ယာဥ္အတြင္း ပါလာေသာ ခရီးသည္မ်ားလည္း အလဲလဲ အယိုင္ယိုင္
ျဖစ္သြားသည္။
ရန္ကုန္ၿမဳိ႕လယ္ရွိ
ဆူးေလဘုရားမွ ဒဂုံၿမဳိ႕သစ္(ေျမာက္ပိုင္း) ၿမဳိ႕နယ္သို႔ ေျပးဆြဲေနသည့္
ဘီအမ္ ယာဥ္တစ္စီးေပၚတြင္ ဇန္နဝါရီလ ၂၉ ရက္ေန႔ ေန႔လယ္ပိုင္းတြင္
ျဖစ္ပြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ထိုျဖစ္ရပ္မ်ဳိးက ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္ရွိ ၂ ဒသမ ၃
သန္း ဝန္းက်င္ရွိေသာ ဘတ္စ္ကားစီး ခရီးသည္တို႔ ေန႔စဥ္ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္
အဆင္မေျပမႈမ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သာျဖစ္၍ အျခားေသာ ျပႆနာမ်ားစြာ ကိုလည္း
ရင္ဆိုင္ေနရသည္။
မွတ္တိုင္အရပ္တြင္ ႐ုတ္တရက္ ဘရိတ္အုပ္သျဖင့္ ယိုင္သြားသည္မ်ဳိး၊ ႐ုတ္တရက္ ေဆာင့္ထြက္သျဖင့္ ဟန္ခ်က္ ယြင္းသြားသည္မ်ဳိးမွာ ရန္ကုန္ လိုင္းကားစီးသူတို႔ ေန႔စဥ္ မ႐ိုးတမ္း လုပ္ေနရေသာ ေလ့က်င့္ခန္းလည္း ျဖစ္သည္။ ထိုအထဲမွ ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္အကူတုိ႔၏ ဆက္ဆံေရး မေျပျပစ္မႈမ်ား၊ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္း ေဖာက္ဖ်က္မႈႏွင့္ ၎တို႔ လိုက္နာရန္ သတ္မွတ္ ေပးထားသည့္ က်င့္ဝတ္မ်ား ပ်က္ကြက္မႈမ်ားက ခရီးသည္မ်ား ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အဆင္မေျပမႈမ်ားအနက္ ေရွ႕ဆုံးမွ ပါဝင္ေနသည္။
ခရီးသည္ႏွင့္ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား အၾကား မေၾကလည္မႈမ်ား အမ်ားဆုံး ျဖစ္ပြားတတ္သည္မွာ နံနက္ ႐ုံးတက္ အလုပ္သြားခ်ိန္ႏွင့္ ညပိုင္း ႐ုံးဆင္း အလုပ္ျပန္ခ်ိန္တို႔ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္ရွိ အလုပ္အကိုင္ အမ်ားစုမွာ ဗိုလ္တေထာင္၊ ေက်ာက္တံတား၊ ပန္းဘဲတန္း ကဲ့သို႔ေသာ အခ်က္အခ်ာက်ရာ ၿမဳိ႕ေတာ္ အလယ္တြင္ ရွိေနၿပီး ေရႊျပည္သာ၊ လိႈင္သာယာႏွင့္ ဒဂုံၿမဳိ႕သစ္ကဲ့သို႔ေသာ ဆင္ေျခဖုံး ၿမဳိ႕နယ္မ်ားမွ လာေရာက္ အလုပ္လုပ္ၾကသူမ်ားက အမ်ားဆုံးျဖစ္သည္။
ခရီးသည္ ယာဥ္ေပၚသို႔ တက္ေနစဥ္ ယာဥ္ထြက္ခြာျခင္း၊ ယာဥ္ေအာက္သို႔ ဆင္းရာတြင္ အေဆာတလ်င္ တြန္းခ်ျခင္း၊ မွတ္တိုင္ မေရာက္မီႏွင့္ မွတ္တိုင္ေက်ာ္ လြန္ကာ ရပ္တန္႔ျခင္း၊ သတ္မွတ္ႏႈန္းထားထက္ ယာဥ္စီးခ ပိုမို ေကာက္ခံျခင္းသည္လည္း မထူးဆန္းေတာ့သလိုပင္။
ထိုအေၾကာင္း သြားေျပာလွ်င္ ဘယ္ကမာၻက လူထူးလူဆန္း တစ္ဦးလဲဟုပင္ ျပန္ၾကည့္ခံရႏိုင္ သည္အထိ ရန္ကုန္ လူထုမွာ အသားက်ေနၿပီ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ပိုင္ ပါရမီ ယာဥ္လိုင္း (၁၇၄) မွ စပယ္ယာက မွတ္တိုင္ အဆင္းတြင္ ခရီးသည္ကို တြန္းခ်ခဲ့ရာမွ ခရီးသည္ႏွင့္ စပယ္ယာတို႔ အေခ်အတင္ ျဖစ္ကာ ဝိုင္း႐ိုက္မႈေၾကာင့္ ခရီးသည္ လက္ဖ်ံ႐ိုး က်ဳိးခဲ့ရၿပီး ရန္ကုန္ေဆး႐ုံႀကီးသုိ႔ ေရာက္သြားခဲ့ရသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ခရီးသည္မ်ားမွာ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရသည္။
ခရီးသည္ကို မိမိ၏ ထမင္းရွင္အျဖစ္ လက္ခံထားၿပီး ေမတၱာေရွ႕ထားကာ ဆက္ဆံမည္ဟု ယာဥ္လိုင္းမ်ားတြင္ စာကပ္ထားေသာ္လည္း လက္ေတြ႕ႏွင့္မူ မိုးႏွင့္ ေျမျဖစ္ေနသည္။ ခရီးသည္ဘက္မွ မေက်နပ္မႈ တစ္စုံတစ္ရာကို ျပန္လည္ တုံ႔ျပန္သည့္အခါတြင္ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား၏ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ရန္ျပဳျခင္းမ်ား ခံရသည္မ်ားလည္း ရွိသည္။ ထို႔ထက္ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ယာဥ္လိုင္းမ်ားမွ အုပ္စုဖြဲ႕ကာ ရပ္ကြက္အတြင္းထိ ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ျခင္းမ်ားပင္ ရွိဖူးခဲ့သည္။
“မစီးခ်င္ ဆင္းသြား။ ပိုက္ဆံ ျပန္အမ္းလိုက္မယ္။ ေရာ့” ဟု ႐ိုင္း႐ိုင္းပ်ပ် ျပန္ဆက္ဆံတတ္ေသာ ကားစပယ္ယာမ်ားကိုပင္ တစ္ခါတစ္ရံ ေတြ႕ရတတ္သည္။
ထိုသို႔ စည္းကမ္း မလိုက္နာမႈမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာ ယာဥ္လိုင္းမ်ားအလိုက္ တိုင္ၾကားႏိုင္ေၾကာင္း၊ ယင္းသို႔ တိုင္ၾကားႏိုင္ရန္ ဖုန္းနံပါတ္မ်ား ယာဥ္မ်ားေပၚတြင္ ကပ္ထားေၾကာင္း ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ လုပ္ငန္း ေပါင္းစုံ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး ေကာ္မတီ (မထသ) ဗဟိုက ေျပာဆိုထားေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ တိုင္ၾကားျခင္း မရွိၾကေပ။
“တိုင္မယ္ဆိုၿပီး ဖုန္းနံပါတ္ေတြ မွတ္ထားတာ ခဏခဏပဲ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါမွ မတိုင္ျဖစ္ဘူး။ တိုင္ရင္လည္း အေရးမယူဘူးလို႔ ၾကားထားေတာ့ အလုပ္႐ႈပ္ မခံခ်င္ေတာ့ဘူး” ဟု အင္းစိန္ၿမဳိ႕နယ္မွ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္းသို႔ ေန႔စဥ္ ႐ုံးတက္ေနသည့္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အ႐ြယ္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးက ဆိုသည္။
အမွန္တကယ္ တိုင္ၾကားသည့္ အခါတြင္လည္း ၎တို႔၏ ဖုန္းနံပါတ္မ်ားမွာ ေခၚဆို၍ မရရွိသည္မ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည္ မ်ားလည္း ရွိေနသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာယာဥ္ မ်ားတြင္ တိုင္ၾကားရန္ ဖုန္းနံပါတ္ပါသည့္ စာ႐ြက္မ်ား မည္သို႔ မည္ပုံ ေပ်ာက္သြားသည္မသိ။ ၿဖဲရာမ်ားေတာ့ က်န္တတ္သည္။
ထိုသို႔ေသာ ယာဥ္လိုင္း အခ်ဳိ႕၏ စည္းကမ္း မညီညြတ္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိုင္ၾကားရန္ဟု ဆိုကာ ေၾကညာထားေသာ ၀၁-၅၈၄၀၄၂၊ ၅၄၁၉၀၅၊ ၂၉၁၂၈၄၊ ၂၉၁၂၈၅ တို႔ကို ဇန္နဝါရီလ ၃၀ ရက္ေန႔က အႀကိမ္ႀကိမ္ ဆက္သြယ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပထမ ဖုန္းနံပါတ္ သုံးလုံးမွာ ဖုန္းဝင္ေသာ္လည္း ျပန္လည္ ေျဖဆိုေပးမည့္သူ မရွိဘဲ ေနာက္ဆုံး ဖုန္းနံပါတ္မွာ ဖုန္းပင္ မဝင္ေခ်။
ယာဥ္လိုင္းမ်ားတြင္ ကပ္ထားေသာ ခရီးစဥ္အလိုက္ သတ္မွတ္ႏႈန္းထား စာရင္းမ်ား၊ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္အကူတို႔၏ နာမည္မ်ား ေဖာ္ျပထားမႈမ်ားလည္း မပါရွိေတာ့ဘဲ အဆိုပါ စာ႐ြက္မ်ားေနရာတြင္ ကုန္ပစၥည္း ေၾကာ္ျငာမ်ားက ေနရာယူထားမႈမ်ား မွာလည္း ယာဥ္လိုင္း အမ်ားစုတြင္ ရွိေနသည္။
“တခ်ဳိ႕ယာဥ္ေတြမွာ နာမည္ေတြ တပ္ထားလည္း တကယ္လိုက္လာတဲ့ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္အကူေတြနဲ႔ လြဲေနတာ မ်ဳိးေတြလည္း ရွိတယ္၊ ေျမာက္ဒဂုံဘက္ ေျပးတဲ့ ဘီအမ္လို ယာဥ္လိုင္းေတြမွာ ေန႔ေမာင္းလည္း ဒီနာမည္၊ ညေမာင္းလည္း ဒီနာမည္၊ အတူတူပဲ” ဟု သမိုင္းလမ္းဆုံမွ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္းသို႔ ပုံမွန္ ႐ုံးတက္ေနသူ အသက္ ၂၀ ေက်ာ္အ႐ြယ္ အမ်ဳိးသား တစ္ဦးက ဆိုသည္။
ျပည္ပမွ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ တင္သြင္းခြင့္ မူဝါဒမ်ား ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ၿပီးေနာက္ ၿမဳိ႕ေတာ္အတြင္း ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈ ပိုမို ျဖစ္ပြားလာၿပီး အလုပ္ခြင္သို႔ ေရာက္ရန္ ၾကာျမင့္သည့္ ႏွစ္နာရီဝန္းက်င္ (အသြားအျပန္ ေလးနာရီ) တြင္ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား၏ မေခ်မငံ ဆက္ဆံမႈကို ေန႔စဥ္ ခံေနရသူမ်ားမွာ ထိုသူမ်ားပင္။
ေျပာရလွ်င္ ေန႔တစ္ေန႔၏ ေျခာက္ပုံ တစ္ပုံကို ျဖစ္ခ်င္တိုင္း ျဖစ္ေနေသာ လိုင္းကားေပၚတြင္ အသုံးျပဳ လိုက္ရသည္။ ယင္းသည္ သာမန္အခ်ိန္ တစ္ရက္ ရွစ္နာရီ ၏ ထက္ဝက္လည္း ျဖစ္သည္။
ယင္းသို႔ ခရီးသည္ႏွင့္ ယာဥ္ဝန္ထမ္းမ်ား အၾကား ဆက္ဆံေရး အဆင္မေျပ ျဖစ္ေနရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္း တစ္ရပ္သည္ ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈကလည္း တစ္ခ်က္အပါအဝင္ ျဖစ္ေနၿပီး ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္အကူမ်ားအတြက္ ခရီးသည္ႏွင့္ ေျပးဆြဲႏိုင္သည့္ အေခါက္ အေရအတြက္ မ်ားမ်ား ရရွိေရးသည္ အဓိက ျပႆနာ ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ စပယ္ယာမ်ားက အေၾကာင္းျပတတ္သည္။
မွတ္တိုင္သို႔ သူ႔ထက္ငါ အရင္ဦးစြာ ေရာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ယာဥ္ေမာင္းျဖစ္သူ အေနႏွင့္ ယာဥ္တစ္စီးႏွင့္ တစ္စီး ယွဥ္ၿပဳိင္ ေမာင္းႏွင္ရလို ယာဥ္အကူ ျဖစ္သူကလည္း ခရီးသည္ အတက္၊ အဆင္းကို အခ်ိန္နည္းႏိုင္သမွ် နည္းရန္ လုပ္ေဆာင္ရေလသည္။
႐ုံးဆင္း၊ ႐ုံးတက္ခ်ိန္မ်ားသည္ ခရီးသည္ေပါမ်ားခ်ိန္ ျဖစ္ရာ ထိုအခ်ိန္မ်ဳိးတြင္ ခရီးသည္ ပိုမိုရရွိမွသာ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္အကူတို႔အတြက္ မိသားစု စားဝတ္ေနေရး လုံေလာက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သျဖင့္ ခရီးသည္ ပိုမို ရရွိေရးသည္သာ ၎တို႔အတြက္ အေရးႀကီးဆုံး ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။
“ကားခ်င္း ယွဥ္ဖိုက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဆင္းမယ့္ မွတ္တိုင္ကို အနားကပ္မွ ေျပာတာမ်ဳိး၊ ဆင္းတဲ့အခါ၊ တက္တဲ့အခါမွာလည္း ေလးေနတာမ်ဳိးက ေဒါသထြက္တာေပါ့” ဟု ဒဂုံၿမဳိ႕သစ္ ေျမာက္ပိုင္းမွ ဆူးေလ ဘုရားသို႔ ေျပးဆြဲေနသည့္ ယာဥ္လိုင္းမွ ယာဥ္ေနာက္လိုက္တစ္ဦးက ေျပာဆိုသည္။
အခ်ဳိ႕ခရီးသည္မ်ားမွာ အတက္၊ အဆင္းျပဳလုပ္သည့္ ယာဥ္တံခါးေပါက္ အနီးတြင္ပင္ ပိတ္ရပ္ေနျခင္းမ်ား ရွိတတ္ၿပီး ထိုသူတို႔အတြက္ေၾကာင့္လည္း က်န္ေသာ ခရီးသည္မ်ားေပၚတြင္ပါ ႐ိုင္းစိုင္းစြာ ေျပာဆိုမိတတ္ေၾကာင္း၊ ယင္းအျပင္ ယာဥ္စီးခ ေပးရန္ ပ်က္ကြက္သူမ်ား ေၾကာင့္လည္း အဆင္မေျပ ျဖစ္ရေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
“တခ်ဳိ႕ေန႔ေတြ အုံနာခေတာင္ မရတာမ်ဳိး ရွိတတ္တယ္။ အဲဒါမ်ဳိး ေန႔ေတြမွာ ပိုက္ဆံ ပိုေတာင္းတာမ်ဳိး ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတေလမွာ လူရရင္ ၿပီးေရာဆိုၿပီး ၁၅၀ တန္ ခရီးကို ၁၀၀ နဲ႔ ေခၚတင္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာဆိုသည္။
ခရီးသည္တင္ ယာဥ္မ်ား မွတ္တိုင္တြင္ ရပ္နားျခင္း မရွိဘဲ ေက်ာ္ရပ္ျခင္း၊ မေရာက္ခင္ ရပ္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ေဝဖန္မႈမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ဘတ္စ္ကား မွတ္တိုင္ အမ်ားစုတြင္ ေစ်းသည္မ်ား၊ အေႏွးယာဥ္၊ ကိုယ္ပိုင္ယာဥ္ႏွင့္ တကၠစီယာဥ္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ေနတတ္သည္။ ထို႔အျပင္ အခ်ဳိ႕ေသာ ခရီးသည္မ်ားမွာ မိမိေရာက္ရွိေနသည့္ ေနရာမွ ေစာင့္ဆိုင္းေနသည္မ်ဳိးလည္း ရွိသည္။
ထိုအခါမ်ဳိးတြင္ အဆင္ေျပသည့္ ေနရာတြင္သာ ရပ္နားရသျဖင့္ လမ္းပိတ္ဆို႔မႈ ျဖစ္ပြားရေၾကာင္း ခရီးသည္တင္ ယာဥ္ေမာင္းတစ္ဦးက ဆိုသည္။“တခ်ဳိ႕ကလည္း ေနရာရခ်င္ေတာ့ မွတ္တိုင္မေရာက္ခင္ကေန ႀကဳိေစာင့္ ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ အရိပ္ရွိတဲ့ ေနရာကပဲ ရပ္ေစာင့္ၾကတာမ်ဳိးလည္း ရွိတယ္” ဟု ၎က သူ၏ အခက္အခဲကို ေျပာဆိုသည္။ ယင္းသို႔ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းမ်ား ခ်ဳိးေဖာက္မႈေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာမ်ားက ဖမ္းဆီး အေရးယူမႈမ်ား ႀကံဳေတြ႕ ရႏိုင္ေသာ္လည္း ဝင္ေငြ ပိုမို ရရွိေရးအတြက္ အမ်ားနည္းတူပင္ ခ်ဳိးေဖာက္ ေနရေၾကာင္း ၎က ထပ္မံ ေျပာဆိုသည္။
ခရီးသည္မ်ားအေနျဖင့္ မေက်နပ္မႈမ်ားကို တိုင္ၾကားသည့္အခါတြင္ အမွန္တကယ္ အျပစ္က်ဴးလြန္သျဖင့္ အေရးယူခံရသလို လုပ္ႀကံ တိုင္ၾကားမႈမ်ားလည္း ရွိေနႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အျပစ္ေပး အေရးယူသည့္အခါတြင္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လုံးကို ေခၚယူ ေတြ႕ဆုံ စစ္ေဆးသင့္ေၾကာင္း အေရွ႕ပိုင္းခ႐ိုင္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္လိုင္းမွ ယာဥ္ေမာင္းတစ္ဦးက ထပ္မံ ေျပာဆိုသည္။
ယာဥ္တစ္စီးႏွင့္ တစ္စီး ယွဥ္ၿပဳိင္ ေမာင္းႏွင္မႈမ်ားႏွင့္ ခရီးသည္မ်ားအေပၚ ဆက္ဆံေရး မေျပလည္မႈမ်ား အပါအဝင္ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္း ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ေလ်ာ့နည္းသြားေစရန္ လက္ရွိ က်င့္သုံးေနသည့္ ရရွိေငြ၏ အခ်ဳိးက်ကို ခြဲေဝေပးသည့္ စနစ္မွ လခစား စနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲလွ်င္ ရႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ယာဥ္ပိုင္ရွင္အခ်ဳိ႕က သုံးသပ္ၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား အေနႏွင့္ အလုပ္အေပၚ အေလးထားမႈ ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္သည့္သလို ဝင္ေငြ ရရွိမႈလည္း ေလ်ာ့က် သြားေစႏိုင္သည္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမည္ ျဖစ္သည္။
“ယုံၾကည္ရမယ့္၊ ေကာင္းတဲ့ ဝန္ထမ္းက ရွားတယ္ေလ။ ဥပမာ- တစ္ရက္ကို ခရီးစဥ္ ငါးေခါက္ ဆြဲရမယ္ ဆိုပါေတာ့၊ ျမန္ျမန္ၿပီးၿပီးေရာဆိုၿပီး လူမတင္ဘဲ ေမာင္းေနရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ” ဟု ေတာင္ဥကၠလာမွ ဘုန္းႀကီးလမ္းသို႔ ေျပးဆြဲေနေသာ အမွတ္(၃၁) မထသယာဥ္လိုင္းမွ ယာဥ္ပိုင္ရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးကိုကိုႏိုင္က ဆိုသည္။
သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ လုပ္ကိုင္ရန္ မလြယ္ေသးေၾကာင္း ေမာ္ေတာ္ယာဥ္လုပ္ငန္း ေပါင္းစုံထိန္းသိမ္းေရး ေကာ္မတီ (မထသ) မွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။
“လခစားစနစ္ လုပ္လိုက္ရင္ေတာ့ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြ အမ်ားစုကို ေျပလည္ေစမယ္ ဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီလိုမ်ဳိး ဖြဲ႕ၿပီးမွ ရမယ္။ ဒါေပမဲ့ ယာဥ္ေတြရဲ႕ တန္ဖိုးေတြ မတူညီတာေၾကာင့္ အက်ဳိးအျမတ္ ခြဲေဝတဲ့ အခါမွာ အခက္အခဲ ရွိေနတယ္” ဟု မထသ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး ဌာနမွဴး ဦးကာေက်ာ္က ဆိုသည္။
ယင္းအျပင္ ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္အကူမ်ား အေနျဖင့္ ဝင္ေငြ ပိုမိုရရွိေရးကို အေၾကာင္းျပကာ ယာဥ္အခ်င္းခ်င္း ၿပဳိင္ဆိုင္ ေမာင္းႏွင္ျခင္း၊ ခရီးသည္အေပၚ ေမာက္မာစြာ ေျပာဆို ဆက္ဆံျခင္းမ်ား အပါအဝင္ မည္သည့္ စည္းကမ္း ခ်ဳိးေဖာက္မႈကိုမွ် လက္ခံမည္ မဟုတ္ဘဲ သတ္မွတ္ထားသည့္ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားႏွင့္ မညီညြတ္ပါက အေရးယူေနပါေၾကာင္း ၎က ေျပာဆိုသည္။
မထသ(ဗဟို) အေနႏွင့္ ယာဥ္ေပၚတြင္ မီးသတ္ေဆးဘူး မပါရွိျခင္း၊ ဝတ္စုံ မဝတ္ျခင္းႏွင့္ တံခါးဖြင့္ ေမာင္းႏွင္ျခင္းစသည့္ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္း ခ်ဳိးေဖာက္မႈဆိုင္ရာ ၃၆ ခုအတြက္၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း(ဇန္နဝါရီလ ၂၈ ရက္အထိ) အမႈေပါင္း ၄၉၄ ခုကို အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ေနေၾကာင္း စာရင္းဇယားမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ယင္းတို႔အနက္ ဝတ္စုံ မဝတ္ျခင္းအတြက္ အေရးယူမႈမွာ အမ်ားဆုံးျဖစ္သည္။
ပါရမီယာဥ္လိုင္းမွ အေထြေထြ မန္ေနဂ်ာ ဦးျမင့္ၾကည္ကမူ ခရီးသည္မ်ား၏ မေက်လည္မႈမ်ားအတြက္ ယာဥ္ေပၚတြင္ ကပ္ထားေသာ ဖုန္းနံပါတ္မ်ားထံ တိုင္ပါ ဟုဆိုသည္။ ယင္းတို႔အတြက္ မထသ (ဗဟို) ထုတ္ျပန္ထားေသာ စည္းကမ္းခ်က္မ်ား အတိုင္း အေရးယူသည္ဟု The Voice သို႔ ေျပာၾကားသည္။
ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေနသည္ဟု တစ္ေလာကလုံးကို အသံဟစ္ထားေသာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ လက္ထက္တြင္ ရန္ကုန္ ယာဥ္လိုင္းမ်ားမွာ အေျခအေန ဆိုးလာသည္။ အထူးအမည္တပ္ ယာဥ္လိုင္းမ်ား ေပၚလာၿပီးေနာက္ ယင္းအခ်ိန္က ေျပာင္းလဲ တိုးတက္ခဲ့ေသာ တစ္ဦး ႏွစ္ရာက်ပ္သာ တစ္သမတ္တည္း က်န္ေတာ့ၿပီး က်န္သည့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားမွာ လူသိ သူသိပင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္။
ကားမ်ား ပိုစုတ္လာသည္။ စပယ္ယာမ်ား စည္းကမ္း ပိုမဲ့ လာသည္။ အစုိးရသစ္ လက္ထက္ အမ်ားျပည္သူသုံး ယာဥ္လုိင္းမ်ား၏ အေနအထားမွာ အဆုိးဆုံး ေရာက္ေနသည္။ ခရီးသည္မ်ား၏ တကယ့္အေျခခံ ရပုိင္ခြင့္မ်ားပင္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရသည္။ အခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံပုိင္ လုပ္ငန္းမ်ား အရႈံးခံ လုပ္ကုိင္၊ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား အေၾကြးတင္ေနခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္လုိင္းကားစီး ခရီးသည္မ်ားမွာ အပစ္ပယ္ခံမ်ား ျဖစ္ေနသည္။ ျဖစ္လိုရာျဖစ္။
ေမးခြန္းထုတ္လွ်င္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သုိ႔ ျဖစ္လာမည္ဟု မေသခ်ာေသးေသာ စီမံကိန္းမ်ားအေၾကာင္း မစားရ ဝမခန္း ထြက္လာလိမ့္မည္။
ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္အကူမ်ား အပါအဝင္ ခရီးသြားျပည္သူမ်ား အားလုံးအတြက္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေနရသည့္ ယာဥ္ေၾကာ ပိတ္ဆိုမႈ ေျဖေလ်ာ့ႏိုင္ရန္တြက္ BRT (Bus Rapid Transit) စနစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႕ႏွင့္ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီတစ္ခု ေဆြးေႏြးလ်က္ ရွိေၾကာင္း ႏိုင္ငံပိုင္ သတင္းစာအခ်ဳိ႕တြင္ ေရးသားထားသည္။
လက္ရွိတြင္မူ ယာဥ္႐ုတ္တရက္ ဘရိတ္ အုပ္လိုက္မႈေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦး နဖူးကြဲသြားရၿပီ ျဖစ္သည္။ ထိုအမ်ဳိးသမီးမွာ ႐ုတ္တရက္ ဘာမွ်ပင္မေျပာ။ ေတာင္းပန္ျခင္းလည္း မရွိ၊ ထမင္းရွင္ဟု လူၾကားေကာင္းေအာင္ ေရးထားသာ ခရီးသည္တြင္ ေသြးက်လာေသာ္လည္း စိတ္ပူဟန္ လုံးလုံးမရွိေသာ စပယ္ယာက ခရီးသည္ကုိ နီးရာ ေဆးခန္းသို႔ ေခၚသြားသည္။ ခရီးသည္ အမ်ိဳးသမီးအျပင္ က်န္သည့္ ခရီးသည္မ်ားလည္း ခြန္းတု႔ံ မျပန္ဝံ့။
ထို႔ေၾကာင့္ ရန္ကုန္လိုင္းကားစီး ခရီးသည္မ်ား အခ်င္းခ်င္း တြတ္ထိုး ေျပာဆိုေလ့ရွိသည္မွာ “လိုင္းကားစီးရင္း ခႏၲီပါရမီ ျဖည့္ပါ”
The Voice Myanmar
မွတ္တိုင္အရပ္တြင္ ႐ုတ္တရက္ ဘရိတ္အုပ္သျဖင့္ ယိုင္သြားသည္မ်ဳိး၊ ႐ုတ္တရက္ ေဆာင့္ထြက္သျဖင့္ ဟန္ခ်က္ ယြင္းသြားသည္မ်ဳိးမွာ ရန္ကုန္ လိုင္းကားစီးသူတို႔ ေန႔စဥ္ မ႐ိုးတမ္း လုပ္ေနရေသာ ေလ့က်င့္ခန္းလည္း ျဖစ္သည္။ ထိုအထဲမွ ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္အကူတုိ႔၏ ဆက္ဆံေရး မေျပျပစ္မႈမ်ား၊ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္း ေဖာက္ဖ်က္မႈႏွင့္ ၎တို႔ လိုက္နာရန္ သတ္မွတ္ ေပးထားသည့္ က်င့္ဝတ္မ်ား ပ်က္ကြက္မႈမ်ားက ခရီးသည္မ်ား ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ အဆင္မေျပမႈမ်ားအနက္ ေရွ႕ဆုံးမွ ပါဝင္ေနသည္။
ခရီးသည္ႏွင့္ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား အၾကား မေၾကလည္မႈမ်ား အမ်ားဆုံး ျဖစ္ပြားတတ္သည္မွာ နံနက္ ႐ုံးတက္ အလုပ္သြားခ်ိန္ႏွင့္ ညပိုင္း ႐ုံးဆင္း အလုပ္ျပန္ခ်ိန္တို႔ ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္ရွိ အလုပ္အကိုင္ အမ်ားစုမွာ ဗိုလ္တေထာင္၊ ေက်ာက္တံတား၊ ပန္းဘဲတန္း ကဲ့သို႔ေသာ အခ်က္အခ်ာက်ရာ ၿမဳိ႕ေတာ္ အလယ္တြင္ ရွိေနၿပီး ေရႊျပည္သာ၊ လိႈင္သာယာႏွင့္ ဒဂုံၿမဳိ႕သစ္ကဲ့သို႔ေသာ ဆင္ေျခဖုံး ၿမဳိ႕နယ္မ်ားမွ လာေရာက္ အလုပ္လုပ္ၾကသူမ်ားက အမ်ားဆုံးျဖစ္သည္။
ခရီးသည္ ယာဥ္ေပၚသို႔ တက္ေနစဥ္ ယာဥ္ထြက္ခြာျခင္း၊ ယာဥ္ေအာက္သို႔ ဆင္းရာတြင္ အေဆာတလ်င္ တြန္းခ်ျခင္း၊ မွတ္တိုင္ မေရာက္မီႏွင့္ မွတ္တိုင္ေက်ာ္ လြန္ကာ ရပ္တန္႔ျခင္း၊ သတ္မွတ္ႏႈန္းထားထက္ ယာဥ္စီးခ ပိုမို ေကာက္ခံျခင္းသည္လည္း မထူးဆန္းေတာ့သလိုပင္။
ထိုအေၾကာင္း သြားေျပာလွ်င္ ဘယ္ကမာၻက လူထူးလူဆန္း တစ္ဦးလဲဟုပင္ ျပန္ၾကည့္ခံရႏိုင္ သည္အထိ ရန္ကုန္ လူထုမွာ အသားက်ေနၿပီ ျဖစ္သည္။
ျမန္မာ့တပ္မေတာ္ပိုင္ ပါရမီ ယာဥ္လိုင္း (၁၇၄) မွ စပယ္ယာက မွတ္တိုင္ အဆင္းတြင္ ခရီးသည္ကို တြန္းခ်ခဲ့ရာမွ ခရီးသည္ႏွင့္ စပယ္ယာတို႔ အေခ်အတင္ ျဖစ္ကာ ဝိုင္း႐ိုက္မႈေၾကာင့္ ခရီးသည္ လက္ဖ်ံ႐ိုး က်ဳိးခဲ့ရၿပီး ရန္ကုန္ေဆး႐ုံႀကီးသုိ႔ ေရာက္သြားခဲ့ရသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ခရီးသည္မ်ားမွာ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရသည္။
ခရီးသည္ကို မိမိ၏ ထမင္းရွင္အျဖစ္ လက္ခံထားၿပီး ေမတၱာေရွ႕ထားကာ ဆက္ဆံမည္ဟု ယာဥ္လိုင္းမ်ားတြင္ စာကပ္ထားေသာ္လည္း လက္ေတြ႕ႏွင့္မူ မိုးႏွင့္ ေျမျဖစ္ေနသည္။ ခရီးသည္ဘက္မွ မေက်နပ္မႈ တစ္စုံတစ္ရာကို ျပန္လည္ တုံ႔ျပန္သည့္အခါတြင္ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား၏ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ ရန္ျပဳျခင္းမ်ား ခံရသည္မ်ားလည္း ရွိသည္။ ထို႔ထက္ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ယာဥ္လိုင္းမ်ားမွ အုပ္စုဖြဲ႕ကာ ရပ္ကြက္အတြင္းထိ ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ျခင္းမ်ားပင္ ရွိဖူးခဲ့သည္။
“မစီးခ်င္ ဆင္းသြား။ ပိုက္ဆံ ျပန္အမ္းလိုက္မယ္။ ေရာ့” ဟု ႐ိုင္း႐ိုင္းပ်ပ် ျပန္ဆက္ဆံတတ္ေသာ ကားစပယ္ယာမ်ားကိုပင္ တစ္ခါတစ္ရံ ေတြ႕ရတတ္သည္။
ထိုသို႔ စည္းကမ္း မလိုက္နာမႈမ်ားကို သက္ဆိုင္ရာ ယာဥ္လိုင္းမ်ားအလိုက္ တိုင္ၾကားႏိုင္ေၾကာင္း၊ ယင္းသို႔ တိုင္ၾကားႏိုင္ရန္ ဖုန္းနံပါတ္မ်ား ယာဥ္မ်ားေပၚတြင္ ကပ္ထားေၾကာင္း ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ လုပ္ငန္း ေပါင္းစုံ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး ေကာ္မတီ (မထသ) ဗဟိုက ေျပာဆိုထားေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ တိုင္ၾကားျခင္း မရွိၾကေပ။
“တိုင္မယ္ဆိုၿပီး ဖုန္းနံပါတ္ေတြ မွတ္ထားတာ ခဏခဏပဲ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါမွ မတိုင္ျဖစ္ဘူး။ တိုင္ရင္လည္း အေရးမယူဘူးလို႔ ၾကားထားေတာ့ အလုပ္႐ႈပ္ မခံခ်င္ေတာ့ဘူး” ဟု အင္းစိန္ၿမဳိ႕နယ္မွ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္းသို႔ ေန႔စဥ္ ႐ုံးတက္ေနသည့္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အ႐ြယ္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးက ဆိုသည္။
အမွန္တကယ္ တိုင္ၾကားသည့္ အခါတြင္လည္း ၎တို႔၏ ဖုန္းနံပါတ္မ်ားမွာ ေခၚဆို၍ မရရွိသည္မ်ားႏွင့္ ႀကံဳေတြ႕ရသည္ မ်ားလည္း ရွိေနသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာယာဥ္ မ်ားတြင္ တိုင္ၾကားရန္ ဖုန္းနံပါတ္ပါသည့္ စာ႐ြက္မ်ား မည္သို႔ မည္ပုံ ေပ်ာက္သြားသည္မသိ။ ၿဖဲရာမ်ားေတာ့ က်န္တတ္သည္။
ထိုသို႔ေသာ ယာဥ္လိုင္း အခ်ဳိ႕၏ စည္းကမ္း မညီညြတ္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တိုင္ၾကားရန္ဟု ဆိုကာ ေၾကညာထားေသာ ၀၁-၅၈၄၀၄၂၊ ၅၄၁၉၀၅၊ ၂၉၁၂၈၄၊ ၂၉၁၂၈၅ တို႔ကို ဇန္နဝါရီလ ၃၀ ရက္ေန႔က အႀကိမ္ႀကိမ္ ဆက္သြယ္ခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္လည္း ပထမ ဖုန္းနံပါတ္ သုံးလုံးမွာ ဖုန္းဝင္ေသာ္လည္း ျပန္လည္ ေျဖဆိုေပးမည့္သူ မရွိဘဲ ေနာက္ဆုံး ဖုန္းနံပါတ္မွာ ဖုန္းပင္ မဝင္ေခ်။
ယာဥ္လိုင္းမ်ားတြင္ ကပ္ထားေသာ ခရီးစဥ္အလိုက္ သတ္မွတ္ႏႈန္းထား စာရင္းမ်ား၊ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္အကူတို႔၏ နာမည္မ်ား ေဖာ္ျပထားမႈမ်ားလည္း မပါရွိေတာ့ဘဲ အဆိုပါ စာ႐ြက္မ်ားေနရာတြင္ ကုန္ပစၥည္း ေၾကာ္ျငာမ်ားက ေနရာယူထားမႈမ်ား မွာလည္း ယာဥ္လိုင္း အမ်ားစုတြင္ ရွိေနသည္။
“တခ်ဳိ႕ယာဥ္ေတြမွာ နာမည္ေတြ တပ္ထားလည္း တကယ္လိုက္လာတဲ့ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္အကူေတြနဲ႔ လြဲေနတာ မ်ဳိးေတြလည္း ရွိတယ္၊ ေျမာက္ဒဂုံဘက္ ေျပးတဲ့ ဘီအမ္လို ယာဥ္လိုင္းေတြမွာ ေန႔ေမာင္းလည္း ဒီနာမည္၊ ညေမာင္းလည္း ဒီနာမည္၊ အတူတူပဲ” ဟု သမိုင္းလမ္းဆုံမွ ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္းသို႔ ပုံမွန္ ႐ုံးတက္ေနသူ အသက္ ၂၀ ေက်ာ္အ႐ြယ္ အမ်ဳိးသား တစ္ဦးက ဆိုသည္။
ျပည္ပမွ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္ တင္သြင္းခြင့္ မူဝါဒမ်ား ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ၿပီးေနာက္ ၿမဳိ႕ေတာ္အတြင္း ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈ ပိုမို ျဖစ္ပြားလာၿပီး အလုပ္ခြင္သို႔ ေရာက္ရန္ ၾကာျမင့္သည့္ ႏွစ္နာရီဝန္းက်င္ (အသြားအျပန္ ေလးနာရီ) တြင္ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား၏ မေခ်မငံ ဆက္ဆံမႈကို ေန႔စဥ္ ခံေနရသူမ်ားမွာ ထိုသူမ်ားပင္။
ေျပာရလွ်င္ ေန႔တစ္ေန႔၏ ေျခာက္ပုံ တစ္ပုံကို ျဖစ္ခ်င္တိုင္း ျဖစ္ေနေသာ လိုင္းကားေပၚတြင္ အသုံးျပဳ လိုက္ရသည္။ ယင္းသည္ သာမန္အခ်ိန္ တစ္ရက္ ရွစ္နာရီ ၏ ထက္ဝက္လည္း ျဖစ္သည္။
ယင္းသို႔ ခရီးသည္ႏွင့္ ယာဥ္ဝန္ထမ္းမ်ား အၾကား ဆက္ဆံေရး အဆင္မေျပ ျဖစ္ေနရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္း တစ္ရပ္သည္ ယာဥ္ေၾကာပိတ္ဆို႔မႈကလည္း တစ္ခ်က္အပါအဝင္ ျဖစ္ေနၿပီး ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္အကူမ်ားအတြက္ ခရီးသည္ႏွင့္ ေျပးဆြဲႏိုင္သည့္ အေခါက္ အေရအတြက္ မ်ားမ်ား ရရွိေရးသည္ အဓိက ျပႆနာ ျဖစ္ေနျခင္းေၾကာင့္ပင္ ျဖစ္ေၾကာင္း ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ စပယ္ယာမ်ားက အေၾကာင္းျပတတ္သည္။
မွတ္တိုင္သို႔ သူ႔ထက္ငါ အရင္ဦးစြာ ေရာက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ယာဥ္ေမာင္းျဖစ္သူ အေနႏွင့္ ယာဥ္တစ္စီးႏွင့္ တစ္စီး ယွဥ္ၿပဳိင္ ေမာင္းႏွင္ရလို ယာဥ္အကူ ျဖစ္သူကလည္း ခရီးသည္ အတက္၊ အဆင္းကို အခ်ိန္နည္းႏိုင္သမွ် နည္းရန္ လုပ္ေဆာင္ရေလသည္။
႐ုံးဆင္း၊ ႐ုံးတက္ခ်ိန္မ်ားသည္ ခရီးသည္ေပါမ်ားခ်ိန္ ျဖစ္ရာ ထိုအခ်ိန္မ်ဳိးတြင္ ခရီးသည္ ပိုမိုရရွိမွသာ ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္အကူတို႔အတြက္ မိသားစု စားဝတ္ေနေရး လုံေလာက္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သျဖင့္ ခရီးသည္ ပိုမို ရရွိေရးသည္သာ ၎တို႔အတြက္ အေရးႀကီးဆုံး ျဖစ္ေနသည္ဟု ဆိုသည္။
“ကားခ်င္း ယွဥ္ဖိုက္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဆင္းမယ့္ မွတ္တိုင္ကို အနားကပ္မွ ေျပာတာမ်ဳိး၊ ဆင္းတဲ့အခါ၊ တက္တဲ့အခါမွာလည္း ေလးေနတာမ်ဳိးက ေဒါသထြက္တာေပါ့” ဟု ဒဂုံၿမဳိ႕သစ္ ေျမာက္ပိုင္းမွ ဆူးေလ ဘုရားသို႔ ေျပးဆြဲေနသည့္ ယာဥ္လိုင္းမွ ယာဥ္ေနာက္လိုက္တစ္ဦးက ေျပာဆိုသည္။
အခ်ဳိ႕ခရီးသည္မ်ားမွာ အတက္၊ အဆင္းျပဳလုပ္သည့္ ယာဥ္တံခါးေပါက္ အနီးတြင္ပင္ ပိတ္ရပ္ေနျခင္းမ်ား ရွိတတ္ၿပီး ထိုသူတို႔အတြက္ေၾကာင့္လည္း က်န္ေသာ ခရီးသည္မ်ားေပၚတြင္ပါ ႐ိုင္းစိုင္းစြာ ေျပာဆိုမိတတ္ေၾကာင္း၊ ယင္းအျပင္ ယာဥ္စီးခ ေပးရန္ ပ်က္ကြက္သူမ်ား ေၾကာင့္လည္း အဆင္မေျပ ျဖစ္ရေၾကာင္း ၎က ဆိုသည္။
“တခ်ဳိ႕ေန႔ေတြ အုံနာခေတာင္ မရတာမ်ဳိး ရွိတတ္တယ္။ အဲဒါမ်ဳိး ေန႔ေတြမွာ ပိုက္ဆံ ပိုေတာင္းတာမ်ဳိး ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတေလမွာ လူရရင္ ၿပီးေရာဆိုၿပီး ၁၅၀ တန္ ခရီးကို ၁၀၀ နဲ႔ ေခၚတင္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္” ဟု ၎က ေျပာဆိုသည္။
ခရီးသည္တင္ ယာဥ္မ်ား မွတ္တိုင္တြင္ ရပ္နားျခင္း မရွိဘဲ ေက်ာ္ရပ္ျခင္း၊ မေရာက္ခင္ ရပ္ျခင္းမ်ားေၾကာင့္ ေဝဖန္မႈမ်ား ရွိေနေသာ္လည္း ဘတ္စ္ကား မွတ္တိုင္ အမ်ားစုတြင္ ေစ်းသည္မ်ား၊ အေႏွးယာဥ္၊ ကိုယ္ပိုင္ယာဥ္ႏွင့္ တကၠစီယာဥ္မ်ားျဖင့္ ျပည့္ေနတတ္သည္။ ထို႔အျပင္ အခ်ဳိ႕ေသာ ခရီးသည္မ်ားမွာ မိမိေရာက္ရွိေနသည့္ ေနရာမွ ေစာင့္ဆိုင္းေနသည္မ်ဳိးလည္း ရွိသည္။
ထိုအခါမ်ဳိးတြင္ အဆင္ေျပသည့္ ေနရာတြင္သာ ရပ္နားရသျဖင့္ လမ္းပိတ္ဆို႔မႈ ျဖစ္ပြားရေၾကာင္း ခရီးသည္တင္ ယာဥ္ေမာင္းတစ္ဦးက ဆိုသည္။“တခ်ဳိ႕ကလည္း ေနရာရခ်င္ေတာ့ မွတ္တိုင္မေရာက္ခင္ကေန ႀကဳိေစာင့္ ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ အရိပ္ရွိတဲ့ ေနရာကပဲ ရပ္ေစာင့္ၾကတာမ်ဳိးလည္း ရွိတယ္” ဟု ၎က သူ၏ အခက္အခဲကို ေျပာဆိုသည္။ ယင္းသို႔ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္းမ်ား ခ်ဳိးေဖာက္မႈေၾကာင့္ သက္ဆိုင္ရာမ်ားက ဖမ္းဆီး အေရးယူမႈမ်ား ႀကံဳေတြ႕ ရႏိုင္ေသာ္လည္း ဝင္ေငြ ပိုမို ရရွိေရးအတြက္ အမ်ားနည္းတူပင္ ခ်ဳိးေဖာက္ ေနရေၾကာင္း ၎က ထပ္မံ ေျပာဆိုသည္။
ခရီးသည္မ်ားအေနျဖင့္ မေက်နပ္မႈမ်ားကို တိုင္ၾကားသည့္အခါတြင္ အမွန္တကယ္ အျပစ္က်ဴးလြန္သျဖင့္ အေရးယူခံရသလို လုပ္ႀကံ တိုင္ၾကားမႈမ်ားလည္း ရွိေနႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အျပစ္ေပး အေရးယူသည့္အခါတြင္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္လုံးကို ေခၚယူ ေတြ႕ဆုံ စစ္ေဆးသင့္ေၾကာင္း အေရွ႕ပိုင္းခ႐ိုင္ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္လိုင္းမွ ယာဥ္ေမာင္းတစ္ဦးက ထပ္မံ ေျပာဆိုသည္။
ယာဥ္တစ္စီးႏွင့္ တစ္စီး ယွဥ္ၿပဳိင္ ေမာင္းႏွင္မႈမ်ားႏွင့္ ခရီးသည္မ်ားအေပၚ ဆက္ဆံေရး မေျပလည္မႈမ်ား အပါအဝင္ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္း ခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ေလ်ာ့နည္းသြားေစရန္ လက္ရွိ က်င့္သုံးေနသည့္ ရရွိေငြ၏ အခ်ဳိးက်ကို ခြဲေဝေပးသည့္ စနစ္မွ လခစား စနစ္သို႔ ေျပာင္းလဲလွ်င္ ရႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ယာဥ္ပိုင္ရွင္အခ်ဳိ႕က သုံးသပ္ၾကသည္။
သို႔ေသာ္ ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္ေနာက္လိုက္မ်ား အေနႏွင့္ အလုပ္အေပၚ အေလးထားမႈ ေလ်ာ့က်ေစႏိုင္သည့္သလို ဝင္ေငြ ရရွိမႈလည္း ေလ်ာ့က် သြားေစႏိုင္သည္ကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမည္ ျဖစ္သည္။
“ယုံၾကည္ရမယ့္၊ ေကာင္းတဲ့ ဝန္ထမ္းက ရွားတယ္ေလ။ ဥပမာ- တစ္ရက္ကို ခရီးစဥ္ ငါးေခါက္ ဆြဲရမယ္ ဆိုပါေတာ့၊ ျမန္ျမန္ၿပီးၿပီးေရာဆိုၿပီး လူမတင္ဘဲ ေမာင္းေနရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ” ဟု ေတာင္ဥကၠလာမွ ဘုန္းႀကီးလမ္းသို႔ ေျပးဆြဲေနေသာ အမွတ္(၃၁) မထသယာဥ္လိုင္းမွ ယာဥ္ပိုင္ရွင္တစ္ဦးျဖစ္သူ ဦးကိုကိုႏိုင္က ဆိုသည္။
သို႔ေသာ္ ထိုသို႔ လုပ္ကိုင္ရန္ မလြယ္ေသးေၾကာင္း ေမာ္ေတာ္ယာဥ္လုပ္ငန္း ေပါင္းစုံထိန္းသိမ္းေရး ေကာ္မတီ (မထသ) မွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။
“လခစားစနစ္ လုပ္လိုက္ရင္ေတာ့ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြ အမ်ားစုကို ေျပလည္ေစမယ္ ဆိုတာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အမ်ားပိုင္ ကုမၸဏီလိုမ်ဳိး ဖြဲ႕ၿပီးမွ ရမယ္။ ဒါေပမဲ့ ယာဥ္ေတြရဲ႕ တန္ဖိုးေတြ မတူညီတာေၾကာင့္ အက်ဳိးအျမတ္ ခြဲေဝတဲ့ အခါမွာ အခက္အခဲ ရွိေနတယ္” ဟု မထသ စည္းကမ္းထိန္းသိမ္းေရး ဌာနမွဴး ဦးကာေက်ာ္က ဆိုသည္။
ယင္းအျပင္ ယာဥ္ေမာင္းႏွင့္ ယာဥ္အကူမ်ား အေနျဖင့္ ဝင္ေငြ ပိုမိုရရွိေရးကို အေၾကာင္းျပကာ ယာဥ္အခ်င္းခ်င္း ၿပဳိင္ဆိုင္ ေမာင္းႏွင္ျခင္း၊ ခရီးသည္အေပၚ ေမာက္မာစြာ ေျပာဆို ဆက္ဆံျခင္းမ်ား အပါအဝင္ မည္သည့္ စည္းကမ္း ခ်ဳိးေဖာက္မႈကိုမွ် လက္ခံမည္ မဟုတ္ဘဲ သတ္မွတ္ထားသည့္ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားႏွင့္ မညီညြတ္ပါက အေရးယူေနပါေၾကာင္း ၎က ေျပာဆိုသည္။
မထသ(ဗဟို) အေနႏွင့္ ယာဥ္ေပၚတြင္ မီးသတ္ေဆးဘူး မပါရွိျခင္း၊ ဝတ္စုံ မဝတ္ျခင္းႏွင့္ တံခါးဖြင့္ ေမာင္းႏွင္ျခင္းစသည့္ ယာဥ္စည္းကမ္း၊ လမ္းစည္းကမ္း ခ်ဳိးေဖာက္မႈဆိုင္ရာ ၃၆ ခုအတြက္၂၀၁၄ ခုႏွစ္အတြင္း(ဇန္နဝါရီလ ၂၈ ရက္အထိ) အမႈေပါင္း ၄၉၄ ခုကို အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ေနေၾကာင္း စာရင္းဇယားမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ယင္းတို႔အနက္ ဝတ္စုံ မဝတ္ျခင္းအတြက္ အေရးယူမႈမွာ အမ်ားဆုံးျဖစ္သည္။
ပါရမီယာဥ္လိုင္းမွ အေထြေထြ မန္ေနဂ်ာ ဦးျမင့္ၾကည္ကမူ ခရီးသည္မ်ား၏ မေက်လည္မႈမ်ားအတြက္ ယာဥ္ေပၚတြင္ ကပ္ထားေသာ ဖုန္းနံပါတ္မ်ားထံ တိုင္ပါ ဟုဆိုသည္။ ယင္းတို႔အတြက္ မထသ (ဗဟို) ထုတ္ျပန္ထားေသာ စည္းကမ္းခ်က္မ်ား အတိုင္း အေရးယူသည္ဟု The Voice သို႔ ေျပာၾကားသည္။
ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေနသည္ဟု တစ္ေလာကလုံးကို အသံဟစ္ထားေသာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရ လက္ထက္တြင္ ရန္ကုန္ ယာဥ္လိုင္းမ်ားမွာ အေျခအေန ဆိုးလာသည္။ အထူးအမည္တပ္ ယာဥ္လိုင္းမ်ား ေပၚလာၿပီးေနာက္ ယင္းအခ်ိန္က ေျပာင္းလဲ တိုးတက္ခဲ့ေသာ တစ္ဦး ႏွစ္ရာက်ပ္သာ တစ္သမတ္တည္း က်န္ေတာ့ၿပီး က်န္သည့္ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ားမွာ လူသိ သူသိပင္ ေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္။
ကားမ်ား ပိုစုတ္လာသည္။ စပယ္ယာမ်ား စည္းကမ္း ပိုမဲ့ လာသည္။ အစုိးရသစ္ လက္ထက္ အမ်ားျပည္သူသုံး ယာဥ္လုိင္းမ်ား၏ အေနအထားမွာ အဆုိးဆုံး ေရာက္ေနသည္။ ခရီးသည္မ်ား၏ တကယ့္အေျခခံ ရပုိင္ခြင့္မ်ားပင္ ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္း ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရသည္။ အခ်ိဳ႕ႏုိင္ငံပုိင္ လုပ္ငန္းမ်ား အရႈံးခံ လုပ္ကုိင္၊ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား အေၾကြးတင္ေနခ်ိန္တြင္ ရန္ကုန္လုိင္းကားစီး ခရီးသည္မ်ားမွာ အပစ္ပယ္ခံမ်ား ျဖစ္ေနသည္။ ျဖစ္လိုရာျဖစ္။
ေမးခြန္းထုတ္လွ်င္ မည္သည့္အခ်ိန္တြင္ မည္သုိ႔ ျဖစ္လာမည္ဟု မေသခ်ာေသးေသာ စီမံကိန္းမ်ားအေၾကာင္း မစားရ ဝမခန္း ထြက္လာလိမ့္မည္။
ယာဥ္ေမာင္း၊ ယာဥ္အကူမ်ား အပါအဝင္ ခရီးသြားျပည္သူမ်ား အားလုံးအတြက္ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေနရသည့္ ယာဥ္ေၾကာ ပိတ္ဆိုမႈ ေျဖေလ်ာ့ႏိုင္ရန္တြက္ BRT (Bus Rapid Transit) စနစ္ကို ေဖာ္ေဆာင္ရန္ ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး အစိုးရအဖြဲ႕ႏွင့္ ပုဂၢလိက ကုမၸဏီတစ္ခု ေဆြးေႏြးလ်က္ ရွိေၾကာင္း ႏိုင္ငံပိုင္ သတင္းစာအခ်ဳိ႕တြင္ ေရးသားထားသည္။
လက္ရွိတြင္မူ ယာဥ္႐ုတ္တရက္ ဘရိတ္ အုပ္လိုက္မႈေၾကာင့္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦး နဖူးကြဲသြားရၿပီ ျဖစ္သည္။ ထိုအမ်ဳိးသမီးမွာ ႐ုတ္တရက္ ဘာမွ်ပင္မေျပာ။ ေတာင္းပန္ျခင္းလည္း မရွိ၊ ထမင္းရွင္ဟု လူၾကားေကာင္းေအာင္ ေရးထားသာ ခရီးသည္တြင္ ေသြးက်လာေသာ္လည္း စိတ္ပူဟန္ လုံးလုံးမရွိေသာ စပယ္ယာက ခရီးသည္ကုိ နီးရာ ေဆးခန္းသို႔ ေခၚသြားသည္။ ခရီးသည္ အမ်ိဳးသမီးအျပင္ က်န္သည့္ ခရီးသည္မ်ားလည္း ခြန္းတု႔ံ မျပန္ဝံ့။
ထို႔ေၾကာင့္ ရန္ကုန္လိုင္းကားစီး ခရီးသည္မ်ား အခ်င္းခ်င္း တြတ္ထိုး ေျပာဆိုေလ့ရွိသည္မွာ “လိုင္းကားစီးရင္း ခႏၲီပါရမီ ျဖည့္ပါ”
The Voice Myanmar
No comments:
Post a Comment