“ျမန္မာဟာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏံွမႈေတြကုိစုပ္ယူႏိုင္ဖို႔ စြမ္းေဆာင္ရည္ေကာင္းေတြ လိုအပ္ေနပါတယ္” (စင္ကာပူ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္လီရွန္လြန္းႏွင့္ ေတြ႕ဆံုျခင္း)

ေတြ႕ဆုံေမးျမန္းသူ- အားမာန္

စင္ကာပူ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ လီရွန္လြန္းက ျမန္မာအပါအ၀င္ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားမွ သတင္းေထာက္ ၁၅ ဦးႏွင့္ စက္တင္ဘာ ၁၇ ရက္တြင္ သမၼတအိမ္ေတာ္၌ သီးသန္႔ေတြ႕ဆုံၿပီး ေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖၾကားေပးခဲ့သည္။ ေတာင္တ႐ုတ္ပင္လယ္အေရး၊ အာဆီယံစီးပြားေရးအသိုက္အ၀န္း၊ ၂၀၁၄ အာဆီယံဥကၠ႒ တာ၀န္ယူမည့္ျမန္မာ၊ ႏွစ္ႏုိင္ငံကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ စေသာေမးခြန္းမ်ားကို ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္က တစ္နာရီေက်ာ္ၾကာ ေျဖၾကားေပးခဲ့သည္။ ေတြ႕ဆုံပဲြမွ အေမးအေျဖအခ်ဳိ႕ကို စာဖတ္ပရိသတ္အတြက္ ေကာက္ႏုတ္ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါသည္။

7Day- ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ခင္ဗ်ာ ျမန္မာအေၾကာင္းေမးပါရေစ။ ျမန္မာဟာခုဆိုရင္ အေျပာင္းအလဲကာလထဲကို ေရာက္ေနပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာလည္း စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးမႈနည္းပါးမႈနဲ႔ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈဟာဆိုရင္ ႏိုင္ငံအတြက္ အႀကီးဆံုးျပႆနာေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ေနဆဲပါ။ ဒီျပႆနာေတြေျဖရွင္းဖို႔အတြက္ အႀကံဉာဏ္ေပးႏုိင္မလား။
ေျဖ- တစ္ဆင့္ခ်င္းသြားရမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာဟာ အခ်ိန္ေတြဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဒီေဒသက တိုးတက္ေနခ်ိန္မွာ ျမန္မာက အခ်ိန္ေျပာင္းေဆးတစ္လံုးလုိျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေဆးက ျပင္ပကမၻာကေန သူ႔ကိုဖယ္ထားခဲ့တယ္။ ဘာမွမေျပာင္းလဲသလို ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၊ ၆၀ ေလာက္က ျမန္မာကို ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္ ရန္ကုန္ဟာ ဘန္ေကာက္နဲ႔ စင္ကာပူနဲ႔ ယွဥ္လို႔ရတယ္။ ကြဲျပားျခားနားမႈက သိပ္မႀကီးဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဒီေန႔မွာေတာ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွတစ္ခုလံုးက ေရြ႕လ်ားသြားၿပီ။ ျမန္မာကလည္း အခုဆိုရင္ ေရြ႕လ်ားခ်င္လား၊ ပါ၀င္ခ်င္လားဆိုတာကို ဆံုးျဖတ္ရေတာ့မယ္။

7Day- ခုဆိုရင္ ျမန္မာမွာ စင္ကာပူရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဟာ ေဒၚလာႏွစ္ဘီလီယံေက်ာ္ေနပါတယ္။ အနာဂတ္မွာေရာ ျမန္မာမွာ ဘယ္က႑ေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖုိ႔စိတ္၀င္စားပါသလဲ။
ေျဖ- ဟုတ္ကဲ့။ အဲဒါက ျမန္မာ့စီးပြားေရးက ဘယ္က႑ေတြဖြံ႕ၿဖိဳးသလဲ၊ ဘယ္လိုရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ဳိးကို ခင္ဗ်ားတုိ႔က အားေပးသလဲဆုိတဲ့အေပၚ မူတည္တာေပါ့။ ဥပမာ ခင္ဗ်ားတို႔ အေျခအေနေကာင္းေကာင္း လုပ္ႏိုင္မယ္ဆိုရင္ စက္မႈဇုန္ေတြ၊ ဆိပ္ကမ္းေတြ စတဲ့အေျခခံအေဆာက္အအံုက႑ေတြမွာ စိတ္၀င္စားဖို႔ေကာင္းလာမွာပါ။ ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးအတြက္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔လည္း စိတ္၀င္စားဖုိ႔ ေကာင္းလာႏိုင္ပါတယ္။ တစ္ခါထပ္ၿပီး ခင္ဗ်ားတို႔ကသာ အေျခအေနေတြကို ေကာင္းေအာင္ျပင္ဆင္ထားရင္ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ ဟိုတယ္နဲ႔ ဧည့္သည္ႀကိဳဆိုေရးက႑ေတြမွာလည္း စိတ္၀င္စားလာမယ္ဆုိတာ ေသခ်ာေပါက္ေျပာရဲပါတယ္။ ျမန္မာဟာ ဒီရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေတြကို စုပ္ယူႏုိင္ဖို႔ စြမ္းေဆာင္ရည္ေကာင္းေတြ လုိအပ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြကို စီမံခန္႔ခြဲဖို႔၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြအေနနဲ႔လည္း ဒါေတြက ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းေတြ၊ ဒါေတြကေတာ့ အကန္႔အသတ္ေတြ၊ ဒါကျဖင့္ ကိုယ္လုပ္ႏိုင္တာ စသည္ျဖင့္ လိုအပ္ေနပါတယ္။ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းေတြ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျဖစ္သြားရင္ ၀င္လာမယ့္သူေတြအတြက္ အလြန္ေကာင္းတဲ့ မက္လံုးျဖစ္လာမွာပါ။

7Day- ၂၀၁၄ မွာ ျမန္မာအာဆီယံဥကၠ႒ရာထူး တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနတုန္းမွာ အဓိကႀကံဳေတြ႕ရမယ့္ အခက္အခဲနဲ႔ စိန္ေခၚမႈေတြက ဘာမ်ားျဖစ္မလဲ။
ေျဖ- ကၽြန္ေတာ္မသိပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အာဆီယံႏိုင္ငံအမ်ားစုဟာ ဥကၠ႒ရာထူးယူဖူးၾကလို႔ပါ။ ႏိုင္ငံငယ္တစ္ခုအတြက္ဆိုရင္ ဒီအလုပ္က ေတာင္းဆိုမႈမ်ားတာေပါ့။ ဘ႐ူႏိုင္းဆိုရင္ ဒီႏွစ္ထဲမွာ ထိပ္သီးအစည္းအေ၀းႏွစ္ခုအပါအ၀င္ အစည္းအေ၀းအေသးအႀကီးေတြ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး အရမ္းအလုပ္မ်ားခဲ့မယ္ ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာကေတာ့ ဒါကို စီမံခန္႔ခြဲႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ ေသခ်ာေျပာရဲပါတယ္။

လွလွေ႒း(ေအအက္ဖ္ပီ)- ျမန္မာဟာ ေနာက္ႏွစ္ဆိုရင္ အာဆီယံဥကၠ႒ျဖစ္ေတာ့မွာပါ။ ျမန္မာဟာ စိန္ေခၚမႈအတြက္ အသင့္ျဖစ္ေနၿပီလို႔ လူႀကီးမင္းထင္ပါသလား။ ၿပီးေတာ့ အာဆီယံရဲ႕အႏွစ္သာရကို လူႀကီးမင္း ဘယ္လိုျမင္ခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ- ျမန္မာဟာ ဒါကုိအခ်ိန္တခ်ဳိ႕ယူၿပီးေတာ့ ျပင္ထားတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အေစာပိုင္း ၂၀၀၆ မွာ ျမန္မာအလွည့္က်ကတည္းက ျမန္မာေတြးတဲ့ပံုက “ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို အလွည့္ေက်ာ္ခြင့္ေပးပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးဘူး။ အသင့္ျဖစ္ရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တာ၀န္ယူပါမယ္”လို႔ေျပာခဲ့တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာဟာ အခုေတာ့ အဆင္သင့္ျဖစ္ၿပီ။ ျမန္မာရဲ႕ဥကၠ႒ရာထူးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ေရွ႕ဆက္ျမင္ရဖို႔ရွိပါၿပီ။ ျမန္မာရဲ႕ဥကၠ႒ရာထူးအတြက္ အာေဘာ္ theme တစ္ခုရထားၿပီးၿပီလို႔ ကၽြန္ေတာ္ ထင္ပါတယ္။ ညီၫြတ္မႈနဲ႔ ေရွ႕ဆက္စို႔၊ ၿငိမ္းခ်မ္းႂကြယ္၀ေသာ အသိုင္းအ၀ိုင္းဆီသို႔”လို႔ ျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဒါက သင့္ေလ်ာ္တဲ့အာေဘာ္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ အာဆီယံရဲ႕အလုပ္က ဆက္လုပ္ေနရဆဲအလုပ္ပါ။ ဒါေၾကာင့္ ႏွစ္တိုင္းပဲ ဒါကိုနည္းနည္းစီထပ္ျဖည့္ရတာေပ့ါ။ ဒါေပမဲ့ အစကစဖို႔မလိုပါဘူး။

ဖႏြမ္းပင္ပို႔စ္- ၂၀၁၅ အာဆီယံစီးပြားေရးအသိုက္အ၀န္း ေအာင္ျမင္မႈရွိမယ္ဆိုရင္ ကေမၻာဒီးယား၊ လာအုိ၊ ျမန္မာတို႔လို အာဆီယံႏိုင္ငံသစ္ေတြအတြက္ အက်ဳိးအျမတ္ရွိလာႏိုင္မယ္ ထင္ပါသလား။
ေျဖ- ဟုတ္ကဲ့။ အရင္ဆံုး အာဆီယံစီးပြားေရး ပိုၿပီးေပါင္းစပ္လာတယ္ဆိုရင္ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံသစ္ေတြျဖစ္တဲ့ အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားေဒသ ႏိုင္ငံေတြအတြက္ ေစ်းကြက္ေတြ ပိုပြင့္လာမယ္လို႔ ထင္မိပါတယ္။ မေလးရွား၊ ထုိင္းနဲ႔ စင္ကာပူေစ်းကြက္ေတြကို ပိုၿပီးေကာင္းေကာင္းခ်ိတ္ဆက္လာႏိုင္မယ္။ ဒုတိယတစ္ခ်က္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းေကာင္းေကာင္းလုပ္ထားမယ္၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈသေဘာတူညီခ်က္ေကာင္း ရွိထားမယ္ဆိုရင္ တျခားႏိုင္ငံေတြက ကုမၸဏီေတြကို ဒီအင္ဒိုခ်ဳိင္းနားႏုိင္ငံေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ တြန္းအားေပးႏုိင္မွာျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရးတုိးတက္မႈကို ျမႇင့္တင္ႏိုင္မွာပါ။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ၀န္ေဆာင္မႈေတြ တုိးျမႇင့္ထားရင္ ဒါက အာဆီယံခ်ိတ္ဆက္မႈနဲ႔ အာဆီယံအသိုင္းအ၀ိုင္းစီမံကိန္းေတြရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းလည္းျဖစ္တာပါ။ ဒီေတာ့ အဲဒါေတြက အင္ဒိုခ်ဳိင္းနားႏိုင္ငံေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကို ႀကီးမားေစမွာပါ။ သူတို႔အလုပ္ေတြ ပိုလုပ္ႏုိင္ၿပီး သူတို႔ႏိုင္ငံေတြအတြက္ ေကာင္းသြားေစမွာပါ။ စတုတၳအခ်က္ကေတာ့ အာဆီယံအသိုင္းအ၀ိုင္းမွာ ႏိုင္ငံသစ္ေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးကူညီဖို႔၊ အစီအစဥ္ေတြလည္း ပါ၀င္ၿပီးသားပါ။ အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံသစ္ေတြကိုကူညီဖို႔ အစီအစဥ္သစ္ေတြရွိပါတယ္။ IAI လို Initiative for ASEAN Integration လိုမ်ဳိးေပါ့။

ေအအမ္စီ႐ုပ္သံ- အာဆီယံဟာ အဖြဲ႕သံုး တစ္ခုတည္းေသာေငြေၾကးကို သံုးစြဲမယ့္ပံုေတာ့မရွိပါဘူး။ လာမယ့္ အာဆီယံစီးပြားေရးအသိုက္အ၀န္း(AEC)က အႀကီးမားဆံုးအႏၲရာယ္က ဘာမ်ားျဖစ္ႏုိင္မယ္ထင္ပါသလဲ။
ေျဖ- ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ တစ္ခုတည္းေသာေငြေၾကး ရွိလာမယ္လို႔လည္း ကၽြန္ေတာ္မထင္ပါဘူး။ ဆိုလိုတာက အီးယူရဲ႕နမူနာမပါဘဲေတာင္မွ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ တစ္ခုတည္းေသာ ေငြေၾကးအတြက္ ႀကိဳတင္ျပ႒ာန္းထားတဲ့ အေျခအေနေတြမရွိပါဘူး။ ဆိုလိုတာက ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံဆယ္ခုရွိတယ္။ ႏုိင္ငံေရးအရ ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ ေပါင္းစပ္မႈရွိမထားဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တို႔စနစ္ေတြက အရမ္းကြာျခားၿပီး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအဆင့္ေတြကလည္း ကြာလြန္းၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဥေရာပမွာျဖစ္ခဲ့သလိုမ်ဳိးက ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို သက္ေရာက္မႈရွိတယ္ဆိုရင္ ဒါဟာ ဥေရာပမွာ ဘာျဖစ္သလဲဆိုတာအေပၚမွာ မူတည္ပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့တစ္ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္ေလာက္ကေတာ့ ဥေရာပမွာ ဘ႑ာေရးက်ဳိးပ်က္မႈျဖစ္တာ လူေတြစိုးရိမ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဥပမာျပရရင္ ဂရိက အီးယူထဲကထြက္သြားရင္ (သို႔မဟုတ္) စပိန္မွာ၊ အီတလီမွာ ယံုၾကည္မႈေပ်ာက္ဆံုးေနခဲ့တယ္ဆိုရင္ အဲဒါ စင္ကာပူနဲ႔အာဆီယံအပါအ၀င္ တစ္ကမၻာလံုးကို အက်ဳိးဆက္ေတြ ျဖစ္လာေစပါလိမ့္မယ္။ အရင္ဆံုးတစ္ခ်က္က အီးယူဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အႀကီးဆံုးကုန္သြယ္ေရးမိတ္ဖက္ေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္လို႔ပဲ။ စင္ကာပူအတြက္ဆိုရင္ အီးယူဟာ တစ္ဖြဲ႕လံုးအေနနဲ႔ အႀကီးဆံုးကုန္သြယ္ဖက္ပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ကပ္လ်က္ႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ မေလးရွားထက္ေတာင္မွ ပိုႀကီးပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒုတိယတစ္ခ်က္ကေတာ့ ဒါလည္း အာဆီယံႏိုင္ငံေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္လည္း ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အီးယူဘဏ္ေတြနဲ႔ ဘ႑ာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ဒီေဒသထဲမွာ ေတာ္ေတာ္ေလးတက္ႂကြၿပီး အေျခခံအေဆာက္အအံုစီမံကိန္းေတြ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းပေရာဂ်က္ေတြကို သူတို႔က ရန္ပံုေငြေထာက္ပံ့ေပးထားတာပါ။ ဒီေတာ့ သူတို႔မတည္မၿငိမ္ျဖစ္သြားရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ဘ႑ာေရးက႑ကို ထိခိုက္ႏိုင္ၿပီး သူတို႔ရန္ပံုေငြေထာက္ပံ့ေပးထားတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ ပေရာဂ်က္ေတြ၊ ကုမၸဏီေတြကိုလည္း ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကံေကာင္းေထာက္မစြာပဲ အဲဒါဟာမျဖစ္ခဲ့ဘူး။ အဲဒါျဖစ္ႏုိင္သလားဆိုရင္ ဘယ္အခ်ိန္ျပႆနာက ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ျဖစ္မလဲဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔မသိႏိုင္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူတို႔က ေရွ႕ဆက္တိုးတက္မယ့္ေျခလွမ္းေတြကို ထူးထူးျခားျခားလုပ္ထားေပမယ့္လည္း အေျခခံအားျဖင့္ ပဋိပကၡေတြကိုေျဖရွင္းမထားဘူး။ ၿပီးေတာ့ အားနည္းခ်က္ေတြကလည္းရွိတာမို႔ အဲဒါေတြက ၂၀၀၈၊ ၀၉၊ ၁၀ က ျဖစ္ခဲ့တာမ်ဳိးေတြလုိ အက်ပ္အတည္းဆီ ဦးေဆာင္သြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သတိရွိရွိေစာင့္ၾကည့္ရပါမယ္။

လွလွေ႒း(ေအအက္ဖ္ပီ)- လာမယ့္ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အင္န္အယ္လ္ဒီပါတီအႏုိင္ရသြားခဲ့ရင္ အာဆီယံရဲ႕က်န္တဲ့ႏိုင္ငံေတြ ဘယ္လိုခံစားရမလဲ။ သူနဲ႔ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ဖို႔ေရာ လူႀကီးမင္းတို႔အဆင္သင့္ရွိပါသလား။
ေျဖ- ႏုိင္ငံရဲ႕ တရား၀င္အစိုးရျဖစ္တဲ့ ဘယ္အစိုးရနဲ႔မဆို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏုိင္တယ္ ထင္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာ မဲေပးဖို႔မရွိပါဘူး။ မွတ္ခ်က္ေပးပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးမရွိပါဘူး။ ႏိုင္ငံေတြၾကားမွာ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္က ဘာကိုပဲထုတ္လုပ္ေနပါေစ၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တစ္ႏုိင္ငံနဲ႔တစ္ႏုိင္ငံ လက္ခံထားပါတယ္။ ဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ထိေတြ႕ရမယ့္ ႏိုင္ငံနဲ႔ေခါင္းေဆာင္မႈပိုင္းေပါ့။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ခံခဲ့ရရင္ျဖင့္ သူ႔ႏုိင္ငံကို ဦးေဆာင္ႏုိင္တဲ့သူျဖစ္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ယံုၾကည္မႈရွိပါတယ္။

 

7Day News Journal