menu

Thursday 18 October 2012

ကင္ဆာ ေဆာင္ထဲလမ္း ေလ်ွာက္ျခင္း(ေဒါက္တာလႊမ္းမုိးဟန္)

စဥ့္ကိုင္ၿမိဳ႕နယ္မွ ေမာင္ .....(အသက္ ၃၉ႏွစ္)သည္ အသက္ ၁၄ႏွစ္သားအရြယ္မွစ၍
ကြမ္းစား လာရာ ကြ်န္ေတာ့္ထံ သို႔ပါးေစာင္ ကင္ဆာ ေရာဂါျဖင့္ ေရာက္ရွိ လာ ပါသည္။ ဘယ္ဘက္ပါးျပင္ၾကီး တစ္ခုလံုး ေရာင္ကိုင
္းေနျပီး ေမး႐ိုး ေအာက္တြင္လည္း ဆီးေစ့ခန္႔ ကင္ဆာအက်ိတ္တစ္ခုျဖစ္ေပၚေနပါ သည္။ ကင္ဆာအျမစ္မ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔ ေနသျဖင့္ ပါးေစာင္တစ္ေလွ်ာက္ ကိုက္ခဲေနပါသည္။ သုေတသနျပဳ ကုသေပးလိုက္ရာ သက္သာ ေပ်ာက္ ကင္းသြားပါသည္။ ပါးေစာင္အက်ိတ္မွ ေပါက္ထြက္ျပီး ကင္ဆာအရိအရြဲမ်ား ထြက္က်ေနပါသည္။

ဘုရား၊ ဘုရား။ မႏၲေလးျမိဳ႕မွ ထုတ္ေဝသည့္ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္တြင္ ပါရွိသည့္ေၾကာ္ျငာျဖစ္ပါသည္။ အိပ္ ခ်င္ေနသျဖင့္ေမွးေနေသာ စာေရးသူ ၏ မ်က္လံုးမ်ားဖ်တ္ခနဲ ျပဴးက်ယ္ သြားသည္။ လူနာ၏ဓာတ္ပံုလည္းပါ သည္။ ကံေကာင္းရင္ တစ္ခါတေလ မွတ္ပံုတင္နံပါတ္ေတာင္ ပါလိုက္ေသး သည္။ ကင္ဆာဆိုပါလား။ အျမစ္ ေတြပ်ံ႕ႏွံ႔ေနသည္ ဆိုပါလား။ သုေတ သနျပဳေနသည္ဆိုပါလား။ ထိုေၾကာ္ ျငာကိုၾကည့္ျပီး စာေရးသူ၏ေခါင္းထဲ မွာ မဆံုးႏိုင္သည့္ အေတြးေတြဝင္ လာပါသည္။
လူနာ တစ္ေယာက္မွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေနၿပီဟု ေျပာဖို႔ဆိုသည္မွာ အသားစ အေျဖကိုရေအာင္ယူရပါသည္။ ေရာဂါ ေဗဒဆရာဝန္မွေပးသည့္ ကင္ဆာဟူ ေသာ အေျဖသည္ လူနာအသက္ အတြက္ အလြန္အေရးၾကီး သလို ကင္ဆာဆရာဝန္ အတြက္လည္း အသက္တမွ် အေရးၾကီးလွပါသည္။ ျပဴးၿပဲ ထြက္ေနသည့္ ကင္ဆာမ်ိဳးေတြ ဆိုရွင္းသည္။ ထြက္သည့္ ေနရာက အသားစယူလိုက္ ႐ံုသာ။ ဥပမာ ရင္ သား ကင္ဆာအက်ိတ္။ တခ်ိဳ႕ကင္ဆာ မ်ား က်ျပန္ေတာ့ အက်ိတ္ၾကီးသာ ထြက္လာသျဖင့္ အသားစယူျပီး ကင္ဆာမွန္းသိလိုက္ရသည္။ ဘယ္ ကလာသည့္ကင္ဆာမွန္းမသိသည့္ ကင္ဆာမ်ိဳးေတြရွိေနေသးသည္။ (Cancer of unknown primary) လူနာက ေအာက္ပိုင္း ေသလာသည္။ ခါး႐ိုးကို ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ၾကည့္ေတာ့ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ ဝါးမ်ိဳထားသည္ ကို ေတြ႕ရသည္။ သို႔ေပမယ့္ ေဆးကုလို႔ ကမရေသး။
ဘယ္ကင္ဆာေဆးကို ေပးရမယ္မွန္း ဆံုးျဖတ္လို႔မရေသး။ ထို႔ေၾကာင့္ ခါး႐ိုးမွအသားစကို အ႐ိုး ဆရာဝန္အကူအညီျဖင့္ ရေအာင္ယူရ သည္။ ျပီးမွဓာတ္ခြဲၾကည့္ရသည္။ ကင္ဆာေတာ့ ကင္ဆာ။ သို႔ေပမယ့္ အ႐ိုးမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိသည့္ ကင္ဆာ မဟုတ္။ တျခား ေနရာကေန ပ်ံ႕လာ သည့္ကင္ဆာ။ ထိုအခါ တစ္ကိုယ္လံုး ကို ကြန္ပ်ဴတာ ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၾကည့္ရ သည္။ ဒါလည္းမေတြ႕။ ပထမစျဖစ္ သည့္ကင္ဆာကို ဘယ္မွာမွ ရွာလို႔ မေတြ႕။ ကင္ဆာလို႔ ေရာဂါအမည္ တပ္ ဖို႔က ထိုသို႔ခက္ခဲတတ္ပါသည္။ ကင္ဆာျဖစ္ေနျပီဟု သံသယရွိ သျဖင့္ ကိုယ့္ဆီကိုေရာက္လာသည့္ လူနာကို ဆရာဝန္သည္ အခ်က္ၾကီး ႏွစ္ခ်က္အေပၚ အဓိကထားၾကည့္ပါ သည္။
နံပါတ္ (၁) လူနာ၏လက္ရွိ က်န္းမာေရးေနာက္ခံအေျခအေန။ နံပါတ္(၂) ကင္ဆာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ဟူ၍ျဖစ္ပါသည္။ လူနာ၏ လက္ရွိက်န္းမာေရး အေျခအေနႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး လူနာ၏ အသက္အရြယ္၊ နဂို ေနာက္ခံ ေရာဂါမ်ား၊ လက္ရွိလႈပ္ရွား သြားလာႏိုင္မႈ အေျခအေန စသည္တို႔ကို ၾကည့္ရသည္။ လူနာသည္ အသက္ ငယ္ေနေသး သည္ဆိုလွ်င္ ေယဘုယ် အားျဖင့္ အသက္ပိုရွည္ မည့္သေဘာ ရွိသည္။ ကင္ဆာေဆးျပင္း မ်ားျဖင့္ ကုရင္လည္း ခံႏိုင္မည္။ အိပ္ရာေပၚမွာ နဂိုကတည္းက ပက္လက္ကေလး လန္ ေနသည့္ လူနာဆိုရင္ေတာ့ သိပ္မခံ ေတာ့ဘူးေပါ့။ ဒီလို တြက္ခ်က္ရတာ ရွင္းပါသည္။ ကင္ဆာႏွင ့္ပတ္သက္လွ်င္မူ ကင္ဆာ ဆရာဝန္သည္ ကင္ဆာ အသားစ အေျဖကို ရေအာင္ အရင္ယူရ ပါသည္။ တျခား ဆရာဝန္မ်ားဆီမွ လႊတ္လိုက္သည့္ လူနာမ်ားကိုလည္း အသားစ အေျဖမပါဘဲႏွင့္ တခ်ိဳ႕ကင္ဆာ ဆရာဝန္မ်ား လက္မခံၾကပါ။
ကင္ဆာ အသားစအေျဖ ယူလို႔လည္းမလြယ္၊ ကင္ဆာႏွင့္လည္း အလြန္တူသည့္ လူနာမ်ိဳး ဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာ ဆရာဝန္က လက္ခံျပီး ၾကည့္ပါသည္။ ဘယ္ေနရာ မွေနျပီး အသားစယူလွ်င္ ရႏိုင္သည္ဟူေသာ အေတြ႕အၾကံဳ မ်ိဳးက ကင္ဆာဆရာဝန္မွာ ပိုရွိ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါ သည္။ ကင္ဆာမွန္းေသခ်ာျပီ၊ အသားစ ကလည္း အေျဖထြက္ ေနျပီဆိုရင္ေတာ့ ကင္ဆာ ေရာဂါ၏ အဆင့္ကို တြက္ခ်က္ ရပါသည္။ ထိုသို႔ တြက္ခ်က္ႏိုင္ရန္ အဆင့္ျမင့္ ပံုရိပ္ေဖာ္ နည္းပညာမ်ား လိုအပ္ပါသည္။ ကင္ဆာ အဆင့္ကို တြက္ခ်က္ ရျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္း ရင္းက ကင္ဆာ ျဖစ္ေနမွန္း ေသခ်ာ သြားသည့္ လူနာကို လူ႔ေလာကမွာ ဘယ္ေလာက္ ေနခြင့္ရွိဦးမလဲ ဆိုသည္ ကို တြက္ခ်က ္ေပး႐ံုတင္ မကပါ။ ဘယ္လို ကုသမႈမ်ိဳး ေပးသင့္သလဲ ဆိုသည့္ အယူအဆကိုပါ ေပးပါသည္။ ယေန႔ကင္ဆာေဆးပညာမွာကင္ဆာ အဆင့္(၄) တစ္ကိုယ္လံုးကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနသည့္ အခ်ိဳ႕ကင္ဆာမ်ိဳးကိုပင္ လံုးဝေပ်ာက္ ကင္းေအာင္ ကုလို႔ရသည့္ အဆင့္အတန္းကို ေရာက္ေနပါျပီ။ သည္ေတာ့ ကင္ဆာ ေရာဂါႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ နံပါတ္(၁)အသားစ အေျဖကိုသိရမည္။ နံပါတ္(၂)ကင္ဆာ ပ်ံ႕ႏွံ႔မႈ အဆင့္ကိုသိရမည္။ ထိုသို႔သိရွိ ႏိုင္ရန္ အသားစ ယူျခင္းႏွင့္ ကြန္ပ်ဴတာ ဓာတ္မွန္ ႐ိုက္ျခင္းစသည့္ ကုန္က် စရိတ္မ်ားရွိ လာပါလိမ့္မည္။ ကင္ဆာ ေရာဂါကို မကုသခင္ ကတည္းက ကုန္က် မည့္ စရိတ္စကမ်ား ျဖစ္ေနပါသည္။
အေပၚေၾကာ္ျငာထဲမွ လူနာျဖစ္ စဥ္ကို ၾကည့္မည္ဆိုလွ်င္ ေမာင္.... သည္ ကင္ဆာအသားစကို ဘယ္ ေသာအခါမွ အရွာေဖြခံခဲ့ရပံု မေပၚပါ။ ပါးစပ္မွာ အက်ိတ္ျဖစ္တိုင္း ကင္ဆာ ဟု ဘယ္သူေျပာႏိုင္မည္ နည္း။ သြားဖံုး ထဲမွာ၊ သြား႐ိုးထဲမွာ ပိုးဝင္ျပီး အက်ိတ္ ထြက္လာတာေရာ မျဖစ္ႏိုင္ဘူးလား။ ပိုးသတ္ေဆး ေကာင္းေကာင္းႏွင့္ ေလး၊ ငါး၊ ဆယ္ရက္ ကုသလိုက္လို႔ ေကာင္းသြားမည့္ ေရာဂါျဖစ္ေနရင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကရပါ့။ ကင္ဆာျဖစ္ေန ျပီပဲ ထားပါေတာ့။ အာေခါင္ႏွင့္ ခံတြင္းမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိသည့္ ကင္ဆာမ်ား မွာ အဆင့္(၁)၊(၂)ဆိုရင္ ဓာတ္ကင္ လိုက္႐ံုႏွင့္ ေလး၊ငါးႏွစ္ အသက္ ရွည္ႏိုင္၊ လွ်ာကင္ဆာဆိုရင္ ေစာေစာ စီးစီးျဖတ္ ထုတ္လိုက္႐ံုႏွင့္ လံုးဝ ေပ်ာက္ကင္း သြားႏိုင္သည္ ဆိုတာကို ေရာေမာင္... သိပါေလစ။ ေမး႐ိုး ေလးကိုျဖင့္ ဓာတ္မွန္ေလး တစ္ခ်က္မွ အ႐ိုက္ခံလိုက္ ရပါရဲ႕လား။ရင္ဘတ္ ဓာတ္မွန္ေလး တစ္ခ်က္ေလာက ္႐ိုက္ျပီး အဆုတ္မွာကင္ဆာပ်ံ႕၊ မပ်ံ႕ စမ္းသပ္ခံ လိုက္ရပါရဲ႕လား။
ေမာင္..... ၏ ခံတြင္းကင္ဆာ ပဲဆိုပါစို႔။ ပါးစပ္ခံတြင္း ဆိုသည္မွာ ေရာဂါပိုးမ်ား က်င္လည္က်က္စား သည့္ေနရာျဖစ္ရာ ကင္ဆာေၾကာင့္ ထက္ ေရာဂါပိုးမ်ားေၾကာင့္ အခုလို အေျခအေနပို ဆိုးသြားသည္ ထင္ရ သည္။ အနည္းဆံုးပဋိဇီဝေဆး ေကာင္းေကာင္းေပးလိုက္ ရင္ျဖင့္ အေရာင္က် သက္သာသြားမွာ ပါပဲ။ တို႔ေရႊျပည္မွာ ကင္ဆာေရာဂါကို အသားစမယူဘဲ၊ ကင္ဆာအဆင့္ မတြက္ခ်က္ဘဲ ကုသႏိုင္သည့္ ေပ်ာက္ ေစ ဆရာၾကီးမ်ား ရွိေနပါေရာ့လား။ မရွိတာထက္၊ မသိတာကပဲ ခက္ေရာ့ လား။ မသိတာထက္၊ မရွိတာကပဲ ခက္ေနေရာ့လား။
စာေရးသူ မေတြး တတ္ေတာ့။ သုေတသနလုပ္ျပီး ကု သည့္ ေဆးဝါးဆိုရင္လည္း တရားဝင္ မွတ္ပံုတင္ ထားသည့္ ေဆးဝါးဟုတ္ရဲ႕ လား။ မွတ္ပံုတင္ ထားျပီး ျဖစ္သည့္ ပရက္နီစလံုး (Prednisolone) ေဆး မ်ားကို ေထာင္းေကြၽး သည္ဆိုရင္ေတာ့ အေရာင္ က်သြားမွာ ေသခ်ာ ေပမယ့္ ေရာဂါပိုးမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားမွာေတာ့ ေၾကာက္စရာ။ အေရးၾကီးဆံုး အခ်က္က အခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။ ကင္ဆာဆဲလ္ ေတြ ခပ္ေဝးေဝး မေရာက္ခင္၊ အ႐ိုးေတြ အသားေတြကိုမဝါးမ်ိဳခင္ ထိေရာက္ မွန္ကန္သည့္ ေဆးကိုေပး လိုက္ရရင္ ျဖင့္ တစ္ႏွစ္ပို ေနရလွ်င္လည္း ရခဲ လွသည့္ လူ႔ဘဝ အျမတ္ မဟုတ္ပါ လား။ ကာယကံရွင္ ကိုယ္တိုင္ႏွင့္ မိသားစ ုအတြက္ ဘယ္ေလာက္ တန္ဖိုး ရွိလိုက္မည့္ အခ်ိန္မ်ားျဖစ္ေလမလဲ။ စာေရးသူ၏ ေခါင္းထဲမွာ မဆံုးႏိုင္ သည့္ အေတြးမ်ားျဖင့္ ခ်ာခ်ာလည္ ေနပါေတာ့သည္။
  HEALTH DIGEST

No comments:

Post a Comment

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ShareThis