အာရွ၏ စိုးရိမ္ဖြယ္ ေရွးေဟာင္းယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ဆယ္ခုစာရင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ေဟာင္း ပါ၀င္ေန

ကမၻာ့အေမြအႏွစ္မ်ား ရန္ပံုေငြ အဖြဲ႕ Global Heritage Fund က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ အာရွမွ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာ အေျခအေနႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရေသာ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ဆယ္ခုစာရင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ပါ၀င္ေနေၾကာင္း သတင္းရရွိသည္။ ေမလသံုးရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ အဆိုပါအစီရင္ခံစာတြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ အယုဒၶယၿမိဳ႕၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံမွ စန္တီေယဂိုခံတပ္ေဟာင္း၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံမွ ပိုးလမ္းမၿမိဳ႕ေတာ္ ျဖစ္သည့္ ကတ္ရွ္ဂါၿမိဳ႕ေဟာင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ Mahasthangarh ေရွးေဟာင္းၿမိဳ႕၊ အာဖဂန္နစၥတန္မွ Mes Aynak ေရွးေဟာင္း ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕၊ လာအိုႏိုင္ငံမွ Plain of Jars ၊ ကေမၻာဒီးယားမွ Preah Vihear?၊ အိႏိၵယႏိုင္ငံမွ အႀကီးဆံုးႏွင့္ ေရွးအက်ဆံုး အေမြအႏွစ္ Rakhigari ႏွင့္ ပါကိစၥတန္မွ Taxila ေရွးေဟာင္း တကၠစီလာ လမ္းဆံုတို႔ကို ေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ အစီရင္ခံစာမွာ အာရွတိုက္၌ တည္ရွိၿပီး ျပန္လည္အစားထိုး မရႏိုင္ေသာ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမႈမ်ားႏွင့္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ေရွးေခတ္ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားရွိရာ ေနရာဆယ္ေနရာကို စာရင္းျပဳစုခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ ေရွးက်ၿပီးနက္နဲ အဆင့္ျမင့္သည့္ အာရွယဥ္ေက်းမႈဗိသုကာ လက္ရာရတနာမ်ားသည္ စီးပြားေရး ထြန္းကားက်ယ္ျပန္႔မႈ၊ ခရီးသြား လုပ္ငန္းမ်ား ႐ုတ္ျခည္းျမင့္တက္လာမႈႏွင့္ ျပဳျပင္ ထိန္းသိမ္းမႈ နည္းပညာခ်ိဳ႕တဲ့မွဳတို႔ေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုး႐ႈံးမည့္ေဘးႏွင့္ ၾကံဳေနရသည့္အျပင္ ေဒသတြင္းခိုး၀ွက္လုယက္မႈႏွင့္ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္လည္း ပ်က္စီးေနၾကရေၾကာင္း သိရသည္။ အဆိုပါ အစီရင္ခံစာျဖစ္သည့္ Saving Our Vanishing Heritage ကို ၂၀၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားထဲမွ ေနရာေပါင္း ၅၀၀ ကို အေျခခံ သုေတသနျပဳလုပ္ထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း သိရသည္။ ေျမာက္ဦးၿမဳိ႕ကို ရခိုင္ဘုရင္ မင္းေစာမြန္က ေအဒီ ၁၄၃၀ တြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီးႏွစ္ေပါင္း သံုးရာေက်ာ္ တည္တံ့ခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ရခိုင္သမိုင္းဆိုင္ရာ လက္ရာမ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဗိသုကာလက္ရာမ်ား အထြန္းကားဆံုး ပြားၾကြယ္၀ဆံုး ၿမိဳ႕ျဖစ္သည္။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွာ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္း က ျပဳျပင္ထိမ္းသိမ္းမွဳ အားနည္းခဲ့ျခင္း ႏွင့္ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္တို႔ေၾကာင့္ ေရွးေဟာင္း ေစတီပုထိုးေတာ္မ်ား ပ်က္စီးေနခဲ့ေၾကာင္းလည္း သိရွိရပါသည္။ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕မွ ဘုရားပုထိုးေတာ္မ်ား၊ ဗိသုကာလက္ရာမ်ားမွာ ၿမိဳ႕ျပဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ အတြက္ ဖ်က္ဆီးခံရျခင္း၊ ျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းကာကြယ္မႈ လံုေလာက္စြာမရွိျခင္းႏွင့္ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားေၾကာင့္ ပ်က္စီး ဆံုး႐ံႈးေနရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ “ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ကို စိုးရိမ္စရာ စာရင္းထဲမွာ ေတြ႔ရတာ စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ အမႈမဲ့အမွတ္မဲ့ ေနလာခဲ့တာ ကမၻာကေထာက္ျပမွ ရင္နာမဆံုးျဖစ္ရပါတယ္။ ဒီထက္မပ်က္စီးရေအာင္ ကာကြယ္တားဆီး ဖို႔ တစ္မ်ိဳးသားလံုးမွာ တာ၀န္ရွိေနပါျပီ။ ႏိုင္ငံျခားသားခရီးသည္မ်ား ၀င္ေရာက္တာေတြ ရွိေပမယ့္ ထိန္းသိမ္းမႈမျပဳႏိုင္တဲ့ ေရွးေဟာင္းေစတီေတြ၊ ဘုရားဆင္းတုေတာ္ေတြ ဟာ ျမင္မေကာင္းေအာင္ ေတြ႕ေနပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး သမိုင္း၀င္ေနရာေတြမွာ လမ္းေတြေဖာက္လုပ္တာတို႔ အေဆာက္အဦးေတြ ေဆာက္လုပ္တာတို႔ဟာလည္း ေရွးေဟာင္း လက္ရာေတြ ပ်က္စီးဖို႔ျဖစ္လာတာေပါ့။ တခ်ိဳ႕ဘုရာဆင္းတုေတာ္ေတြဆို ျမင္မေကာင္းေအာင္ ျဖစ္ေနၿပီးေတာ့ ဗိသုကာဆိုင္ရာလက္ရာေတြ ဆိုလည္း သစ္ပင္ခ်ံဳႏြယ္ေတြ တက္ၿပီး လံုး၀ပ်က္စီးမယ့္ အႏၲရာယ္ေတြ ရွိေနပါတယ္” ဟု ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ခံတစ္ဦးက ေျပာသည္။ EMG