တစ္ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မည္

လယ္ေျမေတြမွာ စိုက္ပ်ဳိးခဲ့ၾကတဲ့ စပါးသီးႏွံေတြကုိေတာင္ မရိတ္သိမ္းႏုိင္ဘဲ အားလုံးကုိ စြန့္ခြာခ်န္ထားခဲ့ ၾကရပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေတာ့ ၀မ္းစာမေျပာနဲ႔၊  စိုက္ပ်ဳိးဖုိ႔ မ်ဳိးေတာင္မရွိေသးပါဘူး။ တကယ္လုိ႔သာ ဒီႏွစ္မွာပါ စိုက္ၾကပ်ဳိးၾကဖုိ႔ မျပင္ဆင္ႏုိင္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ေနာက္ႏွစ္အတြက္ ၀မ္းစာဆိုတာ ဘယ္မွာလဲလို႔ ေမးၾကရေတာ့မွာပါ

မုိးႀကိဳမုိးေလးေတြ တဖြဲဖြဲရြာစျပဳတဲ့ ေမလဆန္းကုိ ခ်ဥ္းနင္း ၀င္ေရာက္လာခဲ့ပါၿပီ။ ရာသီစက္၀န္းက တစ္ပတ္လည္လုၿပီ။ မႏွစ္က ဇြန္လ။ မုိးေတြ တစ္ၿပိဳက္ၿပိဳက္ရြာတုန္း အိမ္ငယ္ေလးေတြကို စြန္႔လို႔ တိမ္းေရွာင္သူေတြ တိမ္းေရွာင္ၾကရတယ္။ ကခ်င္ေတာင္တန္းေတြေပၚမွာ မိုးစက္ေတြၾကား ကူကယ္ရာ လက္ေတြရိွမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရတဲ့ ေနရာေတြဆီ စြန္႔ခြာၾကရတယ္။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ ဒါဟာ မၾကာပါဘူးလုိ႔ အားလုံးက ထင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ မၾကာခင္ အိမ္ျပန္ႏုိင္မွာပဲလို႔ ထင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုေတာ့ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတဲ့ အိမ္အျပန္လမ္း ေ၀းခဲ့တာဟာ ေရွ႕လာမယ့္ ဇြန္လဆိုရင္ တစ္ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မွာပါ။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္းမွာ တပ္မေတာ္နဲ႔ ေကအိုင္ေအအဖြဲ႕အၾကား တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈေတြဟာ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လကစတင္ခဲ့ပါတယ္။ စၿပီးျဖစ္ပြား ခဲ့တဲ့ေနရာက ဗန္းေမာ္ခ႐ိုင္ မုိးေမာက္ၿမိဳ႕နယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျမစ္ႀကီးနား၊ ၀ိုင္းေမာ္အထိပါ သက္ေရာက္ ေတာ့တာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ကာလက စလို႔ ေန႔တဓူ၀ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ေနထိုင္ခဲ့ရာ ေက်းရြာေလးေတြကုိ ေဒသခံေတြ စြန္႔ခြာခဲ့ရပါတယ္။ ေဒသခံ ကခ်င္နဲ႔ရွမ္းဗမာတုိင္းရင္း သားေတြဟာ သူတို႔ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ ေက်းရြာကေလးေတြ၊ သူတို႔စိုက္စား ပ်ဳိးစားခဲ့တဲ့ ေတာင္ယာ၊ လယ္ယာ ေတြ၊ သူတို႔ေနေပ်ာ္ခဲ့ရာ ပတ္၀န္းက်င္ေတြကုိ အေ၀းမွာ ခ်န္ရစ္လို႔။ အိမ္မဟုတ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ ကာလရွည္ၾကာ ခိုလႈံလာရပါတယ္။ လယ္ေျမေတြမွာ စိုက္ပ်ဳိးခဲ့ၾကတဲ့ စပါးသီးႏွံေတြကုိေတာင္ မရိတ္သိမ္းႏုိင္ဘဲ အားလုံးကုိ စြန့္ခြာခ်န္ထားခဲ့ ၾကရပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေတာ့ ၀မ္းစာမေျပာနဲ႔၊  စိုက္ပ်ဳိးဖုိ႔ မ်ဳိးေတာင္မရွိေသးပါဘူး။ တကယ္လုိ႔သာ ဒီႏွစ္မွာပါ စိုက္ၾကပ်ဳိးၾကဖုိ႔ မျပင္ဆင္ႏုိင္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ေနာက္ႏွစ္အတြက္ ၀မ္းစာဆိုတာ ဘယ္မွာလဲလို႔ ေမးၾကရေတာ့မွာပါ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္း ၿမိဳ႕ေပၚနဲ႔ ေတာတြင္းမွာေတာ့ ကယ္ဆယ္ေရး စခန္းေလးေတြဟာ ဒီတစ္ႏွစ္နီးပါး ကာလအတြင္း အၿပိဳင္းအ႐ိုင္းဆိုသလို ေပၚေပါက္ခဲ့ၾကတယ္။ စခန္းေတြ ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပုိင္းမွာ ရွိေနပါတယ္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံနယ္စပ္နဲ႔ နီးတဲ့သူေတြကေတာ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံထဲ ခုိ၀င္သြားၾကတာပါ။ ဒီႏွစ္ ဧၿပီလလယ္ပိုင္းအထိရတဲ့ စာရင္းအရေတာ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံထဲမွာကိုပဲ ကခ်င္ျပည္နယ္က တုိင္းရင္းသား ၇၀၀၀ ေက်ာ္ရွိေနပါတယ္။ သူတို႔ ေတြဟာ ကူညီပံ့ပိုးသူေတြနဲ႔ လက္လွမ္းမီရဲ႕လား။ လတ္တေလာမွာ ေတာ့ ေတာတြင္းစခန္းေတြမွာေတာင္ အကူအညီေပးသူေတြ လက္လွမ္းမမီ့ တမီ ျဖစ္ေနၾကရပါတယ္။  “ၿမိဳ႕ေပၚစခန္းေတြကိုေတာ့ အကူအညီေတြက လက္လွမ္းမီေသး ေပမယ့္ ေတာတြင္းကယ္ဆယ္ေရး စခန္းေတြကိုေတာ့ ၾကာရင္ အကူအညီ မေရာက္ႏုိင္မွာ စိတ္ပူတယ္။ တေလာတုန္းကေတာ့ နည္းနည္းၿငိမ္ သြားေတာ့ တခ်ဳိ႕က ေရႊ႕ေျပာင္းသြား လာၾကတယ္ေပါ့။ အခုေတာ့ အေျခ အေနကျပန္ၿပီး ဆိုးလာတဲ့အခါ စခန္းေတြကိုပဲျပန္ေရာက္လာၾကတယ္” လုိ႔ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းတခ်ဳိ႕နဲ႔ ခ်ိတ္ ဆက္ၿပီး လူမႈေရးလုပ္ကိုင္ေနတဲ့ ကခ်င္တိုင္းရင္းသူတစ္ဦးက ဧၿပီလ ၃၀ ရက္ေန႔က ေျပာျပပါတယ္။ “အခုေလာေလာဆယ္ေတာ့ ကယ္ဆယ္ေရးစခန္းေတြက ကခ်င္ ျပည္နယ္ထဲမွာဆိုရင္ ျမစ္ႀကီးနား၊ ၀ိုင္းေမာ္၊ ဗန္းေမာ္၊ မိုးေမာက္ စတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာရွိေနတယ္။ ရွမ္းျပည္ နယ္ေျမာက္ပိုင္းက လား႐ိႈး၊ နမ့္ခမ္း နယ္ထဲမွာလည္း တခ်ဳိ႕ရွိတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္ထဲကို ေရာက္သြားၾကတာ လည္းရွိတယ္။ ဟိုဘက္မွာ ကယ္ ဆယ္ေရးစခန္းရွိသလား၊ မရွိဘူးလားေတာ့ မသိဘူး။ ကူညီဖို႔လည္း အခက္အခဲရွိတယ္ေပါ့။ ေနာက္ၿပီး အခုရက္ပုိင္း ဆဒုံးမွာ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ေတာ့ ၀ိုင္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္ထဲက မုိင္တိုင္ ေျခာက္၊ ရွစ္၊ ၁၀ ကို ေျပာင္း လာၾကတာလည္း ရွိတယ္”။ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္းမွာ အုိးပစ္အိမ္ပစ္ တိမ္းေရွာင္ၾကရတာဟာ ေက်းရြာေတြ ရာခ်ီရွိပါတယ္။ လူမႈေရး ကူညီၾကတဲ့ေနရာမွာ ျပည္တြင္းလူမႈေရး အဖြဲ႕အစည္းေတြ၊ ျပည္ပက အိုင္အန္ဂ်ီအိုအဖြဲ႕ေတြ ပါ၀င္သလို တတ္စြမ္းသမွ် တစ္ႏုိင္ေပးလွဴၾကတဲ့ သူေတြလည္းရွိပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေပၚ စခန္းေတြကေတာ့ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ၾကသူေတြ အေရာက္အေပါက္မ်ားေပမယ့္ ေတာတြင္းနဲ႔ နယ္စပ္ စခန္းေတြကိုေတာ့ အေျခအေနအရ သိပ္မေရာက္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ အထူးသျဖင့္ တ႐ုတ္ ျမန္မာနယ္စပ္မွာရွိတဲ့ တိုင္းရင္းသားေတြဟာ ကူကယ္ရာ နည္းလွတယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ ေနထိုင္ အေျခခ်ခဲ့ရာ ေက်းရြာကေလးေတြကေန ေျပာင္းေရႊ႕စ မႏွစ္တုန္းကေတာ့ လူႀကီးေတြမွာ ေသာကနဲ႔။ ကေလးေတြကေတာ့ ပြဲေတာ္တစ္ခုကုိ ဆင္ႏြဲဖို႔ သူတုိ႔လူစုရတယ္ ထင္ခဲ့ၾကတာပါ။ လူစုစုေနရ တာကိုပဲေပ်ာ္စရာလိုလို။ ၾကာလာေတာ့လည္း ကေလးေတြကိုယ္တိုင္က ဒီပြဲဘယ္ေတာ့ၿပီးမလဲလို႔ လူႀကီးေတြကုိ ေမးလာၾကပါၿပီ။ “တခ်ဳိ႕ကေလးေတြကေတာ့ အိမ္ျပန္ခ်င္တဲ့လူ လက္ညႇိဳးေထာင္ ဆိုရင္ လက္ညႇိဳးေတာင္ မေထာင္ၾကဘူး။ ဘာလို႔လဲ ေမးလိုက္ရင္ အိမ္ မွ မရွိေတာ့တာကုိးလို႔ ေျဖၾကတယ္” လို႔ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕နယ္ က႐ုဏာ ဗန္းေမာ္က ဖာသာေအာင္ဒန္က ဆိုပါတယ္။ “ကေလးေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ပညာသင္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္ကုိလည္း ဆုံး႐ႈံးခဲ့ၿပီ။ အခုလည္း အိမ္ေတြကို စြန္႔ခြာလာတာ တစ္ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မယ္။ သူတို႔ေတြရဲ႕ ပညာေရး၊ စိတ္လုံျခံဳမႈဟာ စိုးရိမ္စရာ အေျခအေနမွာ ရွိပါတယ္” လို႔ ဗန္းေမာ္ေဒသခံ တစ္ဦးကလည္း ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ ကယ္ဆယ္ေရး စခန္းေတြမွာ ခိုလႈံေနရတဲ့သူ အားလုံးကို ျခံဳေျပာရင္ လက္ရွိမွာ ဦးေရ ၇၀၀၀၀ ေက်ာ္ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ လူမႈေရးလုပ္ကုိင္သူ ေတြဆီက သိရပါတယ္။ ဒီလူေတြထဲမွာမွ အမ်ားစုက အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးေတြပါ။ လူဦးေရရဲ႕ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက အမ်ဳိးသမီးေတြ။ ေနာက္ၿပီး လူဦးေရအားလုံးရဲ႕ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက ကေလးေတြပါ။ စစ္ဆိုတာ ကာလရွည္ၾကာလာတာနဲ႔ အမွ် မိဘႏွစ္ဦး ဒါမွမဟုတ္ တစ္ဦး ဦးေသဆုံးတာကို ၾကံဳရတဲ့ကေလးေတြလည္း ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ “camp မွာရွိတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြ ကေလးေတြဟာ စိတ္ပုိင္းဆိုင္ရာ လုံျခံဳမႈလည္း အမ်ားႀကီး ကင္းမဲ့သြားပါတယ္”လို႔ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဧၿပီလအတြင္းက ကယ္ဆယ္ေရး စခန္းတခ်ဳိ႕ကို ေရာက္ခဲ့တဲ့ ၿငိမ္းေဖာင္ေဒးရွင္းက ေဒၚဂ်ာနန္က ေျပာပါတယ္။ “အားလုံးက ၀ိုင္းပံ့ပုိးေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ အစားအေသာက္ကေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကေတာ့ သူတို႔အေနနဲ႔ ဘာမွမလုပ္ကုိင္တတ္ဘူး၊ ဘာမွအက်ဳိးမရွိတဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ သူတို႔ခံစားေနရတဲ့ အေနအထားကိုလည္း တခ်ဳိ႕ ဆီမွာ ေတြ႕ရပါတယ္”။ အရင္ကေတာ့ ေႏြဦးေရာက္ၿပီဆိုရင္ ကခ်င္ေတာင္တန္းေတြေပၚမွာ ေတာင္ယာစိုက္ပ်ဳိးဖုိ႔ ျပင္ၾကပါၿပီ။ ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းလုိ႔ မီး႐ိႈ႕ၾကပါၿပီ။ ဒီတစ္ႏွစ္စာ စိုက္ပ်ဳိးတာဟာ ေနာက္တစ္ႏွစ္စာ စားသုံးဖုိ႔အတြက္ပါပဲ။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ ခုထိ ဘာျပင္ဆင္မႈမွ မလုပ္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကုိပဲ ျပန္စဥ္းစားၾကည့္ရင္ ေတာင္ယာ ေတြမွာ၊ လယ္ေျမေတြမွာ စိုက္ပ်ဳိးခဲ့ၾကတဲ့ စပါးသီးႏွံေတြကုိေတာင္ မရိတ္သိမ္းႏုိင္ဘဲ အားလုံးကုိ စြန္႔ခြာ ခ်န္ထားခဲ့ၾကရပါတယ္။ ဒီႏွစ္ေတာ့ ၀မ္းစာမေျပာနဲ႔၊ စိုက္ပ်ဳိးဖုိ႔မ်ဳိးေတာင္ မရွိေသးပါဘူး။ တကယ္လုိ႔သာ ဒီႏွစ္မွာပါ စိုက္ၾကပ်ဳိးၾကဖုိ႔ မျပင္ဆင္ႏုိင္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ေနာက္ႏွစ္အတြက္ ၀မ္းစာဆိုတာ ဘယ္မွာလဲလို႔ ေမးၾကရေတာ့မွာပါ။ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ ေတာတြင္းစခန္းေတြမွာ ေနရတာ အခက္အခဲေတြ မ်ားတဲ့အတြက္ အိမ္ကို ျပန္ၿပီး ရွိတဲ့ ရိကၡာေလး ယူၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၀ ေယာက္ျပန္ရင္ ရွစ္ေယာက္ေလာက္သာ စခန္းကို အသက္ရွင္လ်က္ ျပန္ေရာက္လာႏုိင္ ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္တုန္းကေတာ့ အိမ္ေတြကို စြန္႔ခြာရတဲ့အခါ ဒါဟာ ခဏပါပဲလို႔ အားလုံးက ေတြးခဲ့ၾကပါတယ္။ မရိတ္သိမ္းဘဲ ထားခဲ့ၾကရတဲ့ ေကာက္ႏွံေတြကုိေတာင္ ျပန္ရိတ္သိမ္းႏုိင္မယ္ ထင္ခဲ့ၾကတာပါ။ ပညာသင္ရင္းတန္းလန္း မိဘေတြေနာက္ လုိက္လာရတဲ့ ကေလးေတြကလည္း ေက်ာင္းျပန္တက္ႏုိင္မယ္ ထင္ခဲ့ၾကတာပါ။ အခုေတာ့ တစ္ႏွစ္ျပည့္ပါေတာ့မယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေရာင္ျခည္ က သူတို႔ေရွ႕မွာ လင္းတစ္ခါ မွိန္တစ္လွည့္။ အိမ္အျပန္လမ္းကလည္း မႈန္မိႈင္းဆဲပါပဲ။ EMG