ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ

ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ သည္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အသက္ေပးသြားခဲ့ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ တကြ အာဇာနည္(၉)ဦးတြင္ ပါ၀င္ေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးျဖစ္သည္။
ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ကို ၁၈၉၃-ခုႏွစ္ ဧျပီလ ၂၄-ရက္ တနလၤာေန႔ တြင္ေမြးဖြားခဲ့သည္။ မိဘမ်ားမွာ ေရွးသမားေတာ္ၾကီး ဦးဘိုးစာႏွင့္ အမိေဒၚျမစ္တို႔ ျဖစ္ၾကျပီး ေမာင္ဘခ်ိဳ အသက္ ၇-ႏွစ္အရြယ္တြင္ ေျမာင္းျမျမိဳ႕ ဆရာဦးေမာင္ေမာင္၏ေက်ာင္း၌ ပညာသင္ယူခဲ့သည္။ အသက္ ၁၄-ႏွစ္အရြယ္တြင္ ၇-တန္းကို ပညာသင္ဆု စေကာလားရွစ္ႏွင့္ ေအာင္ျမင္ျပီး ရန္ကုန္ျမိဳ႔ စိန္ေပါလ္ေက်ာင္းတြင္ ပညာဆက္လက္သင္ယူခဲ့သည္။ တႏွစ္တည္းႏွင့္ ၈-တန္းေအာင္ျပီးေနာက္ ၉-တန္း မတက္ရဘဲ ၁၀-တန္းသို႕ တခ်ီတည္းႏွင့္ ခုန္၍ တက္ေရာက္သင္ၾကားခြင့္ ရခဲ့သည္။


တဝက္တပ်က္တကၠသိုလ္ပညာေရး

၁၀-တန္း၌ ၁၀-တန္းစာေမးပြဲ၊ မက္ထရစ္စာေမးပြဲ၊ စေကာလားရွစ္စာေမးပြဲ သံုးမ်ိဳးစလံုး ၀င္ေရာက္ေျဖဆိုရာ အားလံုးေအာင္ျမင္ျပီး တႏွစ္လွ်င္ ၁၀-ဦးသာရရွိသည့္ ပညာသင္ဆု စေကာလားရွစ္ကိုပါ ရရွိခဲ့သည္။ အသက္ ၁၆-ႏွစ္အရြယ္တြင္ ရန္ကုန္ေကာလိပ္သို႔ တက္ေရာက္ ပညာသင္ၾကားျပီး အသက္ ၂၀-အရြယ္ ဘီေအ အထက္တန္းအေရာက္တြင္ မ်က္စိေ၀ဒနာေၾကာင့္ ေက်ာင္းထြက္ ခဲ့သည္။

ေက်ာင္းဆရာဘ၀

ထို႔ေနာက္ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ အစိုးရေက်ာင္း၊ ဟသၤာတျမိဳ႔ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားတြင္ ၈-ႏွစ္ၾကာ ေက်ာင္းဆရာလုပ္ခဲ့ျပီး အမ်ိဳးသား ေကာလိပ္ၾကီး ေပၚေပါက္လာေသာအခါ ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းႏွင့္အတူ အမ်ိဳးသားေကာလိပ္ေက်ာင္းဆရာ ျဖစ္လာခဲ့သည္။

စာေရးဆရာ

အသက္ ၂၁-ႏွစ္အရြယ္၊ ဟသၤာတၿမိဳ႕အစိုးရေက်ာင္း၌ ပါဠိဆရာျဖစ္စဥ္ကပင္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳသည္ စပယ္၊ ဥကၠလာမခင္စိန္၊ ေရႊျပည္စိုး စေသာ ကေလာင္အမည္အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ သတင္းစာမ်ား၊ ဂ်ာနယ္မ်ားတြင္ ၀င္ေရာက္ေရးသား ကေလာင္ေသြးေနခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။ ထို႕ေနာက္ ျမန္မာ့ရီဗ်ဴး ဂ်ာနယ္ကို အယ္ဒီတာခ်ဳပ္လုပ္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ျပီး၊ ၁၉၂၅-ခုႏွစ္ ဧျပီလတြင္ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္ကို ဦးစီးထုတ္ေ၀ခဲ့သည္။ ထိုအခါမွစ၍ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ဟူ၍ ပိုမိုလူသိမ်ားထင္ရွားလာခဲ့သည္။

ဆရာမ်ား

အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး တဦးျဖစ္သည့္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ၏ `ဆရာမ်ား´ကို ေလ့လာ ေဖၚထုတ္ၾကည့္ခဲ့ရာတြင္ ေျမာင္းျမျမိဳ႕မွ ဆရာဦးေမာင္ေမာင္ႏွင့္ ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း ၂-ဦးသာ အမည္ႏွင့္တကြ ေဖၚထုတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ၏ သင္ဆရာမ်ားမွာ ဆရာဦးေမာင္ေမာင္အျပင္ ေျမာင္းျမျမိဳ႕ ဆရာဦးေမာင္ေမာင္ေက်ာင္းမွ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း ဆရာဆရာမမ်ား (၁၉၀၀-၁၉၀၉)၊ ရန္ကုန္စိန္ေပါလ္ေက်ာင္းမွ ဆရာမ်ား (၁၉၀၇-၁၉၀၉)၊ ရန္ကုန္ေကာလိပ္မွဆရာမ်ား(၁၉၀၉-၁၉၁၃) စသည္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။
ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ၏ သင္ဆရာ ျမင္ဆရာ ၾကားဆရာႏွင့္ ဆရာရင္းျဖစ္သူမွာမူ သူ႔ထက္ အသက္ ၁၇-ႏွစ္ၾကီးေသာ ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ဤအခ်က္ကို စာေရးဆရာၾကီးသခၤါ၏ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ စာအုပ္တြင္ `ဤတြင္ အထူးျခားဆံုးအခ်က္မွာကား ဆရာ၏ အာစရိရင္းခ်ာတဦးျဖစ္ေသာ ျမန္မာစာ ပေရာ္ဖက္ဆာ ဆရာၾကီးဦးလြန္း အမည္ခံ ေယာဂီဆရာၾကီး မစၥတာေမာင္မႈိင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အခန္းပင္ျဖစ္သည္။ ဆရာၾကီးသည္ တပည့္ဦးဘခ်ိဳ ဦးစီးထုတ္ေ၀ေသာ ျမန္မာ့ရီဗ်ဴး ဂ်ာနယ္တြင္ ဘယ္အခါမွ မခြဲတန္း လက္တြဲခဲ့ေသာ ဆရာႏွင့္တပည့္ ၀တၱရားအညီ အခဏ္းတခဏ္း ပါ၀င္ ေရးသားခဲ့သည္။´ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ဆရာေကာင္းတပည့္ပီသစြာပင္ ဆရာၾကီး မစၥတာေမာင္မႈိင္း၏ တပည့္ရင္းဟု ဆိုရေလာက္ ေအာင္ ဆရာ(ဦးဘခ်ိဳ)၏ ေလးၾကိဳးၾကီးမ်ားကလည္း ဆရာၾကီး၏လက္ရာႏွင့္ မျခား အသားပါလွသည္။ လက္သံေျပာင္လွသည္´ ဟူ၍၎င္း ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေရးသားထားခ်က္မ်ားအရ သိသာႏိုင္ပါသည္။
အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ကိုယ္တိုင္ကလည္း ျမန္မာ့ရီဗ်ဴး ဂ်ာနယ္ (စကားေတာင္စားလက္သစ္) အခန္း၌ `ဆရာခ်ိဳက ဆရာလြန္းတပည့္ဟူေသာ အမည္ကိုခံရလွ်င္ ဂုဏ္ရွိသည္ဟုပင္ ထင္ေသာေၾကာင့္ သူမ်ားကဲ့ရဲ႕ျခင္းကို ဂ႐ုမမူပါ´ဟု ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္း၏ တပည့္အျဖစ္ ဂုဏ္ယူစြာ ခံယူခဲ့သည္။ ဆရာၾကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္မႈိင္းကလည္း မိမိတပည့္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ကို `ေမာင္ဘခ်ိဳ၊ ဘခ်ိဳကေလး´ စသည္ျဖင့္ အလြန္အားကိုး ခ်စ္ခင္ေၾကာင္း ေအာက္ပါအတိုင္းေရးသားထားခဲ့သည္မ်ားအရ သိႏိုင္ပါသည္။
`၎ ေမာင္ဘခ်ိဳမွာ ဆရာႏွင့္မကင္း၊ တရွဥ္းေသာႏြာဒပမာ ျမန္မာျပည္ ဂ်ီစီဘီေအ ေခတ္၌ အသစ္အဆန္း ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေနရွင္နယ္အမ်ိဳးသားေကာလိပ္ေက်ာင္း၌ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားဟူသမွ်တို႔အား သင္ၾကားပို႔ခ် ျပသသြန္သင္ခဲ့ၾကရေပေၾကာင္း´ (လြတ္လပ္ေရးေဆာင္းပါးေတာ္ၾကီး)
`သခင္ဆရာႏွင့္ သသၤရာ ဘ၀ထိုထိုမေ၀းခဲ့တဲ့
အၾကင္ဒါယကာ ဘခ်ိဳကေလး တို႔မွာျဖင့္
ျမန္မာ့အလို မေ၀းျပီ ထင္ေယာင္ျမင္ေယာင္ႏွင့္
တစင္ေထာင္ကာ တရွဥ္းႏွစ္ေကာင္တြဲပါလို႔´
(၀န္ၾကီးေမာင္ဘခ်ိဳဘြဲ႔ တမ္းခ်င္းကဗ်ာ၊ ၀စနာေလးခ်ိဳးၾကီး)
ဤမွ်ဆိုလွ်င္ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ၏ `ဆရာမ်ားအေၾကာင္း´ကို သိသာေလာက္ျပီျဖစ္သျဖင့္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ၏ `တပည့္မ်ားအေၾကာင္း´ ကို ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။

တပည့္မ်ား

ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ၏ အလြန္မ်ားျပားလွေသာ တပည့္မ်ားစြာအနက္မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းႏွင့္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏုတို႔၏ အေၾကာင္းမ်ားကို စာေရးသူ၏ `တရားအားထုတ္ တ႐ုတ္အားထားခဲ့ၾကတဲ့ ဆရာဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳႏွင့္ တပည့္သခင္ႏု´ေဆာင္းပါး၌ ျပည့္ျပည္စံုစံု ေဖၚထုတ္ခဲ့ျပီးျဖစ္ပါသည္။ ၎ေဆာင္းပါးတြင္ေဖၚျပပါရွိခဲ့သည့္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္မွာ၊ `တပည့္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ဆရာဦးဘခ်ိဳအား အလြန္အားကိုးေၾကာင္း၊ ဆရာဦးဘခ်ိဳ စိတ္္ျငိဳျငင္မွန္းသိပါက ဆရာ့အလိုကို လိုက္ႏိုင္သေရြ႔လိုက္ေၾကာင္း၊ ဘာသာသာသနာအေရးတြင္ ဆရာဦးဘခ်ိဳ သေဘာက် စီမံရန္လႊဲအပ္ထားေၾကာင္း၊ တ႐ုတ္ျပည္ အမြိဳင္ျမိဳ႔သို႔ ထြက္ခြါရန္ အေရးၾကီးေသာ တ႐ုပ္လူၾကီးအခ်ိဳ႔၏လိပ္စာမ်ား ဆရာဦးဘခ်ိဳထံမွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ရရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ဂ်ပန္မ်ား ျမန္မာျပည္အ၀င္တြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုယ္တိုင္ ဆရာဦးဘခ်ိဳရွိရာ ေရႊဘို ဆိပ္ခြန္ရြာသို႔ သြားေရာက္၍ ဂ်ပန္ေဘးမွ ကယ္တင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ဆရာဦးဘခ်ိဳထံမွ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ တ႐ုတ္အဆက္အသြယ္မ်ား ရခဲ့ေၾကာင္း´ စသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။ ဆရာဦးဘခ်ိဳ၏တပည့္ရင္း ေနာက္တဦးျဖစ္သည့္ ၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဦးႏု ႏွင့္ ပတ္သက္၍မူ `ကိုႏု ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္တိုက္တြင္ အလုပ္သင္လုပ္ခဲ့ျပီး နဂါးနီစာအုပ္တိုက္တည္ေထာင္ႏိုင္ခဲ့ပံု၊ တ႐ုပ္ျပည္မိတ္ဆက္အဖြဲ႕ႏွင့္အတူ တ႐ုတ္ျပည္သို႕ ၁၉၃၉-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၂-ရက္၊ ဒုတိယကမၻာစစ္ မျဖစ္မွီကေလးတြင္ အတူတကြသြားေရာက္ခဲ့ၾကပံု၊ ထို႔ေၾကာင့္ သခင္ႏုက ဂႏၶာလရာဇ္အမည္ျဖင့္ စာအုပ္တအုပ္ေရးျဖစ္ခဲ့ပံု၊ သခင္ႏုႏွင့္ သခင္သန္းထြန္းစေသာ တပည့္မ်ားအား ျဗိတိသွ် ေထာင္မ်ား မွ ဆရာဦးဘခ်ိဳက ကယ္တင္ခဲ့ပံု၊ တက္ဘုန္းၾကီးသိန္းေဖ၊ သခင္ေက်ာ္စိန္၊ သခင္ျမသြင္တို႔ကို တ႐ုတ္ ျမန္မာ လမ္းမၾကီးမွတဆင့္ တ႐ုပ္ျပည္သို႔ ဆရာဦးဘခ်ိဳမွ ပို႕ေပးခဲ့ပံု´ စသည္မ်ားပါရွိခဲ့ပါသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ဘက္စံုေတာ္ စြယ္စံုရ ဆရာၾကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ၏ တျခားထင္ရွားေသာတပည့္မ်ားအေၾကာင္းကို ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။
ကမၻာသိျမန္မာေခါင္းေဆာင္ၾကီးမ်ားတြင္ ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ ဦးသန္႔သည္လည္း တေယာက္အပါအ၀င္ ျဖစ္ေၾကာင္း အမ်ားလက္ခံၾကျပီးျဖစ္ပါသည္။ ဦးသန္႔သည္ ဒုတိယကမၻာစစ္မျဖစ္မွီ စစ္ၾကိဳေခတ္ကပင္ စာအုပ္တိုင္း မလြတ္ေအာင္ ဖတ္သည့္ စာဖတ္အလြန္မ်ားခဲ့သူ ဟု ေက်ာ္ၾကားခဲ့သူျဖစ္ပါသည္။ ဦးသန္႔က ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳအား မိမိ၏ျမင္ဆရာအျဖစ္ လက္ခံခဲ့ပံုကို လူထုဦးလွ ျပန္လည္ေဖၚထုတ္သည့္ ၾကီးပြားေရးမဂၢဇင္းပါ ေအာက္ပါစာသားမ်ားအားျဖင့္ သိသာႏိုင္ပါသည္။ `ႏိုင္ငံေရး၊ ကဗ်ာ၊ အင္းအိုင္စမ၊ ေဗဒင္၊ နကၡတ္၊ ဂီတႏွင့္ေလာကုတၱရာဘက္က ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ လို ႏွံ႔စပ္တဲ့သူ ရွိမည္ မထင္ပါ၊ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳးမ်ားထဲမွာေတာ့ အလ္ဒစ္ဟပ္စ္စေလ ဆိုတဲ့ပုဂၢိဳလ္တေယာက္ရွိပါတယ္။ ဘယ္ဘက္က စမ္းစမ္းရတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ပါပဲ၊ သို႔ရာတြင္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳေလာက္ေတာ့ စံုမယ္မထင္ပါ။ ဦးဘခ်ိဳက အဆိုလည္း အင္မတန္ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာသံၾကားဘူးပါတယ္၊ အားကစားလည္း ေတာ္တယ္ဆိုပဲ..´ ဆရာၾကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳအား ဦးသန္႔ကဲ့သို႔ပင္ စာေရးဆရာမဟာေဆြကလည္း `ေလာကတြင္(ဂ်ီနီးယပ္စ္) ေခၚ ပါရမီရွင္ ပုဂၢိဳလ္ထူးမ်ိဳးကား ရွာမွရွားသည္။ ကြၽႏ္ုပ္အျမင္အားျဖင့္ ဦးဘခ်ိဳကို ထိုပုဂၢိဳလ္ထူး စာရင္းတြင္ သြင္းခဲ့၏။ ဆရာခ်ိဳကား သဘာ၀လယ္ သည္။ မာနပယ္သည္။ ဟာသၾကြယ္သည္။ ဤအရည္အခ်င္းသံုးမ်ိဳးႏွင့္ ျပည့္စံုသူကား ရွားလွဘိေတာင္း´ ဟုေရးသားခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ငယ္စဥ္ေက်ာင္းသားဘ၀က ဂြၽန္းဘား ဒိုင္ဗင္ စကိတ္ စေသာ အားကစားပညာဘက္တြင္လဲ ထူးခြၽန္ခဲ့သူ ဟု ေဖၚျပ ထားခဲ့သည္။

စြယ္စံုရပုဂၢိဳလ္

မိမိကိုယ္တိုင္ ဘက္စံုထူးခြၽန္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးျဖစ္သည့္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳကို... `ဆရာသည္ ပညာသည္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္သည္။ ျမွင့္တင္သည္။ ပူေဇာ္သည္။ ဆရာပီမိုးနင္းသည္ စာေရးဆရာအျဖစ္ အထြတ္အထိပ္ေရာက္ျခင္းမွာ `သဲျမညႇာ´ ၀တၳဳကိုေရးသျဖင့္ျဖစ္သည္။ `သဲျမညႇာ´ေရးရန္ ဆရာဦးဘခ်ိဳက ေစ့ေဆာ္ခဲ့သည္။ သဲျမညႇာကို ဆရာဦးဘခ်ိဳ ပထမဦးဆံုး ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀သည္´ဟု တပည့္မ်ားကိုလည္းထင္ရွားထူးခြၽန္ေစခဲ့ေၾကာင္း ဆရာ၏တပည့္ရင္း ဦးသိန္းေဖျမင့္က ေရးသားခဲ့သည္။
ဆရာဦးသိန္းေဖျမင့္ကပင္ `ပန္းခ်ီဆရာဦးဘဥာဏ္ ဘိလပ္က ျပန္ေရာက္ခါစက ေပၚလြင္ထင္ရွားျခင္းမရွိ၊ ဆရာခ်ိဳသည္ ပန္းခ်ီအသင္းတည္ေထာင္ျပီး သူကိုယ္တိုင္ဥကၠဌ လုပ္ကာ ဦးဘဥာဏ္ကို ပြဲထုတ္ခဲ့ရသည္။ ဦးဘဥာဏ္၏ပန္းခ်ီကားမ်ားကို ျပပြဲလုပ္ေပးခဲ့သည္။´ ဟူ၍ေရးသားခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဦးဘဥာဏ္ေခါင္းေဆာင္သည့္ ေခတ္သစ္ျမန္မာ့ပန္းခ်ီေလာကကို အစပ်ိဳး ေပးခဲ့သူမွာ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ဟု ယူဆ၍ ရေကာင္းသည္။ အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ သည္ ဒီးဒုတ္ဂ်ာနယ္ (၁၃-၅-၁၉၄၆)၌ `ပန္းခ်ီပန္းပု သီခ်င္းဂီတ တူရိယာ စာေပ စသည္တို႕တြင္ ႐ုပ္တရားမ်ားသာ မဟုတ္ နာမ္တရားကိုပါ ေတြ႔ေအာင္ရွာတတ္ၾကရန္ ေလ့လာၾကပါဟု တိုက္တြန္းလို၏´ ဟူ၍ ေရးသားခဲ့သျဖင့္ ေခတ္သစ္ ျမန္မာ့ စာေပ ဂီတ ပန္းခ်ီ ပန္းပု သဘင္ အႏုပညာ ယဥ္ေက်းမႈေလာကၾကီးတခုလံုး ကမၻာႏွင့္ မည္သို႔ ရင္ေဘာင္တန္းသင့္ေၾကာင္း ဆရာၾကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳက ၾကိဳတင္ညႊန္ျပခဲ့ျပီး ျဖစ္သည္။
ထို႔အျပင္ ဆရာ ဦးသိန္းေဖျမင့့္က ဆရာဦးဘခ်ိဳသည္ ေဆးက်မ္း၊ အဂၢိရတ္၊ ေဗဒင္နကၡတ္၊ ရာဇ၀င္သမိုင္း၊ စာေပ၊ အဘိဓမၼာတို႕အျပင္ ေခတ္ေပၚပညာအမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ေက်ေက်ႏိုင္ႏိုင္ၾကီး တတ္ေပသည္ ဟူ၍ေရးသားခဲ့သည္။ ေလာကဓာတ္ ပညာ၌ ပထမဦးဆံုး ျမန္မာျဖစ္ ေကာ့စ္မတစ္ ေရေမႊး ဆပ္ျပာ စသည္မ်ား ကိုယ္တိုင္လက္ေတြ႔ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ခဲ့ဘူးသည္ ဟုလည္းသိရသည္။
စစ္ၾကိဳေခတ္ စာေရးဆရာအသင္း၏ ဥကၠဌ၊ ဂ်ပန္ေခတ္ စာေရးဆရာအသင္း၏ ဥကၠဌ၊ ပန္းခ်ီအသင္း တည္ေထာင္သူႏွင့္ ဥကၠဌ ျဖစ္ခဲ့သူဆရာၾကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ သည္ ျမန္မာျပည္သုေတသနအသင္းမွ သီခ်င္းၾကီးေဟာင္းမ်ား ဓါတ္ျပားသြင္းရာတြင္ ၾကီးၾကပ္ေပးခဲ့သည္။ ဂီတ၀ိေသာဓနိက်မ္းကို တည္းျဖတ္ေပးခဲ့ျပီး ၀ါဂီနစ္သဘင္ပညာအဖြဲ႕ၾကီး ျဖစ္ေျမာက္ေရးကိုလည္း ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ကိုယ္တိုင္ ေစာင္းေကာက္ကို ပိုင္ႏိုင္စြာတီးႏိုင္သူျဖစ္ျပီး ဂီတဖခင္ၾကီး ဟုလည္း ေခၚဆိုၾကသည္ဟု ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း၌ေတြ႔ရသည္။
ဆရာၾကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ၏ ေက်းဇူးေၾကာင့္သာ ဣႏၵာေဒ၀ဆရာဦးေမာင္ၾကီး၊ ေဒၚေစာျမေအးၾကည္၊ ဇာတ္မင္းသားၾကီး ဦးစိန္ကတံုး ၏ တပည့္ ေဒၚေဒလီညြန္႔ စသည္တို႔ တိုင္းသိျပည္သိ ဆရာတဆူျဖစ္လာၾကကာ ဘိလပ္ျပန္ေစာင္းဆရာ ဆရာျငိမ္း၊ တေယာဆရာကိုဘသန္း၊ အဆိုေတာ္မတင္လွ တို႔ ထင္ေပၚခဲ့ရေၾကာင္း ဆရာဦးသိန္းေဖျမင့္က ေဖၚထုတ္ေရးသားခဲ့သည္။

ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ

ဤကဲ့သို႔ ဆရာၾကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ သည္ စာေပ ဂီတ အႏုပညာယဥ္ေက်းမႈဘက္၌ ပိုမိုအားသန္ခဲ့ေသာ္လည္း ဂ်ီစီဘီေအေခတ္၊ ၁၉၂၀-အမ်ိဳးသားေက်ာင္းေခတ္ မွသည္ အာဇာနည္အျဖစ္ က်ဆံုးခဲ့ရသည့္ လြတ္လပ္ေရးလႈပ္ရွားမႈေခတ္အထိ တိုင္းျပည္ အေျခအေနအရ မလႊဲသာမေရွာင္သာ ႏိုင္ငံေရးဖက္တြင္ပါ၀င္ေနခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဦးဘေဖ၊ ေဒါက္တာ ဘေမာ္ကဲ့သို႔ မိတ္ေဆြရင္းမ်ားမွစ၍ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ သခင္ျမ၊ သခင္ႏု၊ ဦးသိန္းေဖျမင့္၊ သခင္သန္းထြန္း၊ ဦးေက်ာ္ျငိမ္း စသည္တို႔အလယ္၊ စာေပဂီတပန္းခ်ီပန္းပု သဘင္အႏုပညာသည္မ်ားႏွင့္အတူ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္မကင္းသူမွန္သမွ်အဆံုး သတင္းစာ ဂ်ာနယ္မ်ားပါ ဆရာၾကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ၏ စာမ်ားအရလည္းေကာင္း၊ လူကိုယ္တိုင္ေတြ႔ၾကံဳဆံုဆည္းရ၍လည္းေကာင္း တနည္းမဟုတ္ တနည္း ဆရာၾကီး၏ အကူအညီခံ၊ အေ၀ဖန္ခံ၊ ၾသ၀ါဒခံ တပည့္တပန္းမ်ားျဖစ္လာခဲ့ၾကရသည္။
ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းမွာ ဘီလပ္ကိုယ္စလွယ္ ရီး၀ီလ်ံႏွင့္ အေရးတၾကီး ေဆြးေႏြးေနရသျဖင့္ မကြယ္လြန္မီ ၄-လ အလိုတြင္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ခ်င္းေတာင္ ထီးလင္းျမိဳ႕သို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကိုယ္စား သြားေရာက္ကာ ခ်င္းေခါင္းေဆာင္ ဦး၀မ္းသူေမာင္တို႔ႏွင့္ အတူ ခ်င္းျမန္မာခ်စ္ၾကည္ေရး၊ တိုင္းရင္းသားစည္းလံုးညီညြတ္ေရးမ်ားအတြက္ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ တာ၀န္ေက်ပြန္ခဲ့သည္။
လုပ္ၾကံမခံရမွီ ၅-ရက္အလို ၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ ၁၄-ရက္၊ တနလၤာေန႔တြင္ တပည့္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ မိတ္ေဆြရင္းမ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ဦးခင္ေဇာ္၊ ဦးသိန္းဟန္(ဆရာေဇာ္ဂ်ီ)၊ ဦးထင္ဖတ္(ဆရာေမာင္ထင္) ႏွင့္ ဦး၀န္ (ဆရာမင္းသု၀ဏ္) တို႔အား `လြတ္လပ္ေရးရျပီးပါက ႏိုင္ငံေရးမွ ထြက္ျပီး တိုင္းျပည္အတြက္ စာေပႏွင့္ အႏုပညာ ယဥ္ေက်းမႈေရးရာမ်ားတြင္သာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ၾကမည္´ ဟု ဆရာၾကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳ ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ၂-ဦးစလံုးတို႔၏ ေျပာၾကားခ်က္မ်ားကား အာဇာနည္ ပုဂၢိဳလ္ၾကီး ၂-ဦးတို႕၏ မျပည့္၀ခဲ့ရေသာ ေနာက္ဆံုးဆႏၵမ်ားျဖစ္မည္ထင္ပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ၾကီး ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ိဳကို ဆံုး႐ႈံးရျခင္းသည္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ ယေန႔ထက္တိုင္ အစားထိုး၍ မရႏိုင္ေသးေသာ စြယ္စံု ပါရမီရွင္ တေယာက္ကို ဆံုးရႈံးခဲ့ရျခင္း၊ တပည့္မ်ားစြာကို ေမြးထုတ္ ေထာက္ပင့္ေပးႏိုင္ခဲ့ေသာ ဆရာေကာင္း တစ္ေယာက္ကို ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရျခင္းပင္ျဖစ္ပါေတာ့သတည္း။  ။

အြန္လိုင္း  (မွတ္စုစာအုပ္)  မွ တဆင့္ကူးယူမွ်ေ၀ပါသည္။

ညိဳလင္းထြဏ္း
(14.7.2012)