Freedom of expression ၏ တရားကိုယ္သေဘာ( ေဇာ္ေဇာ္ေအာင္ )



Photo: blogs.constantcontact.com 'ကုလသမဂၢ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကျငာစာတမ္း' အပိုဒ္ (၁၉) မႇာ 'လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္' ကို ထည့္သြင္းေၾကညာထားပါတယ္။ အမ်ားသိၿပီး ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံေရးလုိက္စားတဲ့ လူငယ္ကေလးမ်ား အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး မူရင္းကို ေဖာ္ျပခြင့္ျပဳပါ။ အပိုဒ္ (၁၉) မႇာ ဒီလိုဆိုပါတယ္။ Everyone has the right to freedom of opinion and expression; this right includes freedom to hold opinions without interference and to seek, receive and impart information and ideas through any media and regardless of frontiers. (Article 19) တိုက္႐ိုက္ ဘာသာျပန္တာမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ အလြတ္ျပန္ဆို ရႇင္းလင္းပါရေစ။ လူတုိင္းလူတိုင္းမႇာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္ရႇိတယ္။ ဆိုလိုတာက မိမိစိတ္ထဲမႇာရႇိတဲ့ အေတြးအေခၚ အယူအဆ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္ရႇိတယ္။ ထုတ္ေဖာ္ျပသတယ္ဆိုတာ အလြယ္ဆံုး ေဖာ္ျပရရင္ 'ေျပာ' တာပါပဲ။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာခြင့္ရႇိတယ္။ ဘယ္လိုေျပာမလဲ။ ႏႈတ္နဲ႔ေျပာမယ္၊ စာေရးျပမယ္။ တျခား အႏုပညာ အမ်ဳိးအစား media မီဒီယာေတြနဲ႔ ေျပာမယ္။ သီခ်င္းဆိုမယ္။ ပန္းခ်ီဆြဲ ေျပာမယ္။ ႐ုပ္ရႇင္႐ိုက္ၿပီးေျပာမယ္။ ျပဇာတ္တို႔၊ ဇာတ္သဘင္တို႔ ကျပၿပီး ေျပာမယ္။ တျခားအႏုပညာ အမ်ဳိးအစားေတြျဖစ္တဲ့ တပ္ဆင္မႈအႏုပညာ installation၊ သ႐ုပ္ေဆာင္မႈ အႏုပညာ၊ performance ပါေမာဖင့္တို႔ နဲ႔လည္း ေျပာမယ္။ အဲဒီလို အမ်ဳိးစံု မီဒီယာေတြနဲ႔ ေျပာခြင့္ရႇိတယ္။ ထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္ရႇိတယ္။ အလားတူပဲ အေၾကာင္းျခင္းရာတစ္ခုခု အေျခအေနတစ္ခုခု၊ ကိစၥတစ္ခုခုကို လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ယူဆႏိုင္တယ္။ ဘယ္သူမႇ ကိုယ့္အထင္အျမင္ အယူအဆကို တားဆီးေႏႇာင့္ယႇက္လို႔ မရဘူး။ ေနာက္ေတာ့လည္း အေၾကာင္းျခင္းရာေတြ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ၊ အထင္အျမင္ အယူအဆေတြကို လြတ္လပ္စြာ စူးစမ္းရႇာေဖြခြင့္ရႇိတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ရယူပိုင္ခြင့္ရႇိတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ျဖန္႔ခ်ိေ၀ငႇပိုင္ခြင့္ ရႇိတယ္။ အဲဒီလိုအသိအျမင္ အေၾကာင္းျခင္းရာေတြကို စူးစမ္းရႇာေဖြရာမႇာ၊ ရယူရာ မႇာ၊ ျဖန္႔ခ်ိေ၀ငႇရာမႇာ ဘယ္မီဒီယာက မဆိုရႇာေဖြ၊ ရယူ၊ ျဖန္႔ခ်ိခြင့္ရႇိတယ္။ ဘယ္တိုင္းျပည္ ဘယ္ႏိုင္ငံကမဆို ရႇာေဖြရယူႏိုင္တယ္။ ျဖန္႔ခ်ိေ၀ငႇႏိုင္တယ္။ ဒီမႇာ သတိျပဳမိတာက ထင္ျမင္ယူဆခြင့္ opinion နဲ႔ ထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္ expression ဟာ တစ္ဆက္ တည္း ျဖစ္ေနတာပါပဲ။ မိမိရဲ႕ (၀ါ) မိမိစိတ္ထဲမႇာ လက္ခံထားတဲ့ အေတြးအေခၚ၊ အယူအဆ၊ ထင္ျမင္ခ်က္၊ စိတ္ကူးစိတ္သန္းေတြကို လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ျပသတဲ့ အစဥ္ပါပဲ။ ဒါေတြဟာ ကုလသမဂၢ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းမႇာပါတဲ့အတိုင္း အေျခခံ 'လူ႔အခြင့္အေရး' ေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာ အထူးေျပာဖို႔ မလိုေတာ့ပါ။ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးေတြျဖစ္တဲ့အတြက္ သူနဲ႔ တစ္တြဲတည္း တစ္ဆက္တည္း ပါ၀င္ေနတဲ့ သေဘာတရားတစ္ခုကိုလည္း တင္ျပဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီသေဘာတရားကေတာ့ 'တာ၀န္ယူမႈ/သိတတ္မႈ' ျဖစ္ပါတယ္။ obligation လို႔ ေခၚပါတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ တစ္ဆက္တည္း တြဲေနပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ ရၿပီဆိုၿပီးေတာ့ ထင္ရာျမင္ရာ ေပါက္ပန္းေစ်း ေလွ်ာက္ေျပာေနလို႔ မျဖစ္ေသးဘူး။ တစ္ဘက္လူ (သို႔မဟုတ္) တစ္ဘက္အေၾကာင္းအရာ၊ အေျခအေနေတြ ထိခိုက္သြားမလား၊ နစ္နာပ်က္စီးသြားမလား၊ ဒုကၡေရာက္သြားမလား၊ ဂုဏ္သေရ ညႇိဳးႏြမ္းသြားမလား၊ သိကၡာက်သြားမလားစသျဖင့္ ၾကည့္ရပါမယ္။ အသိ ၪာဏ္နဲ႔ ထိန္းသိမ္းဆင္ျခင္ရပါမယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္ဆိုတာ လူ႔အခြင့္အေရးျဖစ္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ မဟုတ္တာ၊ မမႇန္တာေတြ၊ ေလာကအက်ဳိးစီးပြား ဆုတ္ယုတ္ပ်က္စီးေစတာေတြကို ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စကားမႇာ 'သိတတ္တယ္' ဆိုတာရႇိတယ္။ အင္မတန္တာသြားတဲ့စကား ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ေၾကာင့္ တပါးသူ အေႏႇာင့္အယႇက္ျဖစ္မႇာ တပါးသူ ဒုကၡေရာက္မႇာကို သတိထားဆင္ျခင္ရပါတယ္။ ကိုယ့္မႇာ လြတ္လပ္ခြင့္ရႇိတယ္ဆိုၿပီး တစ္ခုခု ျပဳမူေဆာင္ရြက္လိုက္တာ ဘယ္လိုျဖစ္ သြားႏုိင္သလဲ။ ဘယ္လို ဆိုးက်ဳိးသက္ေရာက္ႏုိင္သလဲဆိုတာ သတိထားဆင္ျခင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီမႇာအေရးအႀကီးဆံုးအခ်က္က ဟုတ္သလား၊ မႇန္သလား၊ ေလာက အက်ဳိးစီးပြား ရႇိသလား။ အဲဒါ အေရးအႀကီးဆံုးပါ။ ဟုတ္တယ္၊ မႇန္တယ္၊ လူ႔ေလာက အတြက္ အက်ဳိးရႇိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ မိမိထင္ျမင္ခ်က္၊ မိမိအေတြးအေခၚ အယူအဆကို ဘယ္လို အတားအဆီး အေႏႇာင့္အယႇက္ေတြပဲရႇိရႇိ မလြဲမေသြ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္ဆက္ေျပာရမႇာက လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ တာ၀န္ယူမႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္နဲ႔ ဆင္ျခင္တံုတရားဆိုတာ အစကတည္းက တြဲလ်က္ပါၿပီးသားျဖစ္တယ္။ ဒါကို အထူးတလည္မႇာ ၾကားေနစရာ မလိုဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ျဖစ္တယ္။ ကြၽန္ ေတာ္တုိ႔ စကားအဆံုးမႇာ 'မိေက်ာင္း မင္းေရခင္းျပ' ဆိုတဲ့ စကားရႇိတယ္။ မိေက်ာင္းမင္းေရခင္းျပတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ငါးကို ေရကူးသင္ေပးတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ဒါေတြဟာ လုပ္စရာမလိုတဲ့ အလုပ္ေတြပါပဲ။ ေညာင္ျမစ္ေတြ တူးခြင့္ေပးလိုက္ၿပီ။ ေညာင္ျမစ္ေတြတူးရင္ေတာ့ ပုတ္သင္ဥေတြေပၚေတာ့မႇာပဲလို႔ စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြရႇိတယ္ထင္ပါရဲ႕။ ေနာက္တစ္ခ်က္ အေလးအနက္ ဆက္ေျပာရပါမယ္။ ဘာလဲဆိုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာနဲ႔ အျခားအႏုပညာ   သမားေတြ၊ မီဒီယာေလာကသား၊ သတင္းသမား၊ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြဟာ သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္လံုး ဘယ္တုန္းကမႇ တာ၀န္မဲ့ ေရးသားေဆာင္ရြက္ ခဲ့တာမ်ဳိး မရႇိခဲ့ပါဘူး။ ဘယ္တုန္းကမႇ ဆင္ျခင္တံုတရားမဲ့ ေရးသားေဆာင္ရြက္ခဲ့တာမ်ဳိး မရႇိခဲ့ပါဘူး။ သမိုင္း သက္ေသပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စာေရးဆရာ အႏုပညာသမားေတြ၊ သတင္းဆရာ မီဒီယာသမားေတြဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္ ဒီ 'သစၥာတရား' ကို ဘ၀နဲ႔ရင္းၿပီး ေစာင့္ထိန္းခဲ့တဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ 'သစၥာတရား' ကို ဘ၀နဲ႔ရင္းၿပီး က်င့္သံုး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကတဲ့သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ဘက္မႇာေတာ့ ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္နဲ႔ဆန္႔က်င္ဘက္ ရန္သူအတြက္ လုပ္ကိုင္ေပးေနတယ္။ ရန္သူကို အက်ဳိးျပဳေနတယ္ဆိုရင္ အဲဒီလူကို 'သူ႔လူကိုယ့္ဘက္သား'လို႔ ေခၚတယ္။ စကားပမာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီဘက္မႇာ ရႇိေနတယ္။ ဒါေပမဲ့တကယ္က ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္တစ္ပါတီ အာဏာရႇင္စနစ္တို႔၊ စစ္အာဏာရႇင္စနစ္တို႔အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတယ္။ အက်ဳိးျပဳေနတယ္ဆိုရင္ အဲဒီလူဟာ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အႏၲရာယ္'သူ႔လူကိုယ့္ဘက္သား'ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုလူမ်ဳိးကို ဖယ္ရႇားဆန္႔က်င္ရမယ္  . . . တစ္ခုေတာ့ သတိျပဳဖို႔ ရႇိပါတယ္။ ဒါလည္း သိပ္အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီလိုပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔စကားမႇာ သူ႔လူကိုယ့္ဘက္သားဆိုတာ ရႇိတယ္။ ကိုယ့္ဘက္မႇာေတာ့ ေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ္နဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ရန္သူအတြက္ လုပ္ကိုင္ေပးေနတယ္။ ရန္ သူကို အက်ဳိးျပဳေနတယ္ဆိုရင္ အဲဒီလူကို 'သူ႔လူကိုယ့္ဘက္သား' လို႔ ေခၚတယ္။ စကားပမာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီဘက္မႇာ ရႇိေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ တကယ္က ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ တစ္ပါတီ အာဏာရႇင္စနစ္တို႔၊ စစ္အာဏာရႇင္စနစ္တို႔အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတယ္။ အက်ဳိးျပဳေနတယ္ဆိုရင္ အဲဒီလူဟာ ဒီမိုကေရစီရဲ႕အႏၲရာယ္ 'သူ႔လူကိုယ့္ဘက္သား' ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုလူမ်ဳိးကို ဖယ္ရႇားဆန္႔က်င္ရမယ္။ အေနာက္တိုင္းေ၀ါဟာရက fifth colummist 'ပဥၥမံတပ္သား'လို႔ ေခၚတယ္။ အခုလည္း ဒီ ေန႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔အဲဒီလို ဒီမိုကေရစီဘက္သား ေယာင္ေဆာင္ၿပီး ဒီမိုကေရစီကို ဆန္႔က်င္ေနတဲ့သူေတြကို သိပ္သတိထား ဖယ္ရႇားရပါလိမ့္မယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီဘက္သားေတြ သိပ္တန္ဖိုးထားတဲ့ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ျပသခြင့္  freedom of expression ကို ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေအာင္ အိုးမည္းသုတ္မယ့္သူေတြ ရႇိလာႏိုင္ပါတယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ရၿပီဆိုၿပီး ထင္ရာျမင္ရာေတြေရးတာတို႔ လူပုဂၢိဳလ္အရ သိကၡာက်ေအာင္ အပုပ္ခ်တာတို႔၊ မဟုတ္မမႇန္ လုပ္ၾကံ ေရးသားတာတို႔ ေပၚလာႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီ 'သူ႔လူကိုယ့္ဘက္သား' 'ပဥၥမံတပ္သား' အတြင္းအႏၲရာယ္ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ သတိရႇိရႇိ ကာကြယ္ၾကဖို႔ လုိပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ႏႇစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ႐ုန္းကန္ေပးဆပ္ၿပီးမႇ ရထားတဲ့ 'စာေပလြတ္လပ္ခြင့္၊ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္' ေတြ သ႐ုပ္ပ်က္ေအာင္ အုိးမည္းသုတ္မယ့္ ဒီမိုကေရစီဆန္႔က်င္သူေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ ဖယ္ရႇားဖို႔ အခုကတည္းက အစီအမံေတြ လုပ္ထားရပါမယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အရင္းအႏႇီးမ်ားစြာ ေပးဆပ္ၿပီးမႇ ရယူထားတဲ့ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္၊ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို အဲဒီလိုေအာက္တန္းက်တဲ့လူေတြေၾကာင့္ အပ်က္မခံႏိုင္ပါဘူး။ ဒါကို သတိၾကပ္ၾကပ္ထားဖို႔ လိုပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စကားစဥ္ကို ျပန္ခ်ဳပ္ပါရေစ။ အရင္းအႏႇီးမ်ားစြာ ေပးဆပ္ၿပီးမႇရလာခဲ့တဲ့ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္၊ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ကို က်င့္သံုးေဆာင္ရြက္တဲ့အခါမႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္ကလည္း 'စံ' သတ္မႇတ္ခ်က္ေတြ ထားရႇိဖို႔ လိုလိမ့္မယ္ ထင္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာေတြေရးမလဲ၊ ဘာေတြ ဖန္တီးမလဲ၊ ဘာေတြ ထုတ္ေဖာ္ျပသမလဲ၊ သိပ္က်ယ္ျပန္႔ ေလးနက္ပါတယ္။ ဒီမႇာလိုရင္းကို ခ်ဳပ္ၿပီးေတာ့ပဲ ေျပာႏုိင္ပါလိမ့္မယ္။ ၀ိုင္း၀န္းျပင္ဆင္ျဖည့္ဆည္းေပးၾကပါလို႔လည္း ေတာင္းပန္ခဲ့ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စာေပအႏုပညာသမားေတြနဲ႔ မီဒီယာသမားေတြ ဦးထိပ္ထားရမယ့္ 'စံ' က မႇန္တာေတြပါပဲ။ ခံ့ခံ့ညားညား ေျပာရရင္'အမႇန္တရား' ေပါ့။ ဒီမႇာလည္း ျပႆနာေတြ ရႇိလာႏိုင္ပါတယ္။ အမႇန္တရားဆိုတာ ဘာလဲ။ လူ႔သမိုင္းမႇာ အေတြး  အေခၚ ေခတ္ဦး၊ ပေလတို Plato တို႔ေလာက္ကတည္းက ေျပာလာခဲ့ၾကတာ။ အခု သတ္မႇတ္လို႔ ၿပီးပါဦးမလား။ ကြၽန္ေတာ့္သေဘာေျပာရရင္ (ကြၽန္ေတာ့္သေဘာပါ) 'မႇန္တယ္ဆိုတာ ျပည္သူလူထု အမ်ားစုႀကီး အက်ဳိးစီးပြားရႇိသလား၊ စိတ္ခ်မ္းသာ ကိုယ္ခ်မ္းသာ ရႇိသလား' အဲဒီအခ်က္နဲ႔ တိုင္းတာခ်ိန္ထိုးရမႇာပဲ။ ျပည္သူလူထု အမ်ားစုႀကီး စိတ္ခ်မ္းသာ ကိုယ္ခ်မ္းသာရႇိရင္ အက်ဳိးစီးပြားျဖစ္ထြန္းရင္း အဲဒီအေၾကာင္းအရာဟာ (မႇန္)တယ္။ အဲဒီ'စံ'ကို ဦးထိပ္ထားၿပီး ကြၽန္ေတာ္တို႔ အႏုပညာသမား ေတြ၊ မီဒီယာသမားေတြဟာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ျပသၾကရမႇာ ျဖစ္တယ္လို႔ ထင္ျမင္မိပါေၾကာင္း။ EMG