စာနာနားလည္ျခင္းမ်ားႏွင့္ ေႏြးေထြးေသာ ကမ္းလက္မ်ားဆီသို႔



“ကြၽန္ေတာ္တို႔မိသားစု က သားေလးေမြးဖြားၿပီးတဲ႔ အခ်ိန္ကစၿပီး  သူ႔အသက္ႏွစ္ႏွစ္ခြဲမတိုင္မီ အခ်ိန္ထိ အရမ္းေပ်ာ္ရႊင္ ခ်မ္းေျမ့ခဲ့ရပါတယ္။ သားေလး အသက္ႏွစ္ႏွစ္ခြဲေက်ာ္တဲ့ အခ်ိန္မွာေတာ့ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ ကံၾကမၼာ ဆိုးေတြနဲ႕ေတြ႕ၾကံဳခဲ႔ရပါတယ္။ သားေလးက ငယ္ငယ္ေလးတည္းက အိမ္ မွာ ႀကိဳးပုခက္ စီးေနရတာကို အရမ္း ႏွစ္သက္သလို အျမဲတမ္းလည္း စီးေနတတ္ပါတယ္။ စီးေနရင္းကလည္း တီဗီကေနလာတဲ႔ သူႏွစ္သက္တဲ့ သီခ်င္းေတြကို လိုက္ဆိုေနေလ့ ရွိတတ္ပါတယ္။ တစ္ေန႔မွာ ပုခက္စီးရင္း ေခ်ာ္ၿပီးျပဳတ္က် သြားတယ္။ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္းေတာ့ ေျခေထာက္နာသြားၿပီး ေထာ့နဲ႔ေထာ့နဲ႕နဲ႕လမ္းေလွ်ာက္ ေသးေပမယ့္ ေနာက္ရက္ေတြကစၿပီး လံုး၀ လမ္းမေလွ်ာက္ေတာ့ဘူး။ ႏွစ္ပတ္ ေက်ာ္တဲ့အထိ လမ္းမေလွ်ာက္ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ေတြလည္း ပထမဆံုး အ႐ိုးေဆး႐ံုကိုသြားျပၿပီး ဓာတ္မွန္႐ိုက္ၿပီး လိုအပ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို စစ္ေဆးခဲ့ေပမယ့္ ဘာေရာဂါ မွမေတြ႕ဘူးလို႔ ဆရာ၀န္ႀကီးက ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ CT Scan  ေတြ႐ိုက္ ၾကည့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘာေရာဂါ မွမေတြ႕ပါဘူး။ ေနာက္ဆံုးဆရာ၀န္ႀကီးေတြရဲ႕ လမ္းညႊန္ခ်က္အရ ရန္ကုန္ကေလးေဆး႐ံုႀကီးက ေဒါက္တာ ေက်ာ္လင္း M.B.B.S(YGN), MR CPCH(UK), Consultant Child Neurologist (Yangon Children Hospital)  နဲ႕ သြားေရာက္ေတြ႕ဆံု ခဲ့ပါတယ္။ ဆရာ၀န္ႀကီးက သားေလးရဲ႕အေျခအေန၊ အေနအထိုင္ အျပဳအမူေတြကို ေမးျမန္းျခံဳငံုသံုးသပ္ၿပီး ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ ''Autism Possible" လို႔ ေဆးမွတ္တမ္းစာအုပ္မွာ ေရးလိုက္ၿပီး သားေလးကို ေအာ္တစ္ဇင္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အထူးသင္ၾကားေရး ေက်ာင္းထားဖို႔ ေျပာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မိဘေတြအေနနဲ႔ ေအာ္တစ္ဇင္ဆိုတာကို ေသေသခ်ာခ်ာ နားမလည္တဲ႔အတြက္ ဆရာ၀န္ႀကီး ရွင္းျပခဲ့လို႔သိရွိၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ သားေလး ေအာ္တစ္ဇင္ ျဖစ္ေနတယ္ ဆိုတာကိုလည္း လက္မခံႏိုင္ခဲ့ပါဘူး”ဟု တစ္ဦးတည္းေသာ သားေလး ေအာ္တစ္ဇင္ျဖစ္ေနမႈအေပၚ ဖခင္တစ္ဦး ကေၾကကြဲဆို႔နင့္စြာ ေျပာျပခဲ့သည္။ ေအာ္တစ္ဇင္ဆိုသည္မွာ  .  .  . ေအာ္တစ္ဇင္ဆိုသည့္ ေ၀ါဟာရသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ရင္းႏွီးကြၽမ္း၀င္မႈ နည္းပါးေနေသးသည့္ ေ၀ါဟာရတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ကမၻာတစ္၀န္း၌လည္း ေယဘုယ်အားျဖင့္ ‘လူတစ္ဦး၏ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုးတြင္ ဖြံ႔ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ ညီမွ်ေနမႈမရွိျခင္းကိုဆို လိုျခင္းျဖစ္သည္’ဟု အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားၿပီး ျဖစ္ပြားရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေနၾကေသာ္လည္း ယေန႔အခ်ိန္ အထိ မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ျခင္းဆိုသည္ကို တိက်ခိုင္မာသည့္ သက္ေသ အေထာက္အထား မျပႏုိင္ ေသးေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ ေအာ္တစ္ဇင္လကၡဏာမ်ား အေနျဖင့္ ပံုမွန္သင္ၾကားမႈစနစ္ကို လက္မခံျခင္း၊ မထီမဲ့ျမင္ျပဳသကဲ့သို႔ ေနတတ္ျခင္း၊ မေၾကာက္တတ္ျခင္း၊ အေၾကာင္းမဲ့ငို၊ ရယ္ေနျခင္း၊ နာက်င္မႈ ခံစားသိရွိမႈမရွိျခင္း၊ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ ကစားနည္းကို ကစားျခင္း၊ အထိအေတြ႕ကိုပံုမွန္ မဟုတ္ဘဲ တံု႔ျပန္ျခင္း၊ မ်က္လံုးခ်င္း ဆံု၍မၾကည့္ျခင္း၊ လိုအပ္မႈကို အမူအရာျဖင့္သာျပသျခင္း၊ ပစၥည္းမ်ား အေပၚအစြဲႀကီးျခင္း၊ သံေယာင္လိုက္ျခင္း၊ နားမၾကားသကဲ့သို႔ ေနထိုင္ျခင္း၊ အေၾကာင္းရင္းမရွိဘဲ ျပင္းထန္စြာ ငိုယိုေပါက္ကြဲျခင္း၊  ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ခက္ခဲျခင္း၊ အျပဳအမူတစ္ခုကို ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ အလြန္အမင္း ၿငိမ္ေနျခင္း(သို႔မဟုတ္) အလြန္အမင္း လႈပ္ရွားျခင္း စသည့္လကၡဏာအမ်ားစု ကို ေအာ္တစ္ဇင္မ်ားတြင္ ေတြ႕ရွိႏိုင္ၿပီး ကေလးအသက္သံုးႏွစ္အတြင္း၌ အဆိုပါလကၡဏာ အမ်ားစု ေပၚေပါက္ လာေလ့ရွိေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ ကေလးအသက္ သံုးလအရြယ္တြင္ ေခ်ာ့ျမဴျခင္းကို မတံု႔ျပန္လွ်င္၊ လႈပ္ရွားေနေသာ အရာ၀တၴဳမ်ားကို လိုက္မၾကည့္လွ်င္၊အသက္(၇)လ (၈)လအရြယ္တြင္ အသံထြက္မရယ္လွ်င္၊ စကားလံုးတို၀ါက်မ်ား မေျပာႏုိင္ လွ်င္္၊ မည္သည့္ အသက္အရြယ္တြင္ မဆို တတ္ကြၽမ္းၿပီးသားကြၽမ္းက်င္မႈမ်ား ေလ်ာ့သြားလွ်င္(သို႔မဟုတ္) ေပ်ာက္သြားလွ်င္ ေအာ္တစ္ဇင္အေၾကာင္း နားလည္တတ္ကြၽမ္းသူမ်ား ႏွင့္ျပသ၍ စစ္ေဆးမႈကိုခံယူသင့္ၿပီး ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးမႈမ်ားကို စတင္ ခံယူသင့္ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ေအာ္တစ္ဇင္ ႏွင့္  ပတ္သက္၍ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း အေျခအေနႏွင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ ရရွိႏုိင္မႈမွာ နည္းပါးေနေသးေသာ္လည္း၂၀၀၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း၌ ေအာ္တစ္ဇင္လကၡာ ရွိသူကေလးဦးေရ တစ္ျဖည္းျဖည္း ပိုမိုမ်ားျပားလာခဲ့ေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ ကမၻာအရပ္ရပ္၌ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ သုေတသန ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ကေလး(၈၀)ႏွင့္(၁၁၀)တြင္ ေအာ္တစ္ဇင္ ကေလးတစ္ဦး ပါ၀င္ေနေၾကာင္း၊ ကမၻာ့လူဦးေရစုစုေပါင္း၏ တစ္ရာခိုင္ႏႈန္းရွိကာ အေရအတြက္အားျဖင့္ သန္း (၇၀) ရွိၿပီး ကမၻာတစ္၀န္းလံုးတြင္ ေအာ္တစ္ဇင္ဦးေရ တစ္ျဖည္းျဖည္း မ်ားျပားလာေနေၾကာင္း အေမရိကန္ႏုိင္ငံရွိ Autism Speaks အသင္းႀကီး ၏ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္လည္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကယ္လီဖိုးနီးယား တကၠသိုလ္ Autism Centre of Excellence ဌာနမွ သုေတသနျပဳ ခ်က္မ်ားအရ ေအာ္တစ္ဇင္ျဖစ္ရျခင္း ႏွင့္ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ပံုမမွန္ျဖစ္ေနျခင္းမွာ ဆက္စပ္ေနၿပီး ေအာ္တစ္ဇင္မ်ား၏ ဦးေႏွာက္တြင္ လူမႈဆက္ဆံ ေရး၊ ဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ အသိဥာဏ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈတို႔ႏွင့္ အဓိကဆက္စပ္ေနသည့္ ဦးေႏွာက္ဆဲလ္ဖြံ႔ၿဖိဳးႀကီးထြားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္သည့္စနစ္တြင္ ခ်ဳိ႕ယြင္းမႈ မ်ားရွိေနျခင္းေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္၏ အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ ပံုမွန္ထက္ လ်င္ျမန္မႈပိုမိုေနၿပီး အခ်ဳိ႕ေနရာမ်ားတြင္ ေႏွးေကြးနည္းပါးေနသည္ကို ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း၊ ယင္းကဲ့သို႔ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ပံုမွန္မျဖစ္ျခင္း ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ကို ရွာေဖြ ေတြ႕ရွိပါက ေအာ္တစ္ဇင္ျဖစ္ရျခင္း အေၾကာင္းအရင္းကို တိတိက်က်သိရွိရန္ ပိုမိုနီးစပ္လာမည္ျဖစ္ၿပီး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏုိင္မည့္ နည္းလမ္းမ်ားကိုလည္း မၾကာမီရွာေဖြေတြ႕ရွိ ႏိုင္မည္ဟု ၎ကေဖာ္ျပထားပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ေအာ္တစ္ဇင္ ကေလးမ်ားအား လက္ခံေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးေသာ အထူးသင္ၾကားေရး ေက်ာင္း(၈)ေက်ာင္းသာ ရွိေသးၿပီး  ေအာ္တစ္ဇင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ လက္ေတြ႔နည္းပညာမ်ား၊ သင္ေထာက္ကူပစည္းမ်ား အားနည္းေနေသး ျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အသက္(၁၂)ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားအတြက္ အေထာက္အကူ ျပဳႏိုင္ေသးေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ နည္းပညာမ်ား ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေသာ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားကဲ့သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္း အရြယ္ေရာက္ သူမ်ားအတြက္ ၎တို႔၏ဘ၀တြင္ အမွီခိုကင္းစြာ ရပ္တည္ေနထိုင္ႏိုင္ေရး၊ အသက္ေမြး၀မ္ေက်ာင္း ပညာရပ္ျဖင့္ဘ၀တြင္ ရပ္တည္ႏိုင္ေရး၊ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ပုဂလိကလုပ္ငန္းခြင္မ်ားတြင္  ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ေရး တို႔အတြက္ သင္ၾကားေပးႏိုင္မည့္ ေအာ္တစ္ဇင္မ်ားအတြက္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ဆိုင္ရာသင္တန္းေက်ာင္းမ်ား ေပၚေပါက္လာႏိုင္ေရး တို႔အတြက္လည္း မိဘမ်ား ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားလ်က္ ရွိေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ဒီဇင္ဘာလ(၁၇) ရက္ေန႔တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢဖြဲ႔၏ ကုလသမဂၢ အေထြေထြညီလာခံ၌ ႏွစ္စဥ္ ဧၿပီလ(၂)ရက္ေန႔ကို ကမၻာ့ေအာ္တစ္ဇင္ အထိမ္းအမွတ္ေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ရန္ အတည္ျပဳဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ အာဆီယံႏုိင္ငံမ်ားတြင္လည္း ေအာ္တစ္ဇင္အသင္းမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္ ASEAN Autism Network (AAN) ကုိ၂၀၁၀ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ  (၁၅)ရက္ေန႔တြင္ စတင္ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္လည္းျမန္မာႏုိင္ငံ ေအာ္တစ္ဇင္အသင္း(ျဖစ္ေျမာက္ေရး ေကာ္မတီ)ကိုလည္းဖြဲ႔စည္းခဲ့ၿပီး ဖြဲ႔ စည္းပံု အေျခခံစည္းမ်ဥ္းမ်ားကို  အၿပီးသတ္ ေရးဆြဲအတည္ျပဳခဲ့ၿပီး ေအာ္တစ္ဇင္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ အမူအက်င့္မ်ား၊ လမ္းညႊန္ခ်က္မ်ားကို သိရွိႏိုင္ေရး၊ ေဖးမကူညီေဆာင္ရြက္ ေပးႏိုင္ေရးတို႔အတြက္လည္း ဧၿပီလကုန္ပိုင္းမွစတင္ကာ ေအာ္တစ္ဇင္ အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာမ်ား သီးသန္႔ေလ့လာႏိုင္မည့္ စာၾကည့္တိုက္ ကိုလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံေအာ္တစ္ဇင္ အသင္း(ျဖစ္ေျမာက္ေရး ေကာ္မတီ) ႐ံုးတည္ရွိရာ တိုက္အမွတ္(၃၅)၊(၅)လႊာ၊ အခန္း(၅၀၁)၊ဖ်ာပံုလမ္း၊ စမ္းေခ်ာင္း ၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး၌ ဖြင့္လွစ္ထားရွိၿပီး အခမဲ့ဖတ္ရႈႏိုင္ရန္ စီစဥ္ထားရွိ ေပးထားေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ေအာ္တစ္ဇင္အသင္း (ျဖစ္ေျမာက္ေရးေကာ္မတီ) အတြင္းေရးမွဴး ဦးေနထြန္းက ဆိုပါသည္။ ထို႔အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လာမည့္ႏွစ္မွစတင္၍ ကမၻာ့ေအာ္တစ္ဇင္မ်ားေန႔ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားကို ႏုိင္ငံအဆင့္ က်င္းပေဆာင္ရြက္သြားရန္ စီစဥ္ထားေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ ေအာ္တစ္ဇင္မ်ားအတြက္ ႏွိမ့္ခ်ဆက္ဆံမႈမ်ား၊ လွ်စ္လွ်ဴရႈမႈ မျပဳလုပ္ၾကပဲ စာနာနားလည္မႈမ်ား၊ ေႏြးေထြးၾကင္နာမႈမ်ားႏွင့္ ေဖးမကူညီမႈမ်ားျဖင့္ မွီခိုမႈကင္းစြာ ရပ္တည္ႏိုင္ၾကေစေရး တို႔အတြက္ ဖန္တီးေပးႏိုင္မႈမ်ားသာ မ်ားစြာအေရးပါလွေၾကာင္း သိရွိရပါသည္။ EMG