သည့္ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမေပၚတြင္စပ်စ္ပင္မ်ားကို ခပ္စိပ္စိပ္တန္းထိုး၍စုိက္ပ်ဳိးထားသည္။ အျပာေရာင္၀တ္စံုမ်ားႏွင့္ အလုပ္သမား မ်ားက စပ်စ္ပင္မ်ားကိုျပဳျပင္ေနၿပီး အပင္မ်ားတြင္ ပိုးက်သည့္ လကၡဏာရွိ၊မရွိ ၾကည့္႐ႈစစ္ေဆးေနၾကသည္။ ထိုအခ်ိန္မွာပင္ အခ်ဳိ႕အလုပ္ သမားမ်ားက ေလးခြမ်ားကိုင္၍ ဆာေလာင္ေနေသာ ငွက္မ်ားကို ေမာင္းထုတ္ေနသည္။
ဤကဲ့သို႔ေသာ ျမင္ကြင္းမ်ဳိး မွာအီသီယိုးပီးယားႏုိင္ငံထက္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံေဘာ္ဒိုးေဒသ(သို႔မဟုတ္) အေမရိကန္ႏိုင္ငံ နာပီခ်ဳိင့္၀ွမ္း ေဒသႏွင့္ ပို၍ ဆက္စပ္ပါသည္။ အီသီယိုပီးယားႏုိင္ငံဟု ဆိုလုိက္ လွ်င္ အစာေရစာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈ၊ ဆင္းရဲမဲြေတမႈႏွင့္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ျခယ္မႈမ်ားသာ စိတ္ထဲေပၚလာပါသည္။ စပ်စ္ၿခံအား ျပင္သစ္၀ိုင္ ကုမၸဏီ Castel ကပိုင္ဆိုင္ပါ သည္။
ယခုႏွစ္တြင္ Castel ကုမၸဏီက အီသီယိုပီးယားႏိုင္ငံတြင္ ထုတ္လုပ္သည့္ ၀ိုင္ပုလင္းေပါင္း ၇၅၀၀၀၀ ထဲမွ ထက္၀က္ကို ႏုိင္ငံ ျခားသို႔တင္ပို႔ရန္ စီစဥ္ထားရာ Castel သည္ႏုိင္ငံ၏ ပထမဦးဆံုး ၀ိုင္အဓိက တင္ပို႔သည့္ ကုမၸဏီျဖစ္လာမည္ ျဖစ္သည္။
၀ိုင္လုပ္ငန္းမွာ အီသီယိုပီး ယားႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးအား ပိုမို ေတာင့္တင္းခုိင္မာလာေစသည့္ ေနာက္ဆံုးေပၚထြက္လာေသာ လုပ္ငန္းတစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ အာဖရိက စီးပြားေရးအလားအလာ အစီရင္ခံစာကလည္း အီသီယို ပီးယားမွာ အာဖရိကတိုက္တြင္ အလ်င္ျမန္ဆံုး စီးပြားေရးတိုးတက္ေသာႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံဟုေဖာ္ျပသည္။
ခ်ည္မွ်င္ႏွင့္ အထည္အလိပ္၊ သား ေရလုပ္ငန္းမွသည္ ေကာ္ဖီထုတ္ လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကိုပါ တိုးခ်ဲ႕ လုပ္ကိုင္လာခဲ့ေသာ စီးပြားေရး ေၾကာင့္ ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈႈ ျဖစ္ ေပၚလာၿပီး ႏိုင္ငံအား အာဖရိက စီးပြားေရးအင္အားႀကီးႏုိင္ငံ အျဖစ္ေျပာင္းလဲလာေစသည္။
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သဘာ၀အရင္းအျမစ္ေတြကို အမွန္တကယ္ အဖုိးတန္လာေအာင္ လုပ္ႏိုင္လာ တာဒါပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ပါပဲ”ဟုမစၥတာအဒစ္အလီမာရီဟူးက ဆိုပါသည္။ မစၥတာအဒစ္မွာ တန္ ဖိုးျမင့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ား တင္ပို႔ႏိုင္ ေရးအေမရိကန္အကူအညီအဖဲြ႕ USAID ေထာက္ပံ့ေငြျဖင့္ လုပ္ ေဆာင္သည့္ စီမံကိန္းမ်ား အရာ ရွိေဟာင္းတစ္ဦးျဖစ္သည္။ “ဒီလုိ လုပ္ႏုိင္တာဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔စၿပီး လမ္းေဖာက္ခဲ့လုိ႔ျဖစ္ပါတယ္”ဟု၎က ဆိုသည္။
စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား ထြန္း ကားလာေသာ အေထာက္အထားမ်ားမွာ လ်စ္လ်ဴ႐ႈရန္ ခက္ခဲပါသည္။ အထည္အလိပ္ႏွင့္ သားေရထုတ္လုပ္ေသာ စက္႐ုံမ်ား ႏိုင္ငံအႏွံ႔အျပား ေပၚထြက္လာခဲ့ ၿပီးၿမိဳ႕ေတာ္မွ ၿမိဳ႕ျပင္သို႔ ထြက္ရာ လမ္းေဘး၀ဲယာတစ္ေလွ်ာက္တြင္ ႏိုင္ငံျခားသို႔ တင္ပို႔ရန္ ရည္ရြယ္စုိက္ပ်ဳိးထားေသာ ႏွင္းဆီၿခံမ်ား၊ စေတာ္ဘယ္ရီ ခင္းမ်ားကို မ်က္စိ တစ္ဆံုးျမင္ေတြ႕ႏုိင္သည္။ ကုန္ သြယ္ေရးျပပဲြေၾကာ္ျငာ ဆိုင္းဘုတ္ မ်ားမွာလည္း ပို၍ဆဲြေဆာင္မႈရွိလာေနသည္။ ကိန္းဂဏန္းအခ်က္အလက္မ်ားက မလိမ္ညာပါ။ စက္မႈလုပ္ငန္း၀န္ႀကီးဌာန၏ အ ဆိုအရ လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္ႏွစ္အ တြင္းအီသီယိုပီးယားႏုိင္ငံ၏ အ ထည္အလိပ္ႏွင့္ သားေရတင္ပို႔မႈ ၅၀ ရာခုိင္ႏႈန္း တိုးလာခဲ့သည္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ အီသီယို ပီးယားႏုိင္ငံ၏ ဖံြ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ ၁၁ ဒသမ ၄ ရာခုိင္ႏႈန္းရရွိသည္ဟု ပင္ဆိုသည္။ (ႏိုင္ငံတကာ ေငြ ေၾကးရန္ပံုေငြအဖဲြ႕ကမူ ၇ ဒသမ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္းဟုေျပာသည္) ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ ၀င္ေငြအလယ္အလတ္ အဆင့္ရွိေသာ ႏုိင္ငံျဖစ္လာေရး အစုိးရက ဦးေဆာင္ႀကိဳးပမ္းေန သည့္ မဟာဗ်ဴဟာရည္မွန္းခ်က္ ေၾကာင့္လည္း ႏုိင္ငံ့စီးပြားေရးဤ မွ်တိုးတက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံျခားသုိ႔ကုန္ပစၥည္းတင္ပို႔မႈအားေကာင္းခုိင္မာလာေရးမွာ လည္း ယင္းမဟာဗ်ဴဟာ၏ အစိတ္ အပိုင္းတစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး အထူးသျဖင့္ အီသီယိုပီးယား ႏုိင္ငံ၏ အဓိကေစ်းကြက္မ်ား ျဖစ္ေသာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း၊ ဥေရာပႏွင့္ အေမရိကသုိ႔ တန္ဖိုးျမင့္ပစၥည္း မ်ားပိုမိုတင္ပို႔ႏိုင္ေရး ျဖစ္သည္။ ၎ရည္မွန္းခ်က္က ႏုိင္ငံျခား ေငြ မ်ားကိုဆဲြေဆာင္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး အလုပ္အကိုင္မ်ားလည္း ဖန္တီးေပးႏုိင္ လာသည္။ ႏုိင္ငံ၏ အေျခခံအ ေဆာက္အအုံမ်ား၌ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကိုလည္း အစုိးရက အားေပး သည္။
“ဒါဟာ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ အက်ဳိးဆက္ပါပဲ။ တန္ဖိုးျမႇင့္တင္ တာကေန အရင္းအႏွီး ျဖစ္ေပၚလာၿပီးအရင္းအႏွီးေၾကာင့္ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈျဖစ္ထြန္းလာပါတယ္”ဟု စက္မႈ လုပ္ငန္းျပည္ေထာင္စု၀န္ ႀကီး တီဒက္စီေဟလီက ဆိုသည္။ အရည္အေသြးေကာင္းေသာ ကုန္ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရန္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ဆဲြေဆာင္ႏုိင္ေရး အတြက္လည္း အစုိးရက မက္လံုး မ်ားေပးထားသည္။ ယင္းတြင္ ငါး ႏွစ္တာအခြန္ ကင္းလြတ္ခြင့္၊ အ ေကာက္ခြန္အတြက္ အထူးအခြင့္ အေရးမ်ားႏွင့္ ၇၀/၃၀ အစီအ စဥ္လည္း ပါ၀င္သည္။ ၇၀/၃၀ အစီအစဥ္ဆိုသည္ မွာ ကုန္ပစၥည္းထုတ္လုပ္၍ ႏုိင္ငံ ျခားတင္ပို႔မည့္ ကုမၸဏီမ်ားအ တြက္ အစုိးရက ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအထိ ကနဦး ေခ်းေငြထုတ္ေပးျခင္းျဖစ္သည္။ ယင္းဆဲြေဆာင္မႈမ်ား ႏွင့္ အီသီယိုပီးယားႏုိင္ငံရွိ ေစ်းႏႈန္းခ်ဳိသာေသာ လုပ္သားထု ေပါင္းစပ္လုိက္ေသာအခါ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို တိုးတက္လာေစခဲ့ၿပီး၂၀၀၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ႏိုင္ငံ၏ ကုန္ပစၥည္းတင္ပို႔မႈကို ႏွစ္စဥ္ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္းတိုးတက္လာေစခဲ့သည္။
“ဆယ္ႏွစ္အတြင္းမွာ ႏုိင္ငံ ျခားတင္ပို႔မႈမွန္မွန္ႀကီးတိုးတက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ ဒီႏုိင္ငံအတြက္ ေတာက္ပတဲ့ အနာဂတ္တစ္ခုပါ ပဲ”ဟုစက္မႈလုပ္ငန္း၀န္ႀကီးတီဒက္စီက ဆိုပါသည္။ သို႔ေသာ္ အားလံုးေတာက္ပ ေနသည္ေတာ့မဟုတ္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူမ်ားက စိတ္မခ်ရေသာ ဆက္ သြယ္ေရးလုပ္ငန္း ျပတ္ေတာင္း ျပတ္ေတာင္းျဖစ္တတ္ သည့္ လွ်ပ္ စစ္ဓာတ္အားႏွင့္ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး မလံုေလာက္မႈအေၾကာင္းမ်ားကို ၿငီးတြားၾကသည္။ ထို႔အျပင္ အာဏာျပတတ္ေသာ ဗ်ဴ႐ိုကေရစီႏွင့္ အစုိးရ၏ ၾကား၀င္ကိုင္တြယ္မႈမ်ားမွာလည္း အားေလ်ာ့စရာေကာင္းသည္။ ကုန္း တြင္းပိတ္ႏိုင္ငံေနျဖင့္လည္း အီသီယိုပီးယားတြင္ ဆိပ္ကမ္းမရွိေပ။
အီသီယုိပီးယားႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရးမွာ ကင္ညာႏွင့္ႏုိင္ဂ်ီးရီးယားႏိုင္ငံမ်ား၏ အဆင့္အထိ မေရာက္ရွိေသးေသာ္လည္း ဖံြ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ၏ အသီးအပြင့္မ်ားကို ထင္ထင္ ရွားရွားျမင္ေတြ႕ေနရ သည္။ အလုပ္အကိုင္ ဖန္တီးႏုိင္မႈ၊ ပညာေရးရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ အေျခခံအေဆာက္အအုံ လုပ္ငန္းမ်ား၌ အစုိးရ၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္တစ္ဦး ခ်င္း ၀င္ေငြတိုးတက္လာမႈမ်ားမွာ ပို႔ကုန္စီးပြားေရး လုပ္ ငန္းတစ္ဟုန္ထိုးဖံြ႕ၿဖိဳးလာျခင္း၏ ရလဒ္မ်ားဟု မစၥတာတီဒက္စီက ဆိုပါသည္။
သို႔ေသာ္ စီးပြားေရး ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ကုန္က်စရိတ္ မ်ားလည္းရွိပါသည္။ ေျမဧက အေျမာက္အျမားကို ႏိုင္ငံျခားကုမၸဏီမ်ားကို လဲႊေျပာင္းေပးခဲ့ျခင္းအတြက္ လူအမ်ားအျပား ၎တို႔၏ မူလေနရာမ်ားမွ ေရႊ႕ေျပာင္းရမႈမ်ားႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပ်က္စီးမႈမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ အစုိးရကမူ လူမ်ားအား အတင္းအက်ပ္ေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းမ်ား ရွိသည္ဆိုျခင္း ကိုျငင္းဆိုၿပီး ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္လုပ္ကိုင္ျခင္းႏွင့္ စက္႐ုံမ်ားေပၚထြက္လာျခင္းမွေန၍ ႏုိင္ငံသား မ်ားသာ အက်ဳိးေက်းဇူးခံစားရမည္ဟု အခိုင္အမာေျပာဆိုပါသည္။
—Ref: Ethiopia moves to diversify exports
7 Days News Journal
No comments:
Post a Comment