ပြဲမလန္႔ခင္ ႀကိဳရက္ေနတဲ့ ဖ်ာတစ္ခ်ပ္အေၾကာင္း( ေဇ၀င္းေနာင္)

တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြလည္း အမ်ားအျပားရႇိေန၊ တပ္မေတာ္ အင္အားစုကလည္း ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္မႇာ ရႇိေနသလို တုိင္းျပည္ကလည္း အခုမႇ ဖြံ႔ၿဖိဳးဖို႔ အားယူေနတုန္းကာလမႇာ ညႇိညႇိႏႈိင္းႏိႈင္းနဲ႔ ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ေနၾကရတာပါ။ ဒီအခ်ိန္မႇာ ပြဲမလန္႔ခင္ ဖ်ာထိုင္ရက္ၿပီး ေစာင့္ေနၾကသူေတြကတစ္ေမႇာင့္ လုပ္ေနျပန္ရင္ေတာ့ ခက္ေတာ့ ခက္ရေခ်ေသးရဲ႕ . . .

ဓာတ္ပုံ-ကိုေနာ္(ပုဂံ) အေျပာင္းအလဲေတြကလည္းမ်ား၊ အျငင္းပြားစရာေတြကလည္းေပါ၊ ေျဖရႇင္းစရာေတြကလည္း အနမတဂၢရႇိေနတဲ့ ျမန္မာျပည္ႀကီးမႇာ ဒီမိုး၊ ဒီေရ၊ ဒီလူေတြနဲ႔ေတာ့ ေျပာမကုန္၊ ေရးမကုန္ႏုိင္ေအာင္ကို အ႐ႈပ္အေထြးေတြက မ်ားလြန္းလႇပါတယ္။ ဒီေလာက္ ရႇင္းစရာမ်ားတဲ့ အေျခအေနမ်ဳိးမႇာ ေနာက္ထပ္ အျငင္းပြားစရာကိစၥေတြကို သယ္လာဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကသူေတြကလည္း ရႇိေနပါေသးတယ္။ ၂၀၁၀ နဲ႔ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတို႔မႇာ အေရးမလႇခဲ့ၾကသူမ်ား တင္လာတဲ့အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ PR(Propotional Representation) ဆိုတာပါ။ သေဘာတရားအရေတာ့ ဟုတ္သလုိလုိရႇိေပမဲ့ သေဘာ႐ိုး မ႐ိုး ဆိုတာရယ္၊ ဒီစနစ္ကို တင္သြင္းတဲ့ ေရႊစြန္ညိဳႀကီးေတြက ဘာကိုလုိလုိ႔ ၀ဲတယ္ဆိုတာရယ္ကေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာေကာင္းေနလို႔ ဒီကိစၥကို ေျပာဖို႔ ျဖစ္လာတာပါ။ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို မဲအမ်ားဆံုးရသူအႏုိင္(First PastThe Post-FPTP  (တခ်ဳိ႕က Winner Take All လို႔လည္း ေခၚၾကပါတယ္) စနစ္နဲ႔ အခ်ဳိးက်ကိုယ္စားျပဳ (Propotional Representation-PR) စနစ္ဆိုၿပီး အဓိက ပံုစံႏႇစ္မ်ဳိး ခြဲႏုိင္ပါတယ္။ မဲ အမ်ားဆံုးရသူ အႏုိင္ဆိုတာကေတာ့ ရႇင္းလင္းသလိုဒီမႇာက အေတြ႔အၾကံဳ ရႇိၾကၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ ဆိုတာကေတာ့ အလြယ္ဆံုးေျပာရရင္ ပါတီကိုအေျချပဳၿပီး ပါတီတစ္ခုခ်င္းအလုိက္ ရတဲ့မဲရာခိုင္ႏႈန္းအရ အမတ္ေနရာကို အခ်ဳိးက် ခြဲေ၀ေပးတဲ့စနစ္ပါ။ လိုလားသူေတြကေတာ့ ဒီစနစ္ဟာ လူထုရဲ႕ မဲေတြကို အလဟႆ မျဖစ္ေစဘဲ ကိုယ္စားျပဳဒီမိုကေရစီ (Repesentative Democracy) ကို ပိုမိုပီျပင္ေစတယ္ ဆုိၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အားနည္းခ်က္ေတြလည္း ရႇိေနသလို အဆင္မေျပမႈေတြကိုလည္း ဒီစနစ္ကို က်င့္သံုးတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ားမႇာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံအခ်ဳိ႕မႇာ ဒီစနစ္ကို က်င့္သံုးေနၾကေပမဲ့ အခုအခ်ိန္ထိ ဒီစနစ္ကို ဒီမိုကေရစီ ဘိုးေအႏိုင္ငံႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊  ျပင္သစ္တုိ႔မႇာ မသံုးသလို ႐ုရႇားမႇာလည္း မသံုးၾကပါဘူး။ ဒီစနစ္ကို က်င့္သံုးတဲ့ေနရာမႇာ အမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲေပမဲ့ အသံုးမ်ားတဲ့ပံုစံ ကေလးမ်ဳိးပဲ ရႇိပါတယ္။ Party List သီးသန္႔စနစ္ ပထမတစ္မ်ဳိးက တစ္ႏုိင္ငံလံုး၊ ဒါမႇမဟုတ္ တစ္ျပည္နယ္လံုးမဲကို  ေပါင္းေရၿပီး ပါတီအလိုက္ရတဲ့ မဲအတုိင္း အမတ္ေနရာကို ပါတီက တင္ထားတဲ့စာရင္းအတုိင္း ခြဲေ၀ေပးတဲ့ Party List သီးသန္႔သံုးတဲ့ ပံုစံပါ။ အစၥေရးႏုိင္ငံမႇာက တစ္ႏုိင္ငံလံုး မဲ ကိုေပါင္းေရၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္းအလုိက္ ပါတီေတြကို ခြဲေပးတဲ့စနစ္ကို က်င့္သံုးပါတယ္။ လူမ်ဳိးေရးအရ ဂ်ဴး ၇၅ ရာႏႈန္း၊ အာရပ္ ၂၀ ရာႏႈန္းရႇိလုိ႔ လူမ်ဳိးစု မ်ားျပားမႈမရႇိတာ၊ နယ္နိမိတ္ ဧရိယာက်ဥ္းေျမာင္း (စတုရန္းမိုင္ ၈၀၀၀ ေက်ာ္သာရႇိ) ၿပီး လူဦးေရ နည္းပါးတာ၊ စစ္ပြဲအတြက္ အျမဲ အသင့္ျပင္ထားရတာေၾကာင့္ ညြန္႔ေပါင္းအစိုးရဖြဲ႔ၿပီး တိုက္ခိုက္မႇ အဆင္ေျပတာတို႔ေၾကာင့္ သူ႔အရပ္နဲ႔ သူ႔စနစ္ သင့္ေလ်ာ္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတာင္မႇ အစိတ္စိတ္အမႊာမႊာျဖစ္ေနတဲ့ ပါလီမန္ေပၚထြက္လာမႈဆိုတဲ့ ျပႆနာကိုရင္ဆုိင္ရပါတယ္။ လူဦးေရ ရႇစ္သန္းနီးပါးပဲရႇိတဲ့ အစၥေရးရဲ႕တစ္ခုတည္းေသာ လႊတ္ေတာ္ knesset မႇာ ပါတီ ၁၈ ခုေတာင္ ပါေနပါတယ္။ မၾကာခဏ ေရြးေကာက္ပြဲ ျပန္လုပ္ေနရသလို အစိုးရေတြကလည္း တက္လုိက္ဆင္းလုိက္ ျဖစ္ေလ့ရႇိပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးစုေတြလည္း အမ်ားအျပားရႇိေန၊ တပ္မေတာ္ အင္အားစုကလည္း ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္မႇာ ရႇိေနသလို တုိင္းျပည္ကလည္း အခုမႇ ဖြံ႔ၿဖိဳးဖို႔ အားယူေနတုန္းကာလမႇာ ညႇိညႇိႏႈိင္းႏိႈင္းနဲ႔ ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ေနၾကရတာပါ။ ဒီအခ်ိန္မႇာ ပြဲမလန္႔ခင္ ဖ်ာထိုင္ရက္ၿပီး ေစာင့္ေနၾကသူေတြကတစ္ေမႇာင့္ လုပ္ေနျပန္ရင္ေတာ့ ခက္ေတာ့ ခက္ရေခ်ေသးရဲ႕ . . . ဒါဆိုရင္ အင္ဒိုနီးရႇားက်ေတာ့ေရာလုိ႔ ေမးစရာရႇိပါတယ္။ အင္ဒိုနီးရႇားဟာ Party List PR စနစ္နဲ႔ အမတ္ေတြကို ေရြးခ်ယ္တယ္ဆိုေပမဲ့ သမၼတကစလို႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက ပုဂၢိဳလ္ေတြကို လူထုက တုိက္႐ိုက္ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္တဲ့နည္းကို က်င့္သံုးတဲ့ ႏုိင္ငံပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာက သမၼတစနစ္ဆိုေပမဲ့ သမၼတကို လႊတ္ေတာ္က ေရြးေကာက္တာျဖစ္လို႔ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးေဆာင္တဲ့ ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီစနစ္လိုပဲ လႊတ္ေတာ္မႇာ မဲအမ်ားဆံုးရတဲ့ပါတီက ဦးေဆာင္ၿပီး အစိုးရကို ဖြဲ႔ရတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ သမၼတကိုပါ ေရြးေကာက္ရတဲ့ လႊတ္ေတာ္မႇာ အဲဒီလို ျပန္႔က်ဲကြဲလြဲေနၿပီ ဆုိရင္ အမတ္ေနရာ အနည္းငယ္သာ ရတဲ့ပါတီေတြဘယ္ဘက္ပါသြားမလဲ ဆုိတာက အဆံုးအျဖတ္ျဖစ္သြားႏုိင္ၿပီး  လူနည္းစုသေဘာက် အစိုးရမ်ဳိး ျဖစ္သြားႏုိင္တဲ့ ျပႆနာရႇိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ အားနည္းခ်က္က  မဲဆႏၵရႇင္က ပါတီကိုပဲ အဓိကေရြး ရတာပါ။ ရီပတ္ဘလီကန္ပါတီက အမတ္ေလာင္း ၁၀၀ တင္ထားၿပီး မဲရာခိုင္ႏႈန္းအခ်ဳိးခ်ေတာ့ အမတ္ေနရာ ၃၀ ရတယ္ဆိုရင္ စာရင္းထဲက ၁ ကေန ၃၀ အထိက အမတ္ ျဖစ္သြားတဲ့ သေဘာပါ။ အဲဒီ ၁ က ေန ၃၀ ထဲမႇာ လူထုက အဲဒီလူ သူ႔နာမည္နဲ႔ သူသာ၀င္အေရြးခံရင္ လံုး၀မဲထည့္မႇာ မဟုတ္ေလာက္တဲ့ ျပည္သူ႔ခ်ဥ္ဖတ္မ်ဳိးပါသြားႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ၿမိဳ႕နယ္ေလးေတြအတြက္ ကိုယ္စားျပဳေပးမ့ဲအမတ္မရႇိသလို ျဖစ္သြားႏုိင္တဲ့ျပႆနာပါ။ ဥပမာေပးရရင္ ဧရာ၀တီအတြက္ အမတ္ေနရာ ၃၀ ရႇိတယ္ဆိုၾကပါစို႔။ အိမ္မဲ ၿမိဳ႕နယ္ဆိုပါစို႔။ အိမ္မဲ လူဦးေရက ပုသိမ္လူဦးေရရဲ႕ ၁၀ ပံု တစ္ပံု ေတာင္မရႇိဘူးဆိုရင္ ဘယ္ပါတီက အိမ္မဲမႇာ မဲသြားဆြယ္၊ အိမ္မဲျပည္သူေတြရဲ႕အသံကို နားေထာင္ဖုိ႔ အခ်ိန္ေပးေတာ့မလဲ။ အိမ္မဲမႇာ တစ္မဲမႇမရဦး ပုသိမ္မႇာ မဲအမ်ားႀကီးရရင္ အမတ္ေနရာ အမ်ားစုရၿပီေပါ့။ တစ္ျပည္နယ္လံုး လူဦးေရအရ အိမ္မဲၿမိဳ႕ နယ္လူဦးေရဟာ အပံု ၃၀ ပံု တစ္ပံု ေတာင္မရႇိရင္ အိမ္မဲတစ္ၿမိဳ႕နယ္လံုးမႇာႏုိင္လည္း အမတ္တစ္ေနရာေတာင္ မရတဲ့သေဘာ ျဖစ္သြားမႇာပါ။ MMP စနစ္ ဒုတိယ နည္းလမ္းကေတာ့ Mixed Member Propotional (MMP)System ပါ။ ဒီစနစ္ကို က်င့္သံုးတဲ့ေနရာမႇာ ဂ်ာမနီက စံနမူနာျပျဖစ္ပါတယ္။ ဒီနည္းက မဲဆႏၵနယ္အလိုက္ ၀င္ၿပိဳင္တဲ့သူေတြထဲက ကိုယ္ႏႇစ္သက္တဲ့ သူကို တစ္ခါမဲေပး၊ ၿပီးရင္ ပါတီေတြထဲက ကိုယ္ႏႇစ္သက္တဲ့ပါတီကို တစ္ခါေပးရတဲ့ စနစ္ပါ။ အဲဒီမႇာ မဲဆႏၵနယ္အလိုက္ လူနာမည္အရေပးတဲ့ မဲအတုိင္း အမ်ားဆံုးရတဲ့သူေတြက အမတ္ျဖစ္သြားပါတယ္။ အဲဒီအဆင့္က FPTP နဲ႔တူပါတယ္။ ၿပီးတဲ့အခါက်မႇ ပါတီ မဲကိုေရၿပီး ရာခိုင္ႏႈန္းအလုိက္ အမတ္ေနရာကို တြက္ပါတယ္။ ကႀကီးပါတီက လူနာမည္အရေပးတဲ့မဲမႇာ အမတ္ေနရာ ၂၀ ပဲရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပါတီမဲမႇာက်ေတာ့ ရာခိုင္ႏႈန္းအရ ခြဲလိုက္တာ ၃၀ ဦးစာရေနတယ္။ ဒီလိုဆုိ ရင္လိုတဲ့ ၁၀ ဦးကို ထပ္ေပါင္းေပးရ ပါတယ္။ အဲဒီအမတ္ေနရာအတြက္ လိုတဲ့သူကိုေတာ့ Party List က ယူရပါတယ္။ စနစ္ႏႇစ္မ်ဳိးေရာထားတဲ့ ပံုစံပါ။ အဲဒါေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္မႇာ အမတ္ေနရာ ၅၉၈ ေနရာ သတ္မႇတ္ထားေပမဲ့ ၆၀၀ ေက်ာ္သြားၿပီး ပိုထည့္လုိက္ရတဲ့ Overhang Seats  လို႔ေခၚတဲ့ အမတ္ေနရာအေရအတြက္က ပံုေသမရႇိေတာ့ပါဘူး။ ဒီစနစ္က ႐ႈပ္ေထြးသလို ဂ်ာမနီလို ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး ႏိုင္ငံမ်ဳိးမႇာေတာင္ မၾကာခဏ ျပင္ဆင္မႈေတြလုပ္ရ၊ အျငင္းပြားရနဲ႔ ျပႆနာ ခဏခဏတက္ရတဲ့ပံုစံ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစနစ္က ဖြံ႔ၿဖိဳးၿပီး ႏုိင္ငံမ်ဳိးမႇာေတာင္ ျပင္လို႔ ဆင္လို႔ မၿပီးႏုိင္ေသးသလို ျမန္မာႏုိင္ငံလုိ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံမ်ဳိးမႇာ အဲဒီပံုစံနဲ႔ က်င္းပေပးဖုိ႔ ခက္သလို မဲဆႏၵရႇင္ေတြအတြက္လည္း ႐ႈပ္ေထြးသြားႏုိင္ပါတယ္။ MMM စနစ္ PR စနစ္ရဲ႕ တတိယတစ္မ်ဳိးက Mixed Member Majoritarian system (MMM) ပါ။ အနီးနားဆံုး ဥပမာကေတာ့ အိမ္နီးခ်င္းထုိင္းပါ။  သက္ဆင္ဆီက အာဏာသိမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ ျပန္ေရးခဲ့တဲ့ ၁၈ ခုေျမာက္ အေျခခံဥပေဒအရ ေပၚထြက္လာတဲ့ စနစ္ပါ။ ဒီမႇာက်ေတာ့ မဲအမ်ားဆံုးရသူအႏုိင္ (FPTP) အရ မဲဆႏၵနယ္ အလုိက္ ၃၇၅ ေနရာ၊ အခ်ဳိးက်ကိုယ္ စားျပဳစနစ္ (PR)အရ ၁၂၅ ေနရာ သီးျခားစီခြဲထားတဲ့ပံုစံပါ။ အထက္က ဂ်ာမနီလိုပဲ မဲဆႏၵနယ္အလုိက္ ကိုယ္စားလႇယ္ကို မဲေပး၊ ၿပီးရင္ ပါ တီကို မဲေပးတဲ့အဆင့္အထိ တူပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပံုက်ေတာ့ ပါတီမဲရာခိုင္ႏႈန္းအရရတဲ့ ကိုယ္စားလႇယ္ အေရအတြက္က ဒီ ၁၂၅ ေယာက္ကိုပဲ ခြဲယူရတာျဖစ္ၿပီး ၃၇၅ ေယာက္က မဲအမ်ားဆံုး ရသူအႏုိင္စနစ္နဲ႔ပဲ ေရြးေကာက္ခံရတာျဖစ္ပါတယ္။ သက္ဆင္လူေတြ ျပန္လာၿပီး လႊတ္ေတာ္ကို လႊမ္းမိုးမႇာစိုးရိမ္တဲ့အတြက္ ဒီလိုပံုစံလုပ္ခဲ့ၾကတာပါ။ တကယ္တမ္းမႇာ ဒီစနစ္နဲ႔ လုပ္တာေတာင္ ၂၀၀၇ မႇာသက္ဆင္ေထာက္ခံသူေတြနဲ႔ ဖြဲ႔ထားတဲ့ PPP ကို ဒီမိုကရက္တို႔ မႏုိင္ခဲ့ပါဘူး။ PPP က ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာတဲ့ ဆမတ္သုျႏၵာဘတ္ အပါအ၀င္ ပါတီ၀င္အမတ္အခ်ဳိ႕ ပိတ္ပင္ခံရတဲ့ အခ်ိန္က်မႇ ဒီမိုကရက္တုိ႔က ပါတီငယ္ေတြနဲ႔ ညြန္႔ေပါင္းဖြဲ႔ၿပီး အစိုးရျဖစ္လာခဲ့တာပါ။ အဲဒီမႇာ ပါတီေျခာက္ခုေလာက္ေျပာင္းတဲ့ သာကူးလုိ႔ စြပ္စြဲခံရတဲ့ ခ်ဳိင္ခ်စ္ ေခ်ာ့ဘ္လိုလူမ်ဳိး လႊတ္ေတာ္ဥကၠ႒ျဖစ္လာၿပီး သားျဖစ္သူ ေန၀င္းခ်စ္ ေခ်ာ့ဘ္(ျမန္မာျပည္က ဗုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေန၀င္းကို ႀကိဳက္လုိ႔သူ႔သားကို ဒီနာမည္ေပးခဲ့တာလုိ႔ခ်ဳိင္က ေျပာဖူးပါတယ္)တို႔ ဦးေဆာင္တဲ့ ပါတီငယ္ေတြက လႊတ္ေတာ္မႇာ ျခယ္လႇယ္ခြင့္ အတုိင္းအတာတစ္ခုအထိ ရသြားေစခဲ့ပါတယ္။၂၀၁၁ မႇာေတာ့ သက္ဆင္ ညီမဦးေဆာင္ၿပီး ျပန္ၿပိဳင္တဲ့အခါက်ေတာ့ ျဖဴထုိင္းပါတီအေနနဲ႔ ႏုိင္ျပန္ပါေရာ။ အဲဒီအခါ Party List  အရေရြးရတဲ့ မဲက ျဖဴထုိင္းကို ပိုအားေကာင္းေအာင္ လုပ္ေပးသလိုျဖစ္သြား ပါေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခုရႇိတာက ခ်ဳိင္ခ်စ္ေခ်ာ့ဘ္တို႔ လူစုက လႊတ္ေတာ္ထဲမႇာ ရႇိေနတုန္းပါပဲ။ STV စနစ္ ေနာက္ဆံုးတစ္မ်ဳိးကေတာ့ Single Transferable Vote စနစ္ပါ။  အမတ္ေလာင္းေတြကို ႏႇစ္သက္မႈ ဦးစားေပးအရ ၁၊၂၊၃၊၄ နံပါတ္စဥ္တပ္ၿပီး ေရြးတာပါ။ အမႇန္ျခစ္တာ ေတာင္မႇ လူနာမည္ေပၚ ျခစ္ရမႇာလား၊ တံဆိပ္ေပၚ ျခစ္ရမႇာလား၊ ကြက္လပ္မႇာျခစ္ရမႇာလားဆိုတာ မႇားတတ္ၾကေသးေတာ့ ဒီလိုနံပါတ္စဥ္တပ္ရရင္ ႐ႈပ္ကုန္ပါလိမ့္မယ္။ အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ ဘယ္ပံုစံသံုးသံုး ေသခ်ာေပါက္အက်ဳိးရႇိတာက ပါတီငယ္ေတြပါပဲ။ တိုင္းျပည္နဲ႔ တုိင္းရင္းသားေတြအတြက္ အက်ဳိးရႇိဖုိ႔ကေတာ့ မေသခ်ာပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္တုိ႔၊ ၿဗိတိန္တုိ႔လို မဲအမ်ားဆံုးရသူ အႏုိင္စနစ္ FPTP နဲ႔ပဲ ဆက္သြားတာ သင့္ေတာ္ပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ၂၀၁၅ အခင္းအက်င္းကို စဥ္းစားၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။ PR စနစ္သာ သံုးခဲ့ရင္ဆိုပါစို႔။ ပထမဆံုး အင္န္အယ္လ္ဒီအသာနဲ႔ စဥ္းစားၾကည့္ပါမယ္။ မဲ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းမႇာ (၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ လက္ရႇိဥပေဒအရ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလႇယ္ မ်ား ျဖစ္ပါတယ္) အင္န္အယ္လ္ဒီက ထက္၀က္နီးပါး ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ရမယ္။ ၾကံ့ခိုင္ေရးက ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရမယ္၊ တပ္မေတာ္သား ကိုယ္စားလႇယ္မ်ားနဲ႔ ေပါင္းရင္ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရမယ္ဆုိပါစို႔။ အၿပိဳင္ျဖစ္သြားရင္ က်န္ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းမႇာ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က တိုင္းရင္းသား ပါတီေတြျဖစ္ၿပီး တခ်ဳိ႕က အင္အယ္လ္ဒီနဲ႔ မဟာမိတ္၊ တခ်ဳိ႕က ၾကံ့ခိုင္ေရးနဲ႔ မဟာမိတ္ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ မွ်ရၾကတယ္ဆုိပါစို႔။ ဒါဆို က်န္တဲ့ ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းျဖစ္တဲ့ ပါတီငယ္ေတြ ဘယ္ ဘက္နဲ႔ ေပါင္းမယ္ဆိုတာက ဘယ္သူ အစိုးရဖြဲ႔လို႔ရမယ္ဆိုတာ အဆံုးအျဖတ္ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုတာက တုိင္းျပည္ကို ဘယ္သူအုပ္စိုးမယ္ဆိုတာကို လူနည္းစုက အဆံုးအျဖတ္ေပးရမဲ့ အေျခအေန ေရာက္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒီလူနည္းစုပါတီ ေတြ ကိုယ့္ဘက္ပါေအာင္ ပါတီႀကီးမ်ားက ၀န္ႀကီးေနရာေပး ဘာေပးနဲ႔ စည္း႐ံုးရပါေတာ့မယ္။ မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္ ၾကံ့ခိုင္ေရးအႏုိင္နဲ႔ စဥ္းစားၾကည့္ပါဦးမယ္။ ၾကံ့ခိုင္ေရးက ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရတယ္။ အင္န္အယ္လ္ဒီက ၁၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရတယ္။ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြက ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း၊ က်န္ပါတီငယ္ေတြက ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရတယ္ဆုိပါစို႔။ တပ္ မေတာ္က သူ႔ဘာသာ ဒုသမၼတေလာင္းတစ္ဦးပဲတင္ၿပီး ၾကားေနတယ္ဆုိပါစို႔။ ထံုးစံအတုိင္း တိုင္းရင္းသား ပါတီေတြရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို ပါတီႀကီးႏႇစ္ခု ခြဲရၾကတယ္ ဆိုပါစို႔။ က်န္ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းက အခရာက်လာပါဦးမယ္။ အကုန္တိုင္ပတ္မယ့္ကိစၥပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ တုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုမ်ားစြာ ေနထုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံျဖစ္ၿပီး ဗမာက လူမ်ားစုျဖစ္တဲ့အတြက္ လူနည္းစု အခြင့္အေရးဆိုတာမႇာ တုိင္းရင္းသားေတြအတြက္ အဓိကၾကည့္ေပးရမႇာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၁၅ မႇာ ဘယ္ပါတီ အာဏာရရ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ ညြန္႔ေပါင္းဖြဲ႔ၿပီး လုပ္ေဆာင္မႇရမဲ့ အေနအထား ရႇိပါတယ္။ အဲဒီမႇာ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏႇစ္က တုိင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ ၂၀၁၀ မႇာ တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ တုိင္းရင္းသားပါတီေတြဆိုၿပီး ကြဲလြဲမႈက ရႇိေနျပန္ပါတယ္။ ျပန္ေပါင္းဖုိ႔ ႀကိဳးစားေန ၾကတာရႇိသလို တခ်ဳိ႕ေတြ ျပန္ေပါင္းျဖစ္မႇာ ျဖစ္ေပမဲ့ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေပါင္းဖုိ႔ မလြယ္ပါဘူး။ ျပည္နယ္အဆင့္မႇာတင္ ကြဲလြဲမႈက ရႇိေနႏိုင္တယ္။မဲအမ်ားဆံုးရလာတဲ့ပါတီက တုိင္းရင္းသားပါတီေတြနဲ႔ အဆင္ေျပေအာင္ ညႇိႏိႈင္းၿပီး ဖြဲ႔ရတဲ့ေနရာမႇာ အခက္အခဲေတြကို ေျဖရႇင္းဖို႔က ေတာ္ေတာ္ မလြယ္လႇပါဘူး။ ဒီအေနအထားမႇာ PR စနစ္နဲ႔သာ ပါတီေလးေတြက ဟိုတစ္မဲ၊ ဒီတစ္မဲနဲ႔ ကိုယ္စားလႇယ္ အနည္းငယ္ရၿပီး ၀င္ကစားရင္ ႐ႈပ္ကုန္ပါလိမ့္မယ္။ သာကူးေတြပါ ပါလာရင္ ခဏခဏ အစိုးရ ျပန္ဖြဲ႔၊ ခဏခဏ အေျပာင္းအလဲျဖစ္နဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးစ တုိင္းျပည္တစ္ျပည္အတြက္ ေနာက္ျပန္လႇည့္မဲ့ အေျခအေနေတြ ျဖစ္ကုန္ပါမယ္။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ပါတီႀကီး တစ္ခုတည္းက စိုးမိုးမဲ့အေနအထားကို တားဆီးဖုိ႔အတြက္ PR စနစ္ကို တင္လာရတယ္ဆိုတဲ့ စကားပါ။ အဲဒါမဟုတ္ဘူးဆိုတာ အခုၾကံ့ခိုင္ေရးအစိုးရက သက္ေသျပထားပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာ ထက္ အမ်ားႀကီး ေကာင္းရာမြန္ရာေတြ လုပ္ျပႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အတုိက္အခံေတြလည္း ပါ၀င္ႏုိင္တဲ့ ႏုိင္ငံေရး အခင္းအက်င္းကို ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ အမတ္ေနရာအျပတ္အသတ္ အသာစီးရေနေပမဲ့ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီဟာ ထင္တိုင္းၾကဲခဲ့ တာမရႇိသလို ၾကဲလို႔လည္း မရပါဘူး။ တျခားပါတီက အစိုးရျဖစ္လည္း ဒီလိုပါပဲ။ မျမဲတဲ့သခၤါရ သေဘာအရ ဘယ္ပါတီမႇလည္း တစ္သက္လံုး အာဏာရမေနႏုိင္ပါဘူး။ အာဏာမရတဲ့အခါမႇာ အစိုးရလုပ္တာ အမႇားအယြင္း ရႇိ၊ မရႇိ ေထာက္ျပ၊ တူတာတြဲ လုပ္၊ မတူတာခြဲလုပ္ၿပီး အတုိက္အခံေကာင္းအေနနဲ႔ ရပ္တည္သြားႏုိင္ တယ္ဆိုတာ လက္ရႇိအေျခအေနက သက္ေသျပေနပါတယ္။ တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေတြ ရႇိေနဖုိ႔ပဲ လိုတာပါ။ ပါတီေလးေတြရပ္တည္မႈကို မလိုလားတဲ့သေဘာ မဟုတ္ပါဘူး။ အယူအဆမတူလို႔ ကိုယ့္မူ၀ါဒနဲ႔ ကိုယ္ရပ္တည္တဲ့ပါတီငယ္ေတြဟာ တစ္ခ်ိန္မႇာ ပါတီႀကီးျဖစ္လာႏိုင္၊ အာဏာရလာႏိုင္ပါတယ္။ ခက္တာက ခေမာက္ကိုလူသိရင္ ခေမာက္၊ ေဒါင္းကိုလူသိရင္ ေဒါင္းနဲ႔ဆင္တူယိုးမႇားလုပ္ၿပီး ေနရာယူခ်င္တဲ့ ပါတီမ်ဳိးေတြပါ။ တကယ္လို႔ ၾကံ့ခိုင္ေရးပါတီ ေရပန္းစားတဲ့ေခတ္ေရာက္ရင္လည္း ျခေသၤ့ပံုကိုတုၿပီး အီဂ်စ္ျပည္က Sphinx ႐ုပ္ကို လုိဂိုသံုး(ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဆီမႇာ ေခြးတံဆိပ္ခဲတံလို႔ သိၾက တဲ့ခဲတံက အေကာင္ပံုပါ)ၿပီး ဆင္တူယိုးမႇားလုပ္လာႏုိင္တဲ့ ပါတီမ်ဳိးေတြ လႊတ္ေတာ္ထဲ ေရာက္လို႔ကေတာ့ အက်ဳိးမရႇိလႇပါဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာ စာေမးပြဲ လုိပါပဲ။ ဒီထက္ ေကာင္းတဲ့စနစ္ မရႇိေသးသ၍ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ေနလို႔ သံုးၾကရတာပါ။ စာေမးပြဲမႇာ ၄၀ ရရင္ ေအာင္တယ္ဆုိတဲ့အခါက်ေတာ့ ၃၉ မႇတ္ရတဲ့သူက သူလည္း တစ္မႇတ္ပဲကြာလို႔ ေအာင္သင့္တယ္ လာေျပာလုိ႔ မရပါဘူး။ အဆင့္ဆင့္ ေျပာလာလိုက္တဲ့အခါ တစ္မႇတ္မႇ မရတဲ့သူကလည္း ၁ မႇတ္ရတဲ့ သူနဲ႔ တစ္မႇတ္ပဲကြာလုိ႔ သူလည္းအေအာင္ေပးသင့္တဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ဒါဆိုလည္း ေျဖသူတုိင္း အေအာင္ေပး၊ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္သူ တုိင္း အမတ္ေပးျဖစ္ရမလိုပါပဲ။ အေျပးၿပိဳင္ပြဲမႇာ လူဘယ္ႏႇေယာက္ပဲၿပိဳင္ၿပိဳင္ သံုးေယာက္ပဲ ဆုေပးရင္ သံုးေယာက္ပဲရပါတယ္။ တတိယရတဲ့သူနဲ႔ စကၠန္႔၀က္ပဲကြာလို႔ သူ႔ကိုလည္း ဆုေပးသင့္တယ္လုိ႔ စတုတၳရတဲ့သူက ေျပာလုိ႔မရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ၿပိဳင္တဲ့အခါက်  (ကိုယ့္မႇာ အရည္အခ်င္းရႇိတယ္ဆိုရင္)ဆု ရႏုိင္ပါေသးတယ္။ အေျပးၿပိဳင္တာကမႇ အသက္ႀကီးရင္ ေျပးမရတာ ရႇိဦးမယ္၊ ေရြးေကာက္ပြဲဆိုတာက မေသမခ်င္း ၿပိဳင္လုိ႔ရတဲ့ ကိစၥပါ။ လႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္မႇ တုိင္းျပည္အက်ဳိး ေဆာင္ရြက္လုိ႔ရမယ္၊ ကိုယ့္ကိုယ္ေထာက္ခံၾကတဲ့ ျပည္သူေတြအက်ဳိးအတြက္ လုပ္ေပးလုိ႔ရမယ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိး ေျပာေနၾကတဲ့ကိစၥပါ။ ဒီလိုဆိုရင္ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ ေက်ာင္းသားေတြ လုပ္ေနတာ ဘာေတြလဲ။အဲဒါကေရာ ႏုိင္ငံေရးမဟုတ္ဘူးလား။ ေရြးေကာက္ပြဲမ၀င္ေပမဲ့ ေအာက္ေျခမႇာ လူထုအက်ဳိးအတြက္ လုပ္ေပးေနရင္လည္း ႏုိင္ငံေရးပါပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲ႐ႈံးလည္း ကိုယ့္ျပည္သူအက်ဳိး ကုိယ္လုပ္ေပးေနလို႔ ရေသးတာပါပဲ။ တိုင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုေတြလည္း အမ်ားအျပားရႇိေန၊ တပ္မေတာ္ အင္အားစုကလည္း ႏုိင္ငံေရး နယ္ပယ္မႇာရႇိေနသလို တုိင္းျပည္ကလည္း အခုမႇ ဖြံ႔ၿဖိဳးဖို႔ အားယူေနတုန္းကာလမႇာ  ညႇိညႇိႏိႈင္းႏိႈင္းနဲ႔ ခက္ခက္ခဲခဲ လုပ္ေနၾကရတာပါ။ ဒီအခ်ိန္မႇာ ပြဲမလန္႔ခင္ ဖ်ာထိုင္ရက္ၿပီး ေစာင့္ေနၾကသူေတြကတစ္ေမႇာင့္ လုပ္ေနျပန္ရင္ေတာ့ ခက္ေတာ့ခက္ရေခ်ေသးရဲ႕ဗ်ာ။ EMG